قصه گویی با قاعده

خواندن قصه قبل از خواب برای كودكان، تنها این نیست كه هر شب طوطی وار یك كتاب خاص را سطر به سطر برای او بخوانید. قصه خوانی، فرصتی برای كودك است كه قبل از خواب به آغوش گرم پدر یا مادر پناه ببرد و با آنها ارتباط برقرار كند. این توجه پدر و مادر، خاطراتی از صمیمیت، رشد، پرورش و احساس امنیت در ذهن كودك بر جا می گذارد كه سرتاسر عمر او را همراهی خواهد كرد. گاهی اوقات ممكن است حال و حوصله قصه خواندن برای فرزندتان نداشته باشید اما مطمئن باشید كه او این لحظات را جزئی حیاتی از برنامه روزانه خود میداند.

قبل از قصه گفتن بچه را آماده كنید

در بحث كتابخوانی برای كودكان، زمان اهمیت بسزایی دارد. كودكان خردسال ممكن است دوست داشته باشند هنگام شنیدن قصه روی پای شما بنشینند و تاب بخورند، درحالیكه كودكان بزر گتر ترجیح میدهند قبل از شروع قصه در رختخواب خود خزیده باشند. مطمئن شوید كه كودك قبل از غرق شدن در قصه، مسواك زده، دستشویی رفته و آب نوشیده است چون در پایان قصه پلكهای سنگین او روی هم میافتند.

حتما خیالتان راحت میشود اگر بدانید كه لازم نیست همیشه از روی كتاب برای كودكتان قصه بخوانید. كودكان عادت دارند یك داستان تكراری را آنقدر بشنوند تا پدر یا مادر آن را حفظ شوند. آ نها به این ترتیب چیزی یاد میگیرند و از تكرار قصه احساس آرامش میكنند. هر از گاهی یك داستان واقعی برای كود كتان تعریف كنید یا خودتان داستان بسازید. از تكرار داستانهایی كه با «یكی بود یكی نبود » آغاز میشوند خودداری كنید و كمی خلاقیت به خرج دهید.

شما میتوانید این تمرین را به صورت متقابل با فرزندتان انجام دهید و از او بخواهید با پر كردن نقطه چینی در حرفهای شما در رابطه با موضوع داستان، سرنخی به شمابدهد.اگر میخواهید یك قصه واقعی تعریف كنید، یكی ازبستگان مشهور یا شوخ طبع را موضوع قرار دهید. به این ترتیب كودك نه تنها از روایت شما لذت میبرد بلكه چیزی درباره سوابق و تاریخچه خانواده می آموزد.

با كودك حرف بزنید

ساعت قصه گویی و كتابخوانی همچنین فرصت مناسبی برای شماست كه درباره روزی كه كودك پشت سر گذاشته پرس و جو كنید.از او بپرسید كدام قسمت از روز خود را دوست داشته و میخواسته چه كار متفاوتی انجام بدهد. سعی كنید كشف كنید چه چیزهایی كودك شما را آزار میدهند و اگر راه حلی وجود دارد آن را پیدا كنید. از این لحظه ارزشمندبرای آموزش مهر و محبت و اهمیت تلاش به فرزندتان بهره ببرید. با وجود این به او یادآوری كنید كه لازم نیست انسان كاملی باشد. كمی گفت وگوی پر شور و حال، قبل از خواب میتواند صبح نشاط انگیزی برای كودك به دنبال داشته باشد. علاوه بر این گفت وگو، بگذارید كودك قبل از بستن چشمهای خود بداند كه چقدر او را دوست دارید. به تمام ویژگیهای او كه مورد تائید و علاقه شماست اشاره كنید.

به كودكتان روحیه بدهید. ذهن او را با افكار محبت آمیز و اینكه چقدر وجودش برای شما ارزشمند بوده و زندگی تا چه اندازه میتواند هیجان انگیز باشد پر كنید. كود كتان را فرد مثبت اندیشی جلوه دهید كه همه از بودن با او لذت میبرند. قبل از اینكه كودك به خواب برود، به او لبخند بزنید. اهمیت قصه گویی قبل از خواب را میتوان با لذتی كه برای كودكان به همراه دارد سنجید. نمیتوان برای این لحظات شیرین بغل كردن كودك، پیوند برقرار كردن، گفت وگو كردن، خندیدن و عشق ورزیدن به او، قیمتی گذاشت. این لحظات را به فراموشی نسپارید چرا كه كودك آن را از یاد نخواهد برد. روز كودكتان را با شادی به پایان برسانید!

اگر كودك شما به تازگی خواندن و نوشتن را فراگرفته، هر از گاهی بگذارید او برای شما داستان بخواند. این فرصت فوق العاده ای است كه شما توانایی خواندن فرزندتان را بسنجید و او نیز كمی تمرین روخوانی كند. با كتابهای ساده شروع كرده و به تدریج او را با متون مشكل تر آشنا كنید. به این ترتیب دایره واژگان كودك در كنار توضیحاتی كه پدر و مادر می دهند، گسترش مییابد.

انتخاب قصه های مناسب

مسئله ی انتخاب كردن قصه، با توجه به انبوه موادی كه در اختیار قصه گوست، به ویژه برای قصه گوهای تازه كار و مبتدی، مشكلی اساسی است. حتی بهترین و برجسته ترین قصه گوهای حرفه ای هم قادر به گفتن هر داستانی نیستند. قصه گو، قهرمانان خود را از قصه هایی می سازد كه با شخصیت خاص و سبك او متناسب باشند. قصه گوی تازه كار، ابتدا باید سعی كند كه ویژگی های شخصیت و سبك گویش خود را ارزیابی كند. سپس از خودش بپرسد: چه نوع داستان هایی را می توانم مؤثر و خوب بیان كنم؟ چگونه می توانم شخصیت خود را با قصه هماهنگ كنم تا هر دو بتوانیم با شنونده ارتباط برقرار كنیم؟

پس از آن كه قصه گو كار انتخاب كردن را تمام كرد، وارد مرحله ی آماده كردن داستان برای گفتن می شود كه از مهم ترین گام هایی است كه در جهت به كار گرفتن فن قصه گویی برداشته می شود. قصه گو باید به خاطر داشته باشد كه كار او از بر كردن یا از رو خواندن نیست، بلكه كار او قصه گفتن است كه مانند تجربه ای یگانه باقی می ماند.

از بر كردن قصه اغلب نخستین مانعی است كه راه سیر طبیعی و خودانگیخته ی یك قصه گویی موفق را سد می كند. قاعده ی درست این است كه هرگز نباید داستانی را برای «گفتن» به خاطر سپرد، بلكه با توجه به ساختمان قصه، به خاطر سپردن طرح آن كافی است.

آماده كردن ذهن و بیان ، در ارائه ی موفقیت آمیز یك قصه مهم ترین مُتغیّر به شمار می آید. بدون این انتخاب و آماده كردن بسیار دقیق، قصه گو نباید انتظار به دست آوردن یك تجربه ی موفق را داشته باشد.

در ضمن مطمئن شوید كتاب یا قصه ای را كه انتخاب كرده اید برای خواندن قبل از خواب مناسب است.بسیاری از كودكان كه قوه تخیل فعالی دارند – و حتی آنهایی كه از این توانایی بی بهره اند– كابوس میبینند. حتی افسانه ها و داستانهای خیالی قدیمی و سنتی هم میتوانند ترسناك باشند. هیچ كودكی دوست ندارد با فكر گم شدن در تاریكی، جنگل و ربوده شدن به دست یك جادوگر به خواب برود! حتی بیشتر بزرگترها ترجیح میدهند به جای این افسانه ها، رنگین كمان و اسب شاخدار را در خواب ببینند.

نسبت به افكار و تخیلات كودكتان كه میتواند با یك فكر ترسناك تحت تأثیر قرار بگیرد، حساس باشید. كتابهای فوق العاده برای كودكان همان هایی هستند كه درس اخلاق میدهند. از این لحظات با هم بودن برای آموختن درس زندگی به كودك استفاده كنید. درس و مفهوم اخلاقی داستان لازم نیست پیچیده و سخت باشد. این درس میتواند بسیار ساده و چیزی مانند نظافت اتاق، نریختن زباله، آموزش مفهوم بازیافت یا دعوا نكردن با خواهر و برادر باشد. ممكن است كودك متوجه نتیجه اخلاقی داستان نشود، به همین دلیل لازم است خودتان به این موضوع اشاره كرده و با او در این باره گفت وگو كنید.از كودكتان سؤالاتی بپرسید كه باعث شود اطلاعات موجود در داستان را درك كند.

فرآوری : داودی

بخش خانواده ایرانی تبیان

منابع : سایت شهرزاد – وبلاگ برای کودکان

مقالات مرتبط:

باورکنید فرزندتان نابغه است

روحیه بچه ها را تقویت کنیم

بلند خوانی؛معجزه ای جذاب