مشکلات عزاداری در بین بانوان

عزاداری بانوان همواره از لحاظ کمیت بر مجالس مردانه سبقت گرفته است اما از لحاظ کیفیت معمولا مجالس مداحی بانوان به پای مجالس آقایان نمی رسد. خانمها، روضه ها و مجالس مذهبی بیشتری نسبت به آقایان تجربه می کنند اما به اندازه آقایان، آداب و قوانین هیئتها را رعایت نمی کنند.

عزاداری در بین بانوان

عزاداری بانوان همواره از لحاظ کمیت بر مجالس مردانه سبقت گرفته است اما از لحاظ کیفیت معمولا مجالس مداحی بانوان به پای مجالس آقایان نمی رسد. خانمها، روضه ها و مجالس مذهبی بیشتری نسبت به آقایان تجربه می کنند اما به اندازه آقایان، آداب و قوانین هیئتها را رعایت نمی کنند.

همهمه خانمها در مساجد و تکایا در حین سخنرانی شاهدی بر این مدعاست. گر چه به همراه داشتن کودکان و دیده نشدن خطیب، خود دلایل قانع کننده ای برای ایجاد ازدحام در قسمت زنانه است، اما وجود این همه بی نظمی و شلوغی را نمی توان تنها مربوط به این مشکلات دانست. اهمیت ندادن به سخنرانی و پخش کردن نذری مثلا در حین سخنرانی، گپ و گفت های غیر ضروری با دوستان و آشنایان، جیغ کشیدن در حین روضه، به همراه آوردن کودکان خسته یا بیمار، بازی کردن با کودکان، بد نشستن و جا ندادن به یکدیگر، بی نظمی در گرفتن غذا و ... همه از مشکلاتی هستند که نشانه ضعف فکری و فرهنگی شرکت کنندگان است .

گاهی درک نادرست ما از دین و اکتساب ثواب، موجب می شود تا با هر عذر و مشکلی در مجالس شرکت کنیم، حال آنکه اگر دین را درست فهمیده بودیم، شرکت نمی کردیم. خانمی که کودکی بیمار یا ناسازگار دارد و می داند در روضه از نگهداری کودک خود عاجز است، اگر به خاطر خدا از شرکت در مجلس صرف نظر کند، به ثواب نزدیکتر است.

زنی که بیماری قلبی یا عصبی دارد و نمی تواند از فریاد کشیدن در حین روضه خودداری کند، یا آنکه ممکن است صدمه بیشتری ببیند، شایسته تر آن است که روشی دیگر را برای عزاداری برگزیند. جیغ کشیدن و با صدای بلندتر از حد معمول گریه کردن، علاوه بر آنکه موجب عدم تمرکز دیگران بر روضه می شود، در بسیاری از اوقات موجب نرسیدن صدای بلندگو به دیگران نیز خواهد بود. به نظر می آید لزوم رعایت آداب و انضباط مجالس و اماکن مذهبی تا کنون به خوبی درک و تفهیم نشده است. ما وقتی می خواهیم کاری را برای ثواب انجام دهیم گمان می کنیم مجازیم به هر شکل و روشی رفتار

کنیم. وقتی شرکت در مجالس عزای اهل بیت مستحب است پس خودمان را مجاز می دانیم تا به هر اندازه و شکلی که مخل آسایشمان نباشد در مجالس شرکت و رفتار کنیم اما این اشتباه بزرگی است. ما مختاریم که در مجلس عزا شرکت بکنیم؛ اما اگر شرکت کردیم مجاز به بی حرمتی و اذیت و آزار دیگران و سبک نمودن مجالس الهی نیستیم که در این صورت نه تنها به ثوابی نرسیده ایم بلکه گناهان بزرگی نیز مرتکب شده ایم. ما طبق نص صریح قرآن ماموریم شعائر الهی را احترام کنیم که از بزرگترین مصادیق آن مساجد و محافل الهی است. ذلِكَ وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ (حج/ 32)؛ آنچه گفته شد حكم خداست و هر كس شعائر خدا(نشانه‏هاى برجسته دین خدا) را تعظیم كند پس البته بزرگداشت آنها از تقواى دلها (سر زده) است.

نظم مجالس الهی زینت این مجالس و موجب جذب جوانان و نوجوانان است کسی که مخل نظم و انضباط و زیبایی این مجالس می شود، به نوعی گناهکار است. ما معمولا برای مجالس خصوصی خودمان بهترین مدیریت و انتخابها را انجام می دهیم پس چگونه می توانیم در مجالس و محافلی که برای خدا تشکیل می شود این همه  کم لطفی نموده  و با بی حوصلگی حاضر شده و مرتکب هر نو بی نظمی و جسارتی بشویم .

نظم و صفای مجالسی که برای امور معنوی و دینی برگزار می شود، به حدی برای خدای متعال حائز اهمیت است که حتی برای یک مسئله جزئی در این خصوص مثل جا دادن به یکدیگر در قرآن سفارش می فرماید: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا قِیلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِی الْمَجالِسِ فَافْسَحُوا یَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ، وَ إِذا قِیلَ انْشُزُوا فَانْشُزُوا یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ(مجادله/11)؛ هان! اى كسانى كه ایمان آورده‏اید وقتى به شما گفته مى‏شود در مجالس به یكدیگر جا بدهید جا دهید تا خدا هم جاى شما را در بهشت وسعت دهد، و وقتى هم گفته مى‏شود برخیزید، برخیزید. خداى تعالى مؤمنین را به یك درجه، و علم داده شدگان را به چند درجه برترى داده و خدا بدانچه مى‏كنید با خبر است.

البته سوء مدیریت در بعضی از مساجد نیز تشدید کننده ازدحام در قسمت زنانه است. معمولا در مساجد و حسینیه ها امکانات بهتر و فضای بیشتر در اختیار آقایان قرار می گیرد. بی نظمی محیط که مسبب آن مسئولین مسجد هستند، می تواند موجب ازدحام و بی نظمی افراد گردد. وقتی فضای خوبی ساماندهی نشود، نظم محیط نیز جدی گرفته نخواهد شد. خانمها معمولا در مجالس زنانه و خانگی نظم بهتری دارند که امکانات بهتر از جمله دلایل آنست. برای بهتر برگزار شدن مجالس عزاداری باید این مشکلات حل شود.

«پیامبر اكرم صلّى اللَّه علیه و آله فرمود: خداوند- تبارك و تعالى- را فرشتگانى سیّار افزون بر فرشتگان نگهبان است كه در پى مجالس ذكر هستند، و هر گاه مجلس ذكرى ببینند، با آنان مى‏نشینند و برخى از آنان برخى دیگر را با بالهایشان دور مى‏كنند تا اینكه مابین آنان و آسمان دنیا پر مى‏شود. چون پراكنده گردند، عروج كرده به آسمان بالا مى‏روند.(پیام پیامبر، ترجمه فارسی، ص 303)» مجالس روضه خوانی از مصادیق مجالس ذکر(الهی) هستند چرا که روضه ها برای احیای دین خدا و موجب یاد خدا هستند.

انسیه نوش آبادی

گروه دین تبیان