تغذیه در سندرم دامپینگ(2)
توصیه های تغذیه ای برای بهبود سندرم دامپینگ
اولین هدف مراقبت تغذیه ای، بهبود وضعیت تغذیه و بالا بردن کیفیت زندگی است. پروتئین ها و چربی ها به دلیل آهسته تر بودن هیدرولیزشان در محیط های فعال اسمزی، بهتر از کربوهیدرات ها تحمل می شوند.
در قسمت اول این مطلب درباره ی مشکلات تغذیه ای افراد مبتلا به سندرم دامپینگ اشاره شد، حال قصد داریم توصیه های تغذیه ای برای بهبود این مشکل را یادآوری کنیم، با ما باشید...
کمک تغذیه به درمان
معالجه ی اختلالات دستگاه گوارش فوقانی در قرن اخیر کاملا تغییرکرده است. طی سال های طولانی، بیماران از رژیم های حاوی شیر و خامه ی زیاد، تبعیت می کردند؛ چرا که تصور می شد این مواد غذایی با ایجاد پوششی در دیواره معده باعث کاهش درد می شوند. بعدها مشخص شد که این رژیم اثر خاصی در درمان ندارد.از لحاظ زمان بندی، رژیم در زمان قدیم شامل 4 مرحله بود:
در مرحله اول با رژیم شیر و خامه شروع شده و به مرور به مرحله چهارم می رسید که در آن به طور دلخواه فقط موادی مثل شکلات، نعنا، فلفل سیاه و نوشابه های الکلی حذف می شد.
پیشرفت در درمان پزشکی این نوع اختلالات، نیاز به چنین روش خشک تغذیه درمانی را تقریبا به طور کامل از بین برده است. امروزه خوشبختانه مراقبت تغذیه ای در بیماران مبتلا به اختلالات دستگاه گوارش فوقانی به صورت ویژه و تخصصی درآمده و بسیار موثرتر از سابق می باشد و این به خاطر بالا رفتن دانش و آگاهی در زمینه مکانیسم های نورو آندوکرینی، پاتوژن ها و عوامل محیطی موثر است. مهارت تغذیه ای، تغییرات و مداخلات رژیمی به خوبی می توانند سبب بهبود موثر جراحی و کل درمان شوند.
به دلیل مشکلاتی که با غذا خوردن بروز می کند، بیماران مبتلا به سندرم دامپینگ به اندازه کافی غذا نمی خورند.
ضمنا از آن جا که به علت افزایش فعالیت روده ای دچار اسهال نیز می شوند، با کاهش وزن، سوء تغذیه و خستگی روبه رو هستند.
رژیم غذایی با هدف پیشگیری از علائم سندرم دامپینگ، دارای چربی نسبتا بیشتر(تامین کننده 35 تا 45 درصد کالری)، کربوهیدرات ساده کمتر و میزان پروتئین بیشتر(20 درصد کالری) خواهد بود.
اولین هدف مراقبت تغذیه ای، بهبود وضعیت تغذیه و بالا بردن کیفیت زندگی است. پروتئین ها و چربی ها به دلیل آهسته تر بودن هیدرولیزشان در محیط های فعال اسمزی، بهتر از کربوهیدرات ها تحمل می شوند.
مصرف کربوهیدرات های ساده مانند لاکتوز، ساکاروز و دکستروز به دلیل هیدرولیز سریع، باید محدود گردد؛ ولی کربوهیدرات های پیچیده (نشاسته) را می توان در رژیم غذایی استفاده نمود. رژیم غذایی با هدف پیشگیری از علائم سندرم دامپینگ، دارای چربی نسبتا بیشتر(تامین کننده 35 تا 45 درصد کالری)، کربوهیدرات ساده کمتر و میزان پروتئین بیشتر(20 درصد کالری) خواهد بود.
****
در صورت وجود اسهال چرب می توان از ترکیباتی که چربی آن ها از مشتقات تری گلیسیریدهای متوسط زنجیر است، استفاده کرد. برای تنظیم هر رژیم غذایی باید تاریخچه اجتماعی و رژیمی را بررسی نمود.
مصرف مایعات همراه غذا به دلیل انتقال سریع آن ها به داخل ژژونوم(بخشی از روده کوچک)، می تواند در بعضی از بیماران مشکلات عدم تحمل را ایجاد کند؛ بنابراین بهتر است بیماران مبتلا به سندرم دامپینگ مصرف مایعات همراه وعده غذایی را محدود کرده و مایعات را فقط بین وعده‌ها و آن هم بدون صرف غذای جامد دریافت کنند.
دراز کشیدن بلافاصله بعد از وعده غذایی امکان دارد باعث کاهش شدت علائم شود.
استفاده از مکمل های فیبر غذایی در کنترل سندرم دامپینگ مفید است، زیرا باعث کاهش زمان انتقال در دستگاه گوارش فوقانی شده و میزان جذب گلوگز را پایین می آورد و به دنبال آن پاسخ انسولینی را نیز کاهش می دهد.
پکتین که به طور طبیعی در میوه ها، سبزی ها و صمغ ها(مثل گوار) وجود دارد، در معالجه سندرم دامپینگ موثر می باشد. در مصرف منابع پرفیبر باید جانب احتیاط را رعایت کرد، چرا که موارد متعددی از انسداد به خاطر مصرف زیاد صمغ گوار و سایر مواد با ویسکوزیته بالا به ویژه بدون دریافت آب کافی، گزارش شده است.
****
بعد از عمل گاستروکتومی اغلب بیماران قادر به تحمل لاکتوز نیستند و مقدار بسیار کمی لاکتوز(6 گرم یا کمتر در هر وعده) را در یک زمان می توانند دریافت کنند. این بیماران پنیر و ماست غیر شیرین را بهتر تحمل می کنند. محصولات تجاری لاکتاز برای کسانی که به طور مشخص دچار سوء جذب لاکتوز هستند، در دسترس می باشد. زمانی که دریافت لبنیات به ناچار محدود باشد، باید از مکمل های کلسیم و ویتامین D استفاده نمود.
راهنمای مراقبت تغذیه ای برای بیماران مبتلا به سندرم دامپینگ و هیپوگلیسمی تغذیه ای:
* کوچک کردن حجم و افزایش تعداد وعده ها در روز، جذب خالص را بهتر می کند و انتقال مایع را کاهش می دهد.* مصرف غذاهایی با پروتئین بالا و چربی متوسط با میزان کالری کافی به جهت نگهداری یا به دست آوردن وزن مورد نیاز، توصیه می شود و کربوهیدرات های پیچیده نیز با توجه به سطح تحمل بیمار وارد رژیم می شوند.
دراز کشیدن و اجتناب از فعالیت به ویژه تا یک ساعت بعد از غذا خوردن
می تواند به آهسته شدن تخلیه معده کمک کند
* دراز کشیدن و اجتناب از فعالیت به ویژه تا یک ساعت بعد از غذا خوردن می تواند به آهسته شدن تخلیه معده کمک کند.
* دریافت مقادیر زیاد مایعات همراه وعده غذایی باعث تسریع انتقال در دستگاه گوارش می گردد و بنابراین توصیه نمی شود. بهتر است مقادیر کافی مایعات در طول روز و به تناوب و هر بار در حجم کوچک دریافت شود.
* مصرف مواد شیرین هیپرتونیک و غلیظ فقط در مقادیر بسیار کم قابل تحمل است. این مواد شامل انواع نوشابه های غیر الکلی، آب میوه، پای کیک، بیسکویت و دسرهای یخ زده می باشد(مگر این که با جانشین های قند تهیه شده باشند).
* لاکتوز به ویژه در شیر و بستنی خیلی کم قابل تحمل است، چرا که باعث تسریع انتقال در دستگاه گوارش می شود و باید از مصرف این مواد اجتناب گردد. پنیر و ماست بهتر تحمل می شوند.
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منبع: ماهنامه ی دنیای تغذیه - دکتر احمدرضا درستی مطلق، متخصص تغذیه
مطالب مرتبط:
رژیم های غذایی بعد از عمل جراحیمشکلات ناشی از عدم هضم غذا و درمان آن
قاروقور شکم ربطی به گرسنگی ندارد
رژیم غذایی در پیشگیری و درمان یبوست
