نظم ، لازمه زندگی
آفرینش براساس نظم استوار است و در دستگاه خلقت، هر پدیده ای جای خاصی دارد و مأموریت و کار ویژه ای به عهده دارد. خدای تعالی می فرماید: إنّا کلَّ شیءٍ خلقناه بقدرٍ(سوره قمر –آیه 49) ما هر چیزی را به اندازه (و روی حساب) آفریدیم. حکمت خداوندی در هر چیزی تجلی یافته و موجودات عالم نیز روی حساب و نظم دقیق و نیز براساس هدف معینی قدم به عرصه هستی نهاده اند. نظم شگفت و محیرالعقولی که در همه مخلوقات، حرکت سیاره ها و ستارگان، گیاهان، موجودات دریایی و صحرایی، بدن انسان، گردش خون و... وجود دارد، همه و همه معلول تدبیر خداوند حکیم، مدبّر و تواناست.
نگاهی گذرا به حجم زیاد کتاب های قوانین و مقررات و بودجه های هنگفتی که صرف قانونگذاری و تنظیم آنها می شود و اهمیتی که همه ملل جهان به آنها می دهند ضرورت و لزوم نظم فردی و اجتماعی را در زندگی بشر آشکار می سازد. در دنیای کنونی حرکت قطارها، هواپیماها، ساعات کار ادارات و کارخانجات و... روی نظم خاصی و با دقیقه و ثانیه سنجیده می شود و با ورود کامپیوتر در عرصه زندگی نظم و ترتیب دقیق تر و بهتر صورت می گیرد و می توان گفت امروزه منظم زندگی کردن جزء ضروریات زندگی بشر شده و مورد پسند عقل و دین است و اگر بخواهیم خود را از دایره نظم که امروزه همه جامعه ها را تا حد زیادی فرا گرفته و احاطه کرده، خارج کنیم، با مشکلات زیادی روبه رو می شویم.
آثار نظم و انضباط
نظم و انضباط در کارها، آثار و برکات فراوانی برای فرد و جامعه در پی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- بهره گیری بیشتر از زندگی:
استفاده بهتر و بیشتر از زندگی و جلوگیری از هدر رفتن سرمایه و استعداد، نیازمند برنامه ریزی دقیق و رعایت نظم در تمامی فعلیت هاست. فردی که برای اوقات شبانه روز خود برنامه ای تنظیم کرده، کارهای شخصی و اجتماعی اش را در زمان موردنظر انجام می دهد، بهره بیشتری را از آن خود و دیگران خواهد ساخت.
با مطالعه زندگی امام راحل(ره) به روشنی می توان دریافت که از جمله عوامل مؤثر در زندگی، تحصیل و مبارزاتشان، برنامه ریزی صحیح و پایبندی به نظم بوده است. یکی از شاگردان ایشان در این باره می گوید: (نظم دقیق در زندگی... از ویژگی های معروف امام است که شاید از زبان دیگران مکرر شنیده باشید، به راستی عجیب بود که حتی برای مطالعه و قرائت قران و کارهای مستحب و حتی زیارت ها و دعاهایی که در وقت خاصی هم وارد نشده بود، وقت خاصی را تنظیمی کرده بودند و هر کاری را بر طبق همان زمان بندی و تنظیم خاص انجام می دادند، به طوری که برای هر کس که مدتی با ایشان مأنوس و معاشر می شد، مشخص بود که در چه ساعتی، مشغول چه کاری و انجام چه عملند، اگر چه در حضور ایشان نباشد و فرسنگ ها از محضرشان دور و جدا باشد.)
-نتیجه بخشیِ کارها:
حاکم کردن نظم و انضباط در کارها، موجب می شود که هر کاری بجا و بموقع انجام پذیرفته، نتیجه بخش و سودمند باشد. فردی که در جلسات، سخنرانیها، رفت و آمدها، وعده ها و... نظم را رعایت می کند، فعالیتهایش از نتیجه بهتر و بیشتری برخوردار خواهد شد.
- تنظیم افکار:
از جمله عوامل مؤثر در نظم فکری انسان، رعایت نظم در رفتار فردی و اجتماعی است. کسی که در تمامی کارهایش پایبند به نظم است، افکار گوناگونش نیز از یک طبقه بندی و تنظیم خاصی برخوردار شده، با داشتن این ویژگی برجسته و پسندیده، پله های رشد و کمال را بهتر و سریع تر طی خواهد کرد. امام خمینی قدس سره، نظم فکری را نتیجه نظم در رفتار دانسته، می فرماید: (اگر در زندگی مان، در رفتار و حرکاتمان نظم بدهیم، فکرمان هم بالطبع نظم می گیرد، وقتی فکر، نظم گرفت یقیناً از آن نظم فکری کامل الهی برخوردار خواهد شد.)
کسی که در تمامی کارهایش پایبند به نظم است، افکار گوناگونش نیز از یک طبقه بندی و تنظیم خاصی برخوردار شده، با داشتن این ویژگی برجسته و پسندیده، پله های رشد و کمال را بهتر و سریع تر طی خواهد کرد
- جلوگیری از اتلاف عمر دیگران:
کسی که در زندگی خود منظم است و کارهایش را براساس یک برنامه ریزی حساب شده انجام می دهد، در برخورد با دیگران نیز نظم را رعایت کرده، از تلف شدن وقت و عمر آنان جلوگیری می کند، زیرا با اجرای نظم و سامان دادن فعالیت هایش، موجب خواهد شد که دیگران در مدت زمانی که با او هستند، بیشترین بهره را برده، عمرشان پربارتر گردد.
امام راحل(ره) با حاکم کردن نظم و انضباط در تمامی کارها، وقت و عمر دیگران را محترم شمرده، از هدر رفتن حتی لحظه ای از آن جلوگیری می کردند.
یکی از یاران نزدیک ایشان می گوید: (با توجه به اینکه امام سالیان درازی تدریس می کردند، هر روز در همان لحظه ای که باید، جهت تدریس حاضر می شدند و سر ساعت حضور می یافتند.) دیگری می گوید: (در طول نه الی ده سالی که حضرت امام در جماران تشریف داشتند، ایشان هر روز رأس ساعت مقرر، آماده پذیرش ما بودند.)
- الگو برای دیگران:
فردی که زندگی، رفتار و حتی فکرش را منظم کرده و به این ویژگی پسندیده، آراسته شده است، الگوی مؤثری برای دیگران بوده، از همین راه آنان را به اجرای نظم انضباط در کارها وا خواهد داشت.
امام خمینی قدس سره که زندگی و رفتارش، نمونه و سرمشق کامل و اندیشمندی برای مسلمانان، بلکه تمامی انسانهاست، با برنامه ریزی و نظم در کارها تأثیر شگرفتی در واداشتن دیگران به رعایت نظم داشته است، تا آنجا که یکی از شاگردان ایشان می گوید: من حدود ده سال در نجف خدمتشان بودم، کارهایی را از ایشان مشاهده می کردم که واقعاً برای ما الگو بود، یکی از این امور، نظم در کارهایشان بود. شاگرد دیگرشان می گوید: امام کلیه برنامه هایشان منظم بود... و این می توانست برای آنها که ناظر اعمال امام بودند و از نزدیک می دیدند، درسی باشد و این خصلت را از امام بیاموزند.
بخش خانواده ایرانی تبیان
منبع : فصلنامه ی بشری
مقالات مرتبط:
