سکه بخریم یا بفروشیم؟

نوسانان قیمت سکه از ابتدای سال 1390, دولت و بانک مرکزی را مجبور کرد تا سیاستهایی را اتخاذ نمایند تا از طریق افزایش عرضه و هدایت تقاضا , قیمت را کاهش و کنترل نمایند اما آیا این سیاست در بلند مدت نیز کارا خواهد بود ؟

در چند هفته اخیر قیمت سکه بصورت روندی صعودی افزایش داشت به نحوی که برخی اقدامات بانک مرکزی از قبیل عرضه سکه در بانک کارگشایی و اعلام حباب و هشدار نسبت به کاهش ارزش آن نتوانست بازار طلا را از رونق بازدارد و این روند همچنان حرکت فزاینده خود را ادامه داد تا آنجا که این بازار به محلی پر سود, نه تنها برای سرمایه گذاران بلکه برای افراد عامه نیز تبدیل شد و آنها سرمایه خود را از برخی بخشها خارج نموده و به سمت بازار طلا سوق دادند . ادامه این روند سبب گردید که بانک مرکزی به عنوان سردمدار سیاست پولی در جهت کنترل بازار وارد شده و با اعلام عرضه گسترده سکه در 300 شعبه منتخب بانکها و بانک کارگشایی , همچنین عرضه شمش 12 کیلویی, قیمت آن را به میزان قابل توجهی کاهش دهد اما حال این سوال مطرح میگردد که آیا این روند کاهنده ادامه دارد و کنترل دستوری بانک مرکزی بر بازار پولی میتواند موفق باشد؟

برای پاسخ به این سوال لازم است تا بازار طلا از چند حیث مورد توجه قرار گیرد

1. بازار داخلی و بازار جهانی

قیمت برخی محصولات تابعی از بازار جهانی و برخی تابعی از بازار داخلی است اما قیمت برخی از محصولات و شرایط آنها از جمله طلا در اثر تعامل بازار داخلی و خارجی مشخص می گردد. بخشی از قیمت طلا در بازار خارجی تعیین گردیده و از آنجا که کشورهای خارجی و بازارهایی که تعیین کننده قیمت جهانی این فلز گرانبها هستند دارای اقتصاد باز بوده و قیمت در این اقتصادها مولفه ای است که در اثر عرضه و تقاضای بازار تغیین میگردد و هم چنین برخی از شرایط فعلی اقتصاد دنیا ماننده قیمت نفت , بحران در خاورمیانه , زلزله . سونامی ژاپن و ... دلیلی است تا آینده ی برخی سرمایه گذاری ها با ریسک فراوانی مواجه باشد؛ این امر سبب میگردد تا مردم اگر پولی برای پس انداز دارند و بخواهند علاوه بر حفظ  ارزش زمانی آن در بلند مدت نیز منتفع گردند , به سمت فلزات روی آوردند و از آنجا که در بازار فلزات طلا نسبت به سایر موارد شناخته شده تر میباشد ; تقاضا برای آن افزایش یافته و افزایش تقاضا در اقتصاد ِ باز منجر به افزایش قیمت می گردد.

2. بازار داخلی

بسیاری از مردم تصمیم گیری های خود را براساس روندی گذشته نگر اتخاذ می نمایند بر همین اساس اگر بخواهند از حرکت قیمت دارایی ها در سال گذشته به نتیجه برسند در بازارهایی مانند بازار پولی و بانکها، سپرده 1 ساله، 9 و در برخی موسسات تا 12 درصد سود داشت؛ این در حالی بود که بر اساس تصمیمات بانک مرکزی و بسته سیاستی نظارتی سال 90 نرخ سود این سپرده ها در سال 90 کاهش یافت و اگر مردم می خواستند در سپرده های 2 الی 5 ساله سرمایه گذاری کنند باید منابع خود را در بانکها حفظ می کردند و این امر با عدم ثبات در اقتصاد ایران به صرفه نیست. از سویی برخی بازارها مانند بازار مسکن نیز در مرحله ای با افزایش قیمت مواجه شد که به دلیل برخی تصمیمات دولت در خصوص کنترل بازار و .. به صورت رکود درآمده , همچنین برخی افراد سرمایه کافی برای ورود به این بازار را ندارند ; برخی از بازارها نیز مشتریان خاص خود را دارند از جمله بازار سرمایه که تمامی افراد نمی توانند پیش بینی درستی از آینده سهم ها داشته باشند لذا ریسک ورود به ان را بسیار بالا ارزیابی می کنند اما با توجه به تمامی این مباحث قیمت سکه طلای بهار آزادی در سال 1389 طرح جدید 41.8 درصد و طرح قدیم 34.7 درصد رشد داشت .

قیمت سکه در سال 1389

منبع: بانک مرکزی واحد: تومان

کدام بازار میتواند چنین رشدی داشته باشد این در حالی بود که بانک مرکزی در سال 89 بر بازار طلا نظارت و بانک کارگشایی نیز عرضه را انجام و در اواخر سال نیز سکه های 1 گرمی از سوی شعب بانک های ملت و صادرات عرضه شد بنابراین با تمامی این موارد این بازار سودی فزاینده نصیب صاحبان خود نمود.

3. روند حرکت تاریخی طلا

بررسی بازار طلا در چندین سال گذشته نشان می دهد گرچه برخی شرایط اقتصاد جهانی و بحران ها و برخی سیاست های تکلیفی در برهه ای از زمان روند حرکت این فلز گرانبها را کند و در مواردی منفی کرده است اما در بلند مدت افزایشی بوده و حتی این افزایش توانسته حرکت کند  خود را نیز جبران نماید

با توجه به موارد مطروحه این سوال را میتوان پاسخ داد که آیا در حال حاضر نیز با توجه به سیاست ها و اقدامات پیش رو طلا بخریم یا به دلیل سیاست های بانک مرکزی دست نگه داشته و یا حتی در صف فروش قرار گیریم ؟

با توجه به استدلالات ارائه شده گر چه بانک مرکزی با این اقدام شاید بتواند برای مدتی روند حرکت طلا را کنترل نموده و حتی کاهش دهد اما آیا این جریان و فروش شمش و سکه از طریق بانکها ادامه خواهد یافت ؟ مسلما این اقدام مقطعی بوده و نمی تواند برای مدتی طولانی ادامه یابد زیرا این اقدام در حوزه عملکرد دائمی بانکها نبوده و شاید بانک نتواند بنا به تقاضای موجود طلا , سکه و شمش را با قیمت های کنترل شده و پایین تر از قیمت بازار برای مدتی طولانی عرضه نماید از سویی تاریخ نشان داده است که سیاست های تکلیفی و تعیین دستوری عرضه و تقاضا هیچگاه موفق نبوده و در نهایت دست نامرئی بازار کنترل و زمام امر را در دست خواهد گرفت همچنین مهمتر از همه اینکه شرایط اقتصادی و سیاسی جهان اقتضا می کند که نظر مردم از سرمایه گذاری در بانکها و املاک به سمت فلزات جلب شود زیرا بحران های امروزه سبب بی اعتمادی سرمایه گذاران به نهادهای پولی و مالی شده و آنها ترجیح می دهند سرمایه خود را به اشکالی نقد از قبیل طلا تبدیل نموده تا در صورت افزایش ریسک در کشور خود یا کشورهای مورد نظر بتوانند به آسانی به بازارهای مد نظر منتقل نمایند از اینرو این مطلب نیز گواهی برای افزایش قیمت تدریجی این فلز بوده و این امر نیز بر قیمت داخلی اثر گذار خواهد بود .

بنا بر این  استدلالات یك سرمایه گذار ممكن است به این امر منتهی گردد كه : ارزیابی اقتصاد جهانی و ایران و  و تحلیل بازارهای مختلف اذعان بر  این امر است که اگر سکه دارید نفروشید و اگر سرمایه راکد دارید سکه بخرید زیرا سیاست های دستوری فعلی تا حدی کارا خواهد بود و از جایی به بعد در مقابل اقتصاد باز و شرایط حاکم بر آن سرخم کرده و رشد خود را نشان میدهد و لذا صاحبان و سرمایه گذاران خود را در بلند مدت بهره مند خواهد نمود اما اگر با دید ملی و مدیریت شرایط فعلی و در راستای كنترل بازار نگریسته شود باید تدابیری اندیشیده شود كه انگیزه سرمایه گذاری در بخش های تولیدی جریان یابد این امر سبب میگردد تا حباب های دوره ای بر طرف شده و سرمایه به سمت بخش تولید روانه گردد كه در نهایت رشد اقتصادی را منجر گردد.

نفیسه صفدری

بخش اقتصاد تبیان