نهی از منکر بدون عواقب منفی
بروز حوادث ناگواری مثل حادثه خمینی شهر، پل مدیریت، تجاوز جمعی به خانمی جوان در کاشمر، ضرب و شتم ناهیان منکر توسط اراذل و اوباش از حجت الاسلام فروزش گرفته تا طلبه جوان، علی خلیلی، کودک آزاری و حوادثی که رئیس دستگاه قضا آذر سال گذشته در جمع دانشجویان دانشكده علوم قضایی آن را چنین نقل میکند:
"اخیراً دو موضوع را به من گزارش کردند که هرچند مربوط به زمان ما نبوده و قدیمیتر است اما خیلی وحشت آور است"
در فیلم دیگری خیلی واضح نشان داده میشود که فردی از بانک بیرون میآید و بر اثر زاغ زنی یکی از افراد گروهی سه نفره، به راحتی وی را میگیرند و پولش را به سرقت میبرند و به راحتی از این طرف خیابان به آن طرف خیابان رد میشوند و میروند."
در کنار تمامی این حوادث که متأسفانه اخبار آن طی ماههای گذشته فضای روانی جامعه را متأثر ساخت، قتل داداشی، قویترین مرد جهان و ترور "رضایی نژاد" جوان نخبه ایرانی از افزایش آمار جرایم اجتماعی طی 4 ماه اول سال جاری نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته خبر میدهد که این مسأله یک به هم ریختگی و روند غیر عادی را بازگو میکند. مگر ظرف یک سال گذشته چه اتفاقی رخ داده است و چرا چنین خشونتهای در فضای جامعه به شدت در حال تسری است. خشونتهایی که به خوراک اول رسانههای مخالف با جمهوری اسلامی تبدیل میشود.
در طول 30 سال گذشته با تکیه بر شبکههای اجتماعی و رسانهای، ترویج اباحه گری و ارائه یک سبک زندگی غربی توسط فیلم و کتاب و موسیقی و ... سالهاست در زمین اجتماع ما بذر کاشته و سرمایه گذاری نموده و اکنون با اشارتی سربازان نامرئی خویش را فعال میسازد
این حوادث اجتماعی اگرچه در بسترهای فرهنگی و اخلاقی رشد میکنند ولی با وقوع آن بار روانی نگران کنندهای به جامعه تزریق میشود. نفس چنین ناهنجاریهایی به شدت خانوادههای ایرانی را نسبت به محیط سالم و امن اجتماعی دچار تردید میسازد، رسانهها مدام از این موضوعات مینویسند و هر کس برداشت خویش را ارائه میدهد، حتی در اقدامی مضحک رسانههای بیگانه با برقراری ارتباط بین نام شهر خمینی شهر و حادثه رخ داده در آن، سعی در القای ناکارآمدی نظام در برقراری امنیت برای شهروندان داشتند!
یک بعد بررسی چنین مسائلی ، بعد جرم شناسانه و حقوقی رخ داد است که با مجازات عاملین و برخورد نیروی انتظامی قابل حل است. ولی مسئله مهم دیگر، بعد کنترل کننده، زیر پوستی و تأثیر روانی شیوع چنین مواردی است که آن، ما را در مهار و کنترل این جرایم یاری میرساند.
متأسفانه اکثر رسانهها با پرداخت به حواشی چنین مسائلی، از علت یابی صحیح این "زنجیره ناهنجاریهای اجتماعی سازمان یافته" غفلت میکنند. طرح مسائلی مانند عدم پذیرش طلبه جوان در بیمارستانها نباید موجب غفلت از خط کلی چنین ناامنیهای اجتماعی در جامعه شود.
راه حل مبارزه با تهاجم اجتماعی دشمن چیست؟
1) افزایش نظارت و قاطعیت، رسیدگی به موقع و در اسرع وقت و مجازات متناسب با بار معنوی جرم، روی دیگر سکه برخورد با این جرایم توسط دستگاه قضاست. مجازات مطابق با جرم "سلب اعتماد عمومی" ضرورتی است که با اقتدار نظام رابطه مستقیم دارد.
2) احیای امر به معروف و نهی از منکر زبانی
در اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر، بخشی از مسئولیت به مسئولان و بخشی به عموم مردم برمیگردد. نمیتوان به نقش حاکمان در امر به معروف و نهی از منکر اشاره کرد و نقش مردم را در این به اره نادیده گرفت. رهبر معظم انقلاب در جلسه پرسش و پاسخ با دانشجویان دانشگاه تهران مورخ ، 22/2/1377 در پاسخ به این سوال که "بهترین شیوه برخورد با منكرات چیست؟" چنین فرمودند:
"بستگى به این دارد كه چه كسى بخواهد برخورد كند. اگر شما بخواهید برخورد كنید، «زبان» است. شما به غیر از زبان، هیچ تكلیف دیگرى ندارید. نهى از منكر براى مردم، فقط زبانى است. البته براى حكومت، اینطور نیست. اگر منكر بزرگى باشد، برخورد حكومت احیاناً ممكن است برخورد قانونى و خشن هم باشد؛ لیكن نهى از منكر و امر به معروفى كه در شرع مقدّس اسلام هست، زبان است؛ «انّما هى اللسان»تعجّب نكنید.
من به شما عرض مىكنم كه تأثیر امر و نهى زبانى- اگر انجام گیرد - از تأثیر مشت پولادین حکومتها بیشتر است. منكرى را كه دیدید، با زبان تذكّر دهید. اصلاً لازم هم نیست زبان گزنده باشد و یا شما براى رفع آن منكر، سخنرانى بكنید. یك كلمه بگویید: آقا! خانم! برادر! این منكر است. شما بگویید، نفر دوم بگوید، نفر سوم بگوید، نفر دهم بگوید، نفر پنجاهم بگوید؛ كى مىتواند منكر را ادامه دهد؟
البته به شما بگویم عزیزان من! منكر را باید بشناسید. چیزهایى ممكن است به نظر بعضى منكر بیاید؛ در حالى كه منكر نباشد. باید معروف و منكر را بشناسید. واقعاً باید بدانید این منكر است.
لازم به ذکر است که رهبر معظم انقلاب از اینکه فضای جامعه به سمتی پیش رود که امر به معروف زبانی موجب اذیت و مجروحیت ناهی از منکر شود به شدت گله کرده و میفرمایند:
«مبادا در گوشه و كنار، یا در دستگاه انتظامى یا قضایى، كسانى باشند كه راه را جلو آمر به معروف و ناهى از منكر سد كنند! مبادا كسانى باشند كه اگر كسى امر به معروف و نهى از منكر كرد، از او حمایت نكنند، بلكه از مجرم حمایت كنند! البته خبرهایى از گوشه و كنار كشور، در بعضى از موارد به گوش من مىرسد. هر جا كه بدانم و احساس كنم و خبر اطمینانبخشى پیدا كنم كه آمر به معروف و ناهى از منكر، خداى نكرده مورد جفاى مأمور و مسئولی قرار گرفته، خودم وارد قضیه خواهم شد. این، آن چیزى است كه قوام كشور و استقلال كشور را حفظ خواهد كرد.»(29 مهر 1371)
من به شما عرض مىكنم كه تأثیر امر و نهى زبانى- اگر انجام گیرد - از تأثیر مشت پولادین حکومتها بیشتر است. منكرى را كه دیدید، با زبان تذكّر دهید. اصلاً لازم هم نیست زبان گزنده باشد و یا شما براى رفع آن منكر، سخنرانى بكنید. یك كلمه بگویید: آقا! خانم! برادر! این منكر است
با زمینه سازی احیای امر به معروف و نهی از منکر زبانی به وسیله رسانهها و نهادهای فرهنگی، نهادینه شدن انجام این فریضه الهی توسط مردم، علاوه بر برکات دنیوی و اخروی، شرایط انجام آن نیز هموار شده و دیگر شاهد برخورد فیزیکی مجرمین با ناهیان از منکر نخواهیم بود.
اینکه چرا ستاد امر به معروف در راستای نهادینه سازی این فریضه الهی توسط عموم مردم فعالیت چشمگیر و درخوری نداشته است، مطالبهای که مسئولان این ستاد باید پاسخگو باشند.
3) احیای مجدد گشتهای بسیج
نقش گشتهای بسیج در اوایل انقلاب با توجه به حملات تروریستی منافقین در تأمین امنیت شهری و کاهش التهاب فضای روانی جامعه نقشی موثر و تعیین کننده بود، نمیتوان این نکته را نادیده گرفت که اراذل و اوباش و برهم زنندگان امنیت شهری اغلب کسانی هستند که از فاصله مطلع شدن تا حضور نیروی انتظامی برای عمل مجرمانه خویش استفاده میکنند، حضور مداوم گشتهای بسیج، امکان هرگونه سوء استفاده و خرابکاری با استفاده از چنین زمانهایی را سلب میکند، ضمن آنکه برقراری مجدد این گشتها از جهت احیای امر به معروف زبانی و در راستای حفظ امنیت ناهیان از منکر مسألهای ضروری است.
تعطیلی مراکز اجرایی امر به معروف و نهی از منکر از سال 76 تاکنون و محدودیت گشت بسیج اگر چه با سوالات زیادی همراه است ولی راهاندازی مجدد این مراکز و احیای گشتهای بسیج به صورت سازماندهی شده و در تمامی محلات و مراکز شهر، با کمترین هزینه تأثیر قابل توجهی در پیشگیری از وقوع جرایم اجتماعی خواهد داشت.
4) هشیاری مردم و توجه نیروهای ارزشی به مفاهیم اجتماعی
با توجه به برنامه ریزی مداوم و همیشگی دشمن در تمامی زمینهها، هشیاری مردم در این ارتباط بسیار ضروری است. رهبر معظم انقلاب 9 فروردین 1381 در دوکوهه در این به اره فرمودند:
"ایجاد اختلاف، ایجاد بىایمانى، ایجاد ناامیدى نسبت به آینده، القاى وجود اختلاف و دوئیّت، القاى احساس ضعف در مقابل دشمن - كه بعضیها متأسّفانه از روى نادانى یا غرضورزى این كارها را مىكنند - احساس ناتوانى در مسئولان كشور - كه بعضى این احساس را عملاً و بعضى قولاً ترویج مىكنند - براى كشور منشأ خطر است. مسئولان باید توجّه داشته باشند و مردم عزیز ما هم هوشیارانه متوجّه باشند و القائات دشمن را بشناسند."
موانع و مسائل مختلفی در این ارتباط مطرح است که مشخص شدن مبانی نظری و دینی حوزههای اجتماعی در اولویت قرار دارد، درحالیکه مفاهیم دینی ما بر انفاق و قناعت تکیه میکنند، سریالها و فیلمهای ما عملاً عرصه نمایش کالاهای لوکس و زندگیهای تجملی است و فراموش میکنیم که نابرابری اجتماعی، کاهش سطح دینداری ، اختلال در نظام ارزشی جامعه ، عدم توجه به مقوله ازدواج آسان و تاکید بر مفاهیمی چون "سازش" به جای تاکید صرف بر مفهوم "تفاهم" در زندگی مشترک و ... همه از دلایل افزایش ناهنجاری و خشونت اجتماعی محسوب میشود
مبادا در گوشه و كنار، یا در دستگاه انتظامى یا قضایى، كسانى باشند كه راه را جلو آمر به معروف و ناهى از منكر سد كنند! مبادا كسانى باشند كه اگر كسى امر به معروف و نهى از منكر كرد، از او حمایت نكنند، بلكه از مجرم حمایت كنند!
فراموش نکنیم غفلت ما و تکیه صرف بر تقویت سیستم نظارت، تشدید مجازاتها و ... باعث کاهش ناهنجاریهای اجتماعی نخواهد شد. عرصه اجتماعی به بسترسازیهای فرهنگی، علمی و آموزشی نیاز دارد، مسألهای که دشمن ، در طول 30 سال گذشته با تکیه بر شبکههای اجتماعی و رسانهای، ترویج اباحه گری و ارائه یک سبک زندگی غربی توسط فیلم و کتاب و موسیقی و ... سالهاست در زمین اجتماع ما بذر کاشته و سرمایه گذاری نموده و اکنون با اشارتی سربازان نامرئی خویش را فعال میسازد.
بخش اجتماعی تبیان
منبع :رجا نیوز- عاطفه صادقی