تبیان، دستیار زندگی
از جمله اصحاب با وفای رسول اکرم و امام علی (علیهماالسلام)، سلمان فارسی است. سلمان با ولایت پذیری محضی که داشت الگویی مناسب برای همه ولایت مداران می باشد. شایسته دیدیم چند سطری از این جناب بنگاریم. باشد که با او بیشتر آشنا شویم، او که سلمان محمدی (صلی الله
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سلمان و ولایت پذیری در فتنه!

سلمان فارسی


از جمله اصحاب با وفای رسول اکرم و امام علی (علیهماالسلام)، سلمان فارسی است. سلمان با ولایت پذیری محضی که داشت الگویی مناسب برای همه ولایت مداران می باشد. شایسته دیدیم چند سطری از این جناب بنگاریم. باشد که با او بیشتر آشنا شویم، او که سلمان محمدی (صلی الله علیه و آله) بود!


سلمان محمدی (ص)!

سلمان فارسی یکی از اصحاب شایسته رسول اکرم (ص) و امیرالمؤمنین (ع) بود وی که یکی از مردمان فارس بود، توانست از نظر رتبه و مقام معنوی تا جایی صعود نماید که وی را سلمان بن الاسلام و یا سلمان پاک و سلمان خیر و نیز سلمان محمدی (ص) نامیدند. رسول اکرم (ص) درباره او فرمود: سلمانُ بحرٌ لایُنزَفُ و کنزٌ لاینفَدُ، سلمانُ منّا اهلَ البیت، یَمنَحُ الحکمة و یُؤتِی البرهان؛ سلمان دریایی است که نمی خشکد و گنجی است که تمام نمی شود. سلمان از ما خاندان است، حکمت می بخشد و برهان می دهد. امیرالمؤمنین علی (ع) نیز در وصف سلمان فرمودند: سلمان از کسانی بود که بر حضرت زهرا (س) نماز خواند. امام صادق (ع) او را بهتر از لقمان دانستند و فرمودند: سلمان علم اول و آخر را درک کرد و او دریایی است که هرکسی را بهره ای از آن نیست و او از ما اهل بیت است. در واقع مقام علمی و معرفتی سلمان تا جایی رسید که او را درگاه علم وصی نامیدند: أشهد انک بابُ وصیّ المصطفی و طریقُ حجة الله المرتضی و امین الله فیما استودعت من علوم الاصفیاء.

شاید بتوان گفت مهمترین ویژگی بارز سلمان همین ویژگی اخیر وی بوده است که البته به نوعی نتیجه و ثمره سایر ویژگی های وی است: ولایت پذیری.

سلام خدا بر سلمان!

در مقام و شأن معنوی سلمان همین بس که نقل شده است که هرگاه جبرئیل بر رسول خدا (ص) نازل می شد به پیامبر می گفت از جانب پروردگار به سلمان سلام برسان و او را به علم منایا و بلایا و انساب او را مطلع گردان! از این رو در شبها سلمان در خدمت رسول اکرم (ص) و امیرالمؤمنین علی (ع) حاضر می شدو  علومی از مخزون و مکنون علم الهی را که احدی غیر از او تحمل و ظرفیت آن را نداشت، فرامی گرفت تا جایی که توانست به مقامی دست یابد که از اهل بیت رسول اکرم (ص) شمرده شود. همچنین در بحارالانوار نقل است که جبرئیل به پیامبر (ص) عرضه داشت: اشتیاق بهشت به سلمان بیشتر از اشتیاق او به بهشت است.

سلمان علم اول و آخر را درک کرد و او دریایی است که هرکسی را بهره ای از آن نیست و او از ما اهل بیت است
سلمان فارسی

دوستدار واقعی!

در مقام و مرتبه معنوی عظیم سلمان شکی نیست اما شاید این سؤال بی جا نباشد که سلمان چه کرد که توانست به این مراتب عالیه دست یابد؟ مقام و رتبه ای که کمتر کسی می تواند تصور رسیدن به آن را نیز بکند!

سیدبن طاووس در مصباح الزائر زیارتی را برای آن جناب نقل نموده اند که توجه به مضامین این زیارت نامه بیشتر می تواند ما را به پاسخ سؤال نزدیک نماید! در این زیارت سلمان را صاحب رسول الله الامین و ولیّ امیرالمؤمنین خوانده است، به معنای همراه و هم صحبت پیامبر و دوست حقیقی و خاص امیرالمؤمنین علی (علیه السلام). از این فراز از زیارت فاکتور اول شخصیت سلمان بدست می آید: دوستدار واقعی! محبت سلمان به پیامبر و جانشین بلافصل او و خلیفه پس از او که از جانب خداوند برگزیده شده است، محبتی خالصانه و بی شائبه، بدون ریا و ناب بوده است.

مخزن اسرار!

ویژگی دیگر شخصیت سلمان براساس زیارت آن حضرت، مخزن اسرار بودن اوست همچنان که می فرماید: یا مُودَعَ اسرار السّادة المَیامین؛ ای مخزن اسرار بزرگان اهل خیر (رسول اکرم و امیرالمؤمنین علیهماالسلام). قلب سلمان قلب وسیعی بود که اسرار خاص الهی را در خود نگه می داشت و هرگز به هویدا کردن اسرار اقدام نمی نمود!

ولایت پذیری!

به همین دلیل موفق گردید که به اطاعت خدا و تبعیت رسول و جانشین پس از وی نائل گردد و ما در زیارت او گواهی می دهیم که: أشهد أنّک أطعت الله کما امرک و اتَّبَعتَ الرّسولُ کما نَدَبک و تَوَلّیتَ خلیفَته کما اَلزَمک؛ گواهی می دهم که تو بدان سان که مأمور بودی خدا را اطاعت کردی و بدانسان که رسول خدا تو را دعوت کرد او را اجابت کردی و پیروی نمودی و خیلفه پیامبر (علی (ع)) را آن سان که بر تو فرض و لازم بود یاری کردی. از این رو ویژگی دیگر سلمان که بدنبال علم و

سلمان فارسی

محبت بی دریغ او حاصل گردیده بود، اطاعت از خدا و رسول و ولایت پذیری وی بود که توانست در عرصه های خطر وی را نجات دهد؛ موقعیت هایی که بسیاری از امت پیامبر (ص) پایشان لغزید و در پرتگاه ضلالت فروافتادند. اما سلمان در آن هنگامه امتحان و فتنه تا جایی که توانست امت را به اهمیت و احترام ذریه پیامبر دعوت و ارشاد نمود: وَ دعوتَ إلی الاهتمامِ بذُریّته کما وقفک و بر آزار دشمنان و منافقان در این راه صبر نود تا امانت الهی را ادا نماید یعنی بر ولایت امیرالمؤمنان پابرجا باقی بماند: وَ اَدّیت الأمانة و نصحت الله و لرسوله و صبرتَ علی الأذی فی جنبه حتی اتک الیقین.

شاید بتوان گفت مهمترین ویژگی بارز سلمان همین ویژگی اخیر وی بوده است که البته به نوعی نتیجه و ثمره سایر ویژگی های وی است: ولایت پذیری. او از جمله کسانی بود که درباره امر خلافت و غصب آن اعتراض نمود و با براهین استدلال های قوی و محکم از مقام امیرالمؤمنین (ع) در مقابل غاصبان دفاع کرد. از جمله براهین و دلایل وی این بود که چگونه ممکن است مردم امامت کسی بر اعلم از خود را گردن نهند؟!

همین تلاش ها و جانفشانی های صادقانه سلمان بود که در وداع زیارت او گواهی می دهیم: أشهد أنک قُلتَ حقّاً و نطقتَ صدقاً و دعوتَ إلی مولایَ و مولاکَ علانیةً و سرّاً؛ گواهی می دهم که تو به حق سخن گفتی و همیشه به صدق و حقیقت گویا بودی و خلق را به سوی ولای من و مولای خود (امیرالمؤمنین علی (ع)) آشکار و پنهان دعوت کردی.

سلمان علم اول و آخر را درک کرد و او دریایی است که هرکسی را بهره ای از آن نیست و او از ما اهل بیت است.

شاید بتوان گفت مهمترین ویژگی بارز سلمان همین ویژگی اخیر وی بوده است که البته به نوعی نتیجه و ثمره سایر ویژگی های وی است: ولایت پذیری

وفات سلمان و تشییعی علوی!

سرانجام سلمان در روز 8 صفر در سال 36 هجری در مدائن درگذشت. امیرالمؤمنین علی (ع) در یک شب از مدینه به مدائن رفت و به دست مبارک خود او را غسل داد و کفن نمود و بر او نماز کرد در حالی که صفوف بسیاری از ملائکه همراه او بودند و همان شب به مدینه مراجعت فرمود. همین شرافت و برتری برای سلمان بس است که به دست مولای خود به خاک سپرده شد و به سوی جهان آخرت پرواز کرد!

رادفر

گروه دین تبیان


فهرست منابع و مآخذ

1- تقویم شیعه- نیشابوری-

2- بحارالانوار- ج22- ص 390- نفس الرحمان فی فضائل سلمان (ره)

3- شرح نهج البلاغه- ابن ابی الحدید- ج18- ص 34

4- مفاتیح الجنان- شیخ عباس قمی- زیارت نامه جناب سلمان (ره)

5- امالی- شیخ صدوق- ص 324 به بعد.

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.