کمال گرایی، اوج موفقیت است؟

آیا احساس می‌کنید کارهایی که به اتمام رسانده‌اید به اندازه کافی خوب نیستند؟

آیا نوشتن مقالات و طرح‌ها را با هدف انجام دقیق آن‌ها به تعویق می‌اندازید؟

آیا احساس می‌کنید که کارها را باید صد درد صد درست انجام دهید و در غیر این صورت فردی متوسط و یا حتی بازنده هستید؟

اگر چنین باشد در آن صورت شما بجای حرکت در مسیر موفقیت سعی در کامل بودن دارید. کمال گرایی به افکار و رفتارهای خود تخریب گرانه‌ای اشاره می‌کند که هدف آن‌ها نیل به اهداف به شدت افراطی و غیر واقع‌گرایانه است. در جامعه امروزی ، به اشتباه کمال گرایی چیزی مطلوب و حتی لازم برای موفقیت در نظر گرفته می‌شود. به هر حال مطالعات اخیر نشان می‌دهند که نگرش کمال گرایانه موجب اخلال در موفقیت می‌شود. آرزوی کامل بودن هم احساس رضایت از خودتان را از شما می‌گیرد و هم شما را بیش از سایر مردم (کسانی که اهداف واقع‌گرایانه‌ای دارند) ، در معرض ناکامی قرار می‌دهد.

اگر شما کمال گرا باشید، احتمالاً در کودکی یاد گرفته‌اید که دیگران با توجه به میزان کار آیی شما در انجام کارها به شما بها می‌دهند، در نتیجه احتمالاً شما یاد گرفته‌اید در صورتی به خود بها دهید که مورد قبول دیگران واقع شوید (فقط بر پایه میزان پذیرش دیگران به خود بها دهید). بنابراین عزت نفس شما ، بر اساس معیارهای خارجی ، پایه ریزی شده است. این امر می‌تواند شما را نسبت به نقطه نظرها و انتقادات دیگران ، آسیب پذیر و به شدت حساس سازد. تلاش برای حمایت از خودتان و رهایی از این گونه انتقادات ، سبب می‌گردد کامل بودن را تنها راه دفاع از خود بدانید. بعضی از احساسات ، افکار و باورهای منفی ذیل ، احتمالاً با کمال گرایی مرتبط هستند:

جاه طلبی: تمایل به جاه طلبی و موفقیّت همراه با خود ارزشیابی های انتقادی افراطی و عدم اعتماد به نفس، یکی از مشخصه‌های افراد کمال گر است.

ترس از بازنده بودن: افراد کمال گرا ، غالباً شکست و رسیدن به هدف‌هایشان را با از دست دادن ارزش و بهای شخصی مساوی می‌دانند.

ترس از اشتباه کردن: افراد کمال گرا ، غالباً اشتباه را مساوی با شکست می‌دانند. موضع آن‌ها در زندگی حول وحوش اجتناب از اشتباه است. کمال‌گراها فرصت‌های یادگیری و ارتقا را از دست می‌دهند.

ترس از نارضایتی: افراد کمال گرا ، در صورتی که دیگران شاهد نقایص یا معایب کارشان باشند، غالباً به دلیل ترس از عدم پذیرش از سوی آنان ، دچار وحشت می‌گردند. تلاش برای کامل بودن در واقع روشی جهت حمایت گرفتن از دیگران به جای انتقاد ، طرد شدن یا نارضایتی می‌باشند.

همه یا هیچ پنداری: افراد کمال گرا ، بندرت بر این باورند که در صورت به پایان رسیدن یک کار ، به طور متوسط هنوز با ارزش هستند. افراد کمال گرا ، در دیدن دورنمای موقعیت‌ها دچار مشکل هستند. برای مثال ، دانش آموزی که همیشه نمره A داشته ، در صورت گرفتن نمره B بر این باور است که من یک بازنده هستم.

ناامیدی: این حالت ممکن است به این علّت روی دهد که آنان خود را افرادی بی کفایت می‌پندارند و هنگامی که در رسیدن به اهداف خود شکست می‌خورند و یا تصور می‌کنند که دیگران بدون هیچ‌گونه کار و تلاشی صاحب پست،مقام و موقعیّت می‌شوند،دچار ناامیدی می‌شوند.

تاکید بسیار بر روی بایدها: زندگی افراد کمال گرا ، غالباً بر اساس لیست پایان ناپذیری از بایدها بنا شده است، که با قوانین خشکی برای هدایت زندگی آن‌ها ، به خدمت گرفته می‌شود. افراد کمال گرا با داشتن چنین تاکیدهایی بر روی بایدها بندرت بر روی خواسته‌ها و آرزوهای خود حساب می‌کنند.

اعتقاد داشتن به این امر که دیگران به آسانی به موفقیت می‌رسند: افراد کمال گرا ، مشاهدات خود را به گونه‌ای جمع آوری می‌کنند، که بگویند افراد دیگر با کم‌ترین تلاش ، خطاهای کم ، استرس‌های عاطفی کمتر و بالاترین اعتماد به نفس به موفقیت دست می‌یابند. در عین حال افراد کمال گرا کوشش‌های خود را پایان ناپذیر و ناکافی تلقی می‌کنند.

ابعاد کمال گرایی

کمال گرایی خود مدار:کمال گرایی خود مدار یک مؤلفه انگیزشی است که شامل کوشش‌های فرد برای دست‌یابی به خویشتن کامل می‌باشد.در این بعد کمال گرایی افراد دارای انگیزه قوی برای کمال،معیارهای های بالای غیرواقعی،کوشش اجباری و دارای تفکر همه یا هیچ در رابطه با نتایج،به صورت موفقیت‌های تام یا شکست های تام می‌باشند.این افراد به حد کافی موشکاف و انتقادگر هستند،به طوری که نمی‌توانند عیوب و اشتباهات یا شکست های خود را در جنبه‌های مختلف زندگی بپذیرند.

کمال گرایی دیگر مدار: کمال گرایی دیگر مدار یک بعد میان فردی است که شامل تمایل به داشتن معیارهای کمال گرایانه برای اشخاصی است که برای فرد اهمیّت بسیاری دارند.ازاینرو این نوع کمال گرایی ممکن است به روابط بین فردی دشوار منتهی گردد.

کمال گرایی جامعه مدار: در کمال گرایی جامعه مدار دیگران انتظارات اغراق آمیز و غیرواقعی از شخص دارند.اگرچه برآوردن این انتظارات مشکل است ولی شخص باید به این استانداردها نائل آید تا مورد تائید و پذیرش دیگران قرار گیرد.این معیارهای افراطی معمولاً منجر به احساس شکست،اضطراب،خشم،درماندگی و ناامیدی شده که با تفکرات خودکشی و افسردگی در ارتباط است.

ابتدا به خودتان در مورد آنچه انجام داده‌اید اطمینان کنید

اگر تمایل به نشان دادن کمال‌گرایی مستقیم دارید، راه‌هایی برای اعتبار بخشیدن به آنچه دیگران انجام می‌دهند جست‌وجو کنید. این عادت را در خود ایجاد کنید که به آنچه خود و دیگران کسب می‌کنند توجه کنید و به آن ارج بگذارید. بازخورد مثبت گرفتن احساس خوبی ایجاد می‌کند، حتی اگر از خودتان این بازخورد را بگیرید.

اشبی، توصیه می‌کند که نه تنها برای موفقیت‌های عینی از قبیل نمره امتحان باید خود را تشویق کنید، بلکه روابط موفقی را که ایجاد کرده‌اید نیز باید شناسایی کنید و به خود پاداش دهید.

شکست خوردن را تمرین کنید

برای افراد کمال‌گرا ترس از شکست توان‌فرساست. برای غلبه بر ترس مواجه شدن با آن ضروری است. به خاطر بسپارید که ما از اشتباهاتمان بیش از موفقیت‌هایمان درس می‌گیریم. سعی کنید فعالیت جدیدی که در آن عملکرد خوبی ندارید انجام دهید. در تلاش‌های اول احتمالاً نتایج عالی به دست نخواهید آورد. حتی ممکن است تا حدی احساس مضحک بودن کنید اما انجام دادن چنین کارهایی به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید شکست مفید است. هر شکستی به شما یاد می‌دهد که چگونه در دفعات بعد بهتر عمل کنید. از آنجا که افراد کمال‌گرا تمایل دارند خیلی جدی به کارهایشان بپردازند، اگر شما یاد بگیرید که به خودتان بخندید،‌ پاداشی بزرگ می‌گیرید: بیشتر لذت می‌برید.

در پروژه‌های طولانی مدت، برنامه‌های زمانی مناسبی را برای تهیه چندین پیش‌نویس در نظر بگیرید

اگر شما به انتظار یک الهام یا معجزه برای شروع کار هستید و یا نوشتن رمان خود را به تأخیر می‌اندازید به این دلیل که پایان مناسبی برایش مجسم نکرده‌اید هرگز کارتان را شروع نخواهید کرد. یک معلم هنر تصمیم می‌گیرد این اصل را مورد آزمون قرار دهد، به این ترتیب که به نیمی از دانش‌آموزان خود می‌گوید که نمره‌ها را بر اساس کیفیت کار آن‌ها می‌دهد و برای دیگر دانش‌آموزان کمّیّت کارهایشان را ملاک نمره‌گذاری قرار می‌دهد. شگفت‌آور است که پس از یک هفته، گروهی که کارهای هنری بیشتری داشتند بهترین کارها را نیز ارائه دادند. چرا؟ به این دلیل که آن‌ها آزادانه خلق می‌کنند، بدون اینکه نگرانی‌ای در مورد کمال‌گرایی هنری داشته باشند. با نمونه‌های گوناگونی که آن‌ها داشتند احتمال اینکه از میان آن‌ها نمونه‌های بهتری انتخاب کنند بیشتر بود. اگر شما نیز روی کاری که باید انجام دهید بیشتر از اینکه آن را باید کامل انجام دهید تمرکز کنید، موفق‌تر عمل خواهید کرد.

به تصویر کلی نگاه کنید و کاری را که مورد نیاز است انجام دهید

به این ترتیب، شما از گیر کردن در جزئیات دوری خواهید کرد. در نظر گرفتن زمان معین و محدود برای تکالیف کوچک به شما کمک می‌کند تا به تصویر کلی و اصلی بازگردید. به خودتان بگویید من فقط دو دقیقه زمان برای چک کردن ای میل‌هایم دارم. بنابراین، شما می‌توانید طرح خود را اجرا و در طول روز، به جلو حرکت کنید.

به خودتان اجازه دهید که کمال‌گرا نباشید

افراد کمال‌گرا اغلب سعی می‌کنند اشتباهات خود را انکار کنند و این تنها به بدتر شدن موقعیت منجر می‌شود. اگر شما اشتباهاتتان را ببخشید، می‌توانید به تجربه یادگیری مثبت بازگردید. این پذیرش را نسبت به اشتباهات دیگران نیز باید ایجاد کنید.

فر آوری: نسرین صفری

بخش خانواده ایرانی تبیان

منبع:

سپیده دانایی

همدردی

مجله الکترونیکی رشد