ناگفتههای حاتمیکیا از یک گزارش (بخش اول)
در واپسین روزهای نوروز 90 ابراهیم حاتمی کیا کارگردان سرشناس سینمای ایران با ضور در برنامه زنده تلویزیونی «راز» ناگفتههایی شنیدنی درباره تازهترین ساخته سینماییاش «گزارش یک جشن» را بر زبان آورد.
ابراهیمحاتمیكیا شب 11 فروردین ماه در برنامه تلویزیون «راز» به سوالات نادر طالبزاده پیرامون فیلم سینمایی «گزارش یك جشن» پاسخ گفت. وی در پاسخ به اولین سوال طالبزاده با این مضمون كه «ایده این فیلم از كجا آمد؟ واقعیت بود یا شما شهود كرده بودید؟»، گفت: طبق روالی كه همیشه برای فیلمهایم دارم و تحقیق است، گزارش یك جشن را ساختم. دلم میخواست درباره باب ازدواج و جوان كار بسازم. فكر كردم كجا میتواند مركز این بحث باشد. میتوانستم فكر كنم سالنهای عقد و عروسی و یا دفاتر عقد باشد تا اینكه آخر خوردم به اینكه موسساتی برای ازدواج وجود دارد. با دید بدبینانهای هم رفتم كه نباید جای مطلوبی باشد اما دیدم كه با دقت هستند. نشستم ببینم كه مراجعان چطور میآیند و میروند و فضا چطور است. اصلا مگر میشود با چنین شكلی ازدواج كرد؟ حتما خانمهایی كه میآیند سن بالا هستند و یا از نظر جمال و چهره فكر میكردم شاید مشكلاتی باشد، اما دیدم همه جور تیپ از دكتر و یا ردههای پایینتر مانند دانشجو مراجعه كننده این مراكز هستند. وی ادامه داد: مراكزی كه من رفتم ده سال و بیشتر ریشه داشتند. اتفاقا یكی از مراكزی كه رفتم، حدود 10 سال ریشه داشت و ریشهاش هم از دانشگاه بود. حتی یكی از آنها یك روحانی بود كه احساس كرده بود چنین مركزی احتیاج جامعه و لازم است و آن را دایر كرده بود. اینها منبع تحقیقات من برای ساخت گزارش یك جشن بود. این ماجرا از 3 سال پیش بود و پی بردم كه آنجا چه میگذرد و درامی كه وجود دارد، به من چه ارتباطی دارد؟ 4 بار فیلمنامه نوشته شد و تا سومی قبول نكردم تا اینكه چهارمی را خودم دست گرفتم. هدف ازدواج، جوان و احتیاج بود و فكر كردم كه چه نقطهای میتوانم پیدا كنم.
حاتمیکیا: نسلی كه از نوجوانی و جوانی با من آمده و كارهای من را تعقیب میكردند، نسبت به كارهای اخیر من جا خوردند و واكنش نشان دادند. آنها توقع دارند كه از جنسی حرف بزنم كه قدیم حرف میزدم، شاید 4 یا 5 سال پیش.
اسم اولش «بانوی یك شهر» بود و دیدم كه درباره بانو نیست و یك چیز كلیتر است كه آن را نوشتم. برای نوشتنش مدتی از تهران جدا شدم و اصرار داشتم كه این اتفاق بیافتد و نتیجه آن فیلم گزارش یك جشن شد كه البته من در حین فیلمبرداری هم تغییراتی در كار میدهم.
همراهانم در مقابل آثار جدیدم جا میخورند
كارگردان فیلم سینمایی «از كرخه تا راین» در پاسخ به اینكه «آیا گزارش یك جشن تفاوت ماهوی دارد و متفاوت است با ساختههای قبلی شما؟» نیز توضیح داد: سوال خیلی سختی است و جوابش را هم راحت نمیتوانم بدهم. توقعی است كه مخاطبان از من دارند و آثارم را تعقیب میكنند. نسلی كه از نوجوانی و جوانی با من آمده و كارهای من را تعقیب میكردند، نسبت به كارهای اخیر من جا خوردند و واكنش نشان دادند. آنها توقع دارند كه از جنسی حرف بزنم كه قدیم حرف میزدم، شاید 4 یا 5 سال پیش. ولی خودم پی این هستم كه من خودم جای خودم را پیدا كنم در این شهر، كه سخت است و مانند پیچیدن تریلی به یك كوچه تنگ است كه كار مشكلی است. این را میفهمم و درك میكنم كه یك ریسك است. اما حسب عادتم در ساخت فیلمهایم، باید یك منظر تازهای را باز كنم در جایگاهی كه هستم، اصرار داشتم وارد حوزههای اجتماعی كه هیچ نسبتی با ساختههای قبلیام ندارد، وارد شوم و جایگاه خودم را از زاویه نسلی كه با این انقلاب شكل گرفته و الان در میانسالی است، پیدا كنم.
فكر میكردم كه جوان در این مساله مهم است و ندیدن آنها یك ظلم است و نوعی خودخواهی من تعبیر میشد یا و محافظهكاری من محسوب میشد. ورود به این حوزه (اجتماعی) خطرناك است برای من كه نوع فیلم سازی و نگاهم برای مخاطب شكل گرفته است.
حاتمیکیا: اصرار داشتم كه وارد حوزههای اجتماعی كه هیچ نسبتی با ساختههای قبلیام ندارد، وارد شوم و جایگاه خودم را از زاویه نسلی كه با این انقلاب شكل گرفته و الان در میانسالی است، پیدا كنم.
دشواری حرف زدن از آرمانها
وی اظهارداشت: در دورانی هستیم كه حرف زدن از آرمانها مانند زدن موسیقی خارج است. در حالی كه میزانسنهایی كه من میشناسم تازه جای حرف زدن دارد. حتی فیلم دعوت نیز از این جنس بود كه مخاطبان خیلی از آن خوششان نیامد ولی مردم از آن استقبال كردند. حتی نسلی كه با نوع فیلمسازی قبلی من همراه شده بود، نیز در مقابل دعوت مقاومت داشت و گفت كه تو چرا سراغ این سوژهها میروی و این سوژهها برای بقیه بماند. اما من احساس كردم كه باید این چرخش را داشته باشم و مصر بودم با اتفاقاتی كه افتاد این فیلم را بسازم. كارگردان فیلم سینمایی وصل نیكان درباره اینكه مخاطبان درگیر لایه لایه فیلمهایش میشوند نیز گفت: من نمیدانم كه چطور فیلم میسازم كه مخاطب را لایه لایه درگیر میكند. نمیدانم كه چه اتفاقی میافتد برای مخاطب. خیلیها گفتهاند كه فیلم گزارش یك جشن را برای بار اول با استرس دیدیم و دفعه دوم طبیعی فیلم را دیدیم.
ادامه دارد....
بخش سینما و تلویزیون تبیان
منبع: خبرگزاری فارس