مهمانی به سبک ائمه علیهم السلام

ایام تعطیلات نوروز است و بازار مهمانی رفتن داغ داغ دیدارهای تازه میشود و چشم ها از دیدار اقوام و دوستان روشن مهمان عزیز است و حبیب خدا و اکرامش واجب اما باید مواظب بود ؛ چرا که گاه ممکن است دچار خطا شویم و شأن خود و مهمانان را رعایت نکنیم و دچار افراط و تفریط شویم به همین مناسبت نکاتی در باب آداب مهمانی از زبان مبارک ائمه را برای شما عزیزان نقل می کنیم.

آداب مهمانی در روایات :

رسول اكرم صلى الله علیه و آله «:اَلضَّیفُ یَنزِلُ بِرِزقِهِ وَیَرتَحِلُ بِذُنوبِ أَهلِ البَیتِ» ؛ میهمان، روزى خود را مى آورد و گناهان اهل خانه را مى برد.(بحارالأنوار، ج75، ص461، ح 14 )

رسول اكرم صلى الله علیه و آله :

كُلُّ بَیتٍ لایَدخُلُ فیهِ الضَّیفُ لاتَدخُلُهُ المَلائِكَةِ؛ هر خانه اى كه میهمان بر آن وارد نشود، فرشتگان واردش نمى شوند. (جامع الأخبار، ص 378 )

رسول اكرم صلى الله علیه و آله :

لایَتَكَلَّفَنَّ أَحَدٌ لِضَیفِهِ مالا یَقدِرُ؛ هیچ كس نباید بیش از توانش خود را براى میهمان به زحمت اندازد. (كنزالعمال، ج9، ص248، ح25876)

امام رضا علیه السلام : دَعا رَجُلٌ أمیرَ المُؤمِنینَ علیه السلام فَقالَ لَهُ: قَد أجَبتُكَ عَلى أن تَضمَنَ لى ثَلاثَ خِصالٍ . قالَ: وما هىَ یا أمیرَالمُؤمِنینَ ؟ قالَ: لاتُدخِل عَلَىَّ شَیئا مِن خارِجٍ ، ولا تَدَّخِر عَنّى شَیئا فِى البَیتِ، ولاتُجحِف بِالعِیالِ . قالَ : ذاكَ لَكَ یا أمیرَ المُؤمِنینَ ، فَأجابَهُ عَلىُّ بنُ أبى طالِبٍ علیه السلام ؛

مردى امیر المؤمنین علیه السلام را به میهمانى دعوت كرد . حضرت فرمودند : مى پذیرم به شرط این كه سه قول به من بدهى . عرض كرد : چه قولى اى امیر المؤمنین؟ فرمودند : از بیرون چیزى براى من تهیه نكنى ، آنچه در خانه ات داری را از من دریغ ننمایى و به زن و فرزندانت اجحاف نكنى. عرض كرد : قبول مى كنم اى امیر المؤمنین . پس على بن ابى طالب علیه السلام دعوت او را پذیرفتند. (عیون اخبارالرضا، ج1، ص45، ح138)

امام صادق علیه السلام :

اِبنُ أبى یَعفورَ: رَأیتُ عِندَ أبى عَبدِاللّه  علیه السلام ضَیفا، فَقامَ یَوما فى بَعضِ الحَوائِج، فَنَهاهُ عَن ذلِكَ ، وقامَ بِنَفسِهِ إلى تِلكَ الحاجَةِ، وقالَ علیه السلام : نَهى رَسولُ اللّه  صلى الله علیه و آله عَن أن یُستَخدَمَ الضَّیفُ؛

ابن ابى یعفور : در خانه امام صادق علیه السلام میهمانى دیدم . روزى او براى انجام كارى برخاست . حضرت به او اجازه ندادند و شخصاً آن كار را انجام دادند و فرمودند : رسول خدا صلى الله علیه و آله از به كار گرفتن میهمان ، نهى فرموده است.(كافى، ج6، ص283، ح1)

رسول اكرم صلى الله علیه و آله:

كَفى بِالمَرءِ إثما أن یَستَقِلَّ ما یُقَرِّبُ إلى إخوانِهِ وكَفى بِالقَومِ إثما أن یَستَقِلُّوا ما یَقرُبُ بِهِ إلَیهِم أخُوهُم؛

انسان را همین گناه بس، كه آنچه را كه تقدیم برادران میهمان خود مى كند كم شمارد و میهمان را همین گناه بس، كه آنچه را كه میزبانشان براى آنها فراهم مى كند كم شمارند. (محاسن، ج2، ص414، ح165)

با توجه به این روایات شریف مواظب باشید چشم و هم چشمی ها را کنار بگذارید و از عمل خیری عظیم دارد گناه و وبال برای آخرت خود نسازید .

امام باقر علیه السلام :

إذا دَخَلَ أحَدُكُم عَلى أَخیهِ فى رَحلِهِ فَلیَقعُد حَیثُ یَأمُرُ صاحِبُ الرَّحلِ فَإنَّ صاحِبَ الرَّحلِ أَعرَفُ بِعَورَةِ بَیتِهِ مِنَ الدّاخِلِ عَلَیهِ؛

هرگاه یكى از شما به خانه برادرش وارد شد، هر جا صاحب خانه گفت همان جا بنشیند، زیرا صاحب خانه به وضع اتاق خود از میهمان آشناتر است. (بحارالأنوار، ج72، ص451، ح2 )

رسول اكرم صلى الله علیه و آله :

اَلضَّیفُ یُلطَفُ لَیلَتَینِ، فَإذا كانَت لَیلَةَ الثالِثَةُ فَهُوَ مِن أَهلِ البَیتِ یَكُلُ ما أَدرَكَ؛ میهمان تا دو شب پذیرایى مى شود، از شب سوم جزو اهل خانه به شمار مى آید و هر چه رسید بخورد. (كافى، ج6، ص283، ح 1)

رسول اكرم صلى الله علیه و آله :

اِنَّ مِن حَقِ الضَّیفِ اَن یُكرَم وَ اَن یُعِدَّ لَهُ الخِلال؛ از حقوق میهمان است كه میزبان او را احترام كند و برایش خلال دندان فراهم نماید. (كافى، ج 6، ص 285، ح 3)

امام على علیه السلام :

رُئِىَ اَمیرُ المُؤمِنینَ حَزیناً فَقیلَ له: مِمَّ حُزنُكَ قالَ: لِسَبعٍ اَتَت لَم یَضِف اِلَینا ضَیفٌ؛

[روزى] امام على علیه السلام غمگین دیده شد علت را از ایشان جویا شدند. فرمودند: چون هفت روز است كه میهمانى بر ما وارد نشده است. (مناقب آل ابى طالب، ج 1، ص 347 )

امام صادق علیه السلام : ِذا اَتاكَ اَخوكَ فَآتِهِ بِما عِندَكَ وَ اِذا دَعَوتَهُ فَتَكَلَّف لَهُ؛ هرگاه برادرت ناخوانده بر تو وارد شد، همان غذایى كه در خانه دارى برایش بیاور و هرگاه او را دعوت كردى در پذیرایى از او خودت را به زحمت بینداز. (محاسن، ج 2، ص 410، ح 138 )

رسول اكرم صلى الله علیه و آله :

مَن اَحَبَّ اَن یُحِبّهُ اللَّهُ وَ رَسولُهُ فَلیَكُل مَع ضَیفِهِ؛ هر كس دوست دارد كه خدا و رسولش او را دوست داشته باشند، با میهمان خود غذا بخورد. (تنبیه الخواطر، ج 2، ص 116)

امام صادق علیه السلام :

اِذا دُعىَ اَحَدُكُم اِلى  طَعامٍ فَلا یَستَتبِعَنَّ وَ لَدَهُ فَاِنَّهُ اِن فَعَلَ ذلكَ، كانَ حَراماً وَ دَخَلَ غاصِباً؛

هرگاه یكى از شما به میهمانى دعوت شد، فرزندش را به دنبال خود راه نیندازد كه اگر چنین كند، كار حرامى كرده و غاصبانه وارد خانه میزبان شده است.(كافى، ج 6 ، ص 270، ح 1)

رسول اكرم صلى الله علیه و آله :

اَلضّیافَةُ اَوَّلُ یَومٍ وَ الثانى وَ الثالثُ وَ ما بَعدَ ذلِكَ فَاِنَّها صَدَقَةٌ تُصَدّق بِها عَلَیهِ؛میهمانى یک روز و دو روز و سه روز است، بعد از آن هر چه به او دهى صدقه محسوب مى شود.(كافى، ج 6 ، ص 283، ح 2 )

امام على علیه السلام :

ثَلاثٌ لایُستَحیى مِنهُنَّ: خِدمَةُ الرَّجُلِ ضَیفَهُ وَقیامُهُ عَن مَجلِسِهِ لأَِبیهِ وَمُعَلِّمِهِ وَطَلَبُ الحَقِّ وَإن قَلّ؛

از سه كار حیا نباید كرد: خدمت به میهمان، از جا برخاستن در برابر پدر و آموزگار خویش و طلب حق گرچه اندک باشد.

غررالحكم، ج3، ص338، ح4666

حدیث (17) امام صادق علیه السلام :

اَلمَكارِمُ عَشرٌ ، فَإنِ استَطَعتَ أن تَكونَ فیكَ فَلتَكُن... : صِدقُ الَبسِ ، وَصِدقُ اللِّسانِ ، وَأداءُ الأمانَةِ ، وَصِلَةُ الرَّحِمِ ، وَإقراءُ الضَّیفِ ، وَ إطعامُ السّائِلِ ، وَالمُكافاةُ عَلىَ الصَّنائعِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلجارِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلصّاحِبِ ، وَرَأسُهُنَّ الحَیاءُ؛

مكارم ده تاست : اگر مى توانى آنها را داشته باش ...: استقامت در سختى ها، راستگویى، امانتدارى، صله رحم، میهمان نوازى، اطعام نیازمند، جبران كردن نیكى ها، رعایت حق و حرمت همسایه، مراعات حق و حرمت رفیق و در رأس همه، حیا. (غررالحكم، ج6، ص441، ح10926)

رسول اكرم صلى الله علیه و آله :لا تَزالُ اُمَّتى بِخَیرٍ ما تَحابّوا وَاَقامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَكاةَ وَقَروا الضَّیفَ... ؛

امّتم همواره در خیر و خوبى اند تا وقتى كه یكدیگر را دوست بدارند، نماز را برپا دارند، زكات بدهند و میهمان را گرامى بدارند...(امالى طوسى، ص647، ح1340 )

امام رضا علیه السلام: تزاوَرُوا تَحـابـّوا و تَصـافَحُـوا و لا تَحـاشَمُـوا ؛ به دیدن یکدیگر روید تا یکدیگر را دوست داشته باشید و دست یکدیگر را بفشارید و به هم خشم نگیرید.(بحارالانوار، ج78، ص 347 )

حدیث (20) امام كاظم علیه‏السلام :

اِنَّ رَسولَ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله كانَ اِذا اَتاهُ الضَّیْفُ اَكَلَ مَعَهُ وَ لَمْ یَرْفَعْ یَدَهُ مِنَ الْخِوانِ حَتّى یَرْفَعَ الضَّیْفُ یَدَهُ؛رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله هرگاه میهمان داشتند، با او غذا مى‏خوردند و دست از سفره و غذا نمى‏كشیدند، تا آن‏كه میهمان دست از غذا خوردن بكشد. (كافى، ج 6، ص 286 )

با به کار گیری این دستورات پر از حکمت ائمه علیهم السلام مهمانی های خود را ارزشمند و ماندگار کنید و در تکریم مهمانانتان بکوشید نیت را برای خدا خالص کنید و زحمات خود را برای رقابت و به رخ کشیدن دیگران تباه نکنید.

انشاء الله که محفلتان شاد باشد و هر روزتان سرشار از عطر با خدا بودن . سال خوبی داشته باشید.