حاجت هیچ استخاره هست؟
استخاره مدت هاست که جای خود را در میان خانواده های ایرانی باز کرده است. خانواده هایی که در تنگناهای تصمیم گیری دست به دامن کتاب مقدس قرآن می شوند و از آن چاره جویی می کنند. ازدواج هم که دیگر جای خود دارد و خیلی ها جواب استخاره را مبنای بله گفتن یا نه گفتن شان قرار می دهند. اما آیا واقعا ازدواج از آن مقوله هایی است که به قول معروف در آن حاجت هیچ استخاره نیست یا باید در تصمیمی به این بزرگی از اتکای صرف بر عقل ترسید و به قرآن تفال زد؟
استخاره در لغت به معنای طلب خیر و نیکویی جستن از خدا و در اصطلاح به معنای واگذار کردن انتخاب به خداوند در کاری است که انسان در انجام دادن آن درنگ و تأمل دارد و به تحیر رسیده است.
امام خمینی (ره) هم در کشف الاسرار در توضیح معنای استخاره می‌فرمایند: «پس از آن که انسان به کلی در امری متحیر و وامانده شد، به طوری که نه عقل او را به خوبی و بدی آن راهنمایی کرد و نه عاقل دیگری راه خیر و شر را به او فهماند، و نه خدای جهان درباره‌ی آن کار تکلیفی و فرمانی داشت که راهنمای او باشد، در این صورت هیچ راهی برای پیدا کردن خوب و بد در کار نیست و دین‌دار و بی‌دین به ناچار یک طرف را اختیار می‌کنند. در این‌جا خداوند یک راه امیدی بر روی انسان باز کرده است که به او پناه ببرد و از او یاری جوید».
حقیقت این است که نگاه مطلق داشتن به استخاره و حذف نقش عقل و تحقیق و تفحص، به نوعی شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت تصمیم گیری و بی گدار به آب زدن است. یکی از اصلی ترین شرط-های استخاره این است که در جایی که عقل می تواند درست و نادرست را از هم تفکیک کند، استخاره جایی ندارد. بنابراین، با تفکر در امور مختلف به خصوص تصمیم مهمی مثل ازدواج راه‌های دیگری پیش روی فرد قرار میگیرد در حالیکه استخاره با شرایط ویژه آن ـ تنها مصلحت فرد را در موردی تعیین شده مشخص می‌کند. حال آن که تفکر گزینه‌های دیگر را هم پیش روی انسان قرار می‌دهد.
استخاره با مشورت هم تضادی ندارد. حتی در برخی از روایات مشورت با مؤمنان نوعی استخاره دانسته شده است. یعنی خداوند متعال، خیر انسان را بر زبان یکی از طرف‌های مشورت جاری می‌کند. قرآن کریم حتی در آیه 159 سوره آل عمران به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله توصیه می‌کند که با مردم مشورت نمایند و سپس تصمیم بگیرند.
بنابراین باید توجه داشت که تفکر و مشورت دو امری هستند که بر استخاره مقدمند. یعنی اگر فرد فکر کرد، معیارهایش را سنجید، تحقیق کرد و بعد مشورت نمود ولی باز در تحیر ماند و به نتیجه نرسید باید به استخاره روی آورد.
دلایل استخاره کردن
1. رفع تحیر
با توجه به تعریف استخاره، جایگاه اصلی استخاره هنگام تحیر است بنابراین پس از استخاره کردن، تردید فرد از بین می‌رود.
2. اطمینان
پس از استخاره در صورتی که فرد با شرایط لازم استخاره را انجام دهد، برای او اطمینان حاصل می‌شود. این‌که فرد بخواهد کاری را با دودلی پیش ببرد می‌تواند در پیشرفت کار او تأثیرگذار باشد و با هر ناملایمتی به این فکر بیفتد اگر کار دیگر را انجام می‌داد یا از انجام این کار منصرف می‌شد، بهتر بود.
3. جدیت
جدیت یعنی فرد تمام امکانات خود را در راه انجام هدف متمرکز کند. شخص پس از استخاره با شرایط آن اطمینان می‌یابد که خیر و مصلحتش در چه کاری است. از این رو تمام تلاشش را به کار می‌بندد. این عامل باعث می‌شود پیشرفت فرد بیشتر شود و در دست‌یابی به هدفش موفق‌تر باشد.
با این حساب، استخاره برای ازدواج در صورتی که بعد از طی همه مراحل به تردید برسید لازم است تا دیگر جایی برای اما و اگرهای بعدی باقی نماند. اما در مواردی که بعد از انجام کامل همه مراحل جواب کاملاً مشخص بود، استخاره گرفتن بیمورد است.
اکرم اشرفی نژاد
بخش کلوب ازدواج تبیان
