درباره ی رمان "رز گمشده" اثر سردار ازکان

رز گمشده

اساس رمان رز گم‌شده بر اسطوره‌ی دیانا/ دایانا (آرتمیس، الهه‌ی شكار) و مریم است. آغاز و پایان كتاب دو متن اساطیری دارد.

دیانا دختری‌ست كه پدرش را در كودكی از دست داده و با مادرش زندگی می‌كند و در اوج جوانی مادرش نیز از دنیا می‌رود. او آرزوهای حقیقی خود را در ازای نگاه تأیید‌كننده‌ی دیگران می‌فروشد. از طریق نامه‌هایی كه خواهر دوقلویش برای مادر می‌فرستاده، و مادر همه را از دیانا پنهان می‌كرد، در می‌یابد كه باید در جست‌و‌جوی او برود و در این میان نیاز دارد تا مانند خواهرش صدای رزها را بشنود. هنگام انتخاب این مسیر نشانه‌هایی برایش ظاهر می‌‌شود. او به تركیه می‌رود نزد بانو زینب. بانو زینب با تمرین‌هایی خاص مثل شستن مو در صبح‌گاه قبل از طلوع آفتاب، قانون خالی‌كردن ذهن از گذشته‌ها، قرارهایی برای ملاقات در ساعات خاص مثلا 6:11 صبح و‌... در حقیقت تغییری درون او ایجاد می‌كند.

رز گم‌شده سیر دیانا را نشان می‌دهد برای یافتن خواهر دوقلوی خودش كه به عبارتی می‌توان گفت این خواهر نیمه‌ی دیگر وجود اوست كه در این دنیای شلوغ و برای تأیید نگاه‌های دیگران آن‌ را فراموش كرده است. به عبارتی او فقط دیانای درونش را زندگی كرده و مریم درونش را به فراموشی سپرده. در حالی ‌كه دیانا برای خاص بودن تنها به پیدا كردن خودش نیاز دارد. و در انتها به این نتیجه می‌رسد كه: «هر وقت آرتمیس درونم اوج می‌گیرد، سرش سبز، مریم به او اعتراض می‌كند».

در این كتاب جمله‌های طلایی در كنار اندیشه‌ها و نمادهایی تقریبا مشترک میان مردمان جلوه خاص خود را دارد‌ و شاید چنین مسائلی و پرداختن به موضوع گم‌شدن انسان در دنیای ساختگی، مهم‌ترین عاملی‌ست كه باعث شده ‌رز گم‌شده‌‌ اولین اثر سردار ازكان‌ به بیش از 42 زبان دنیا ترجمه شود و بعضی آن‌ را هم‌سطح آثاری چون شازده كوچولو، جاناتان مرغ دریایی، و کیمیاگر بدانند.

جمله های زیبا برای ساختن زندگی ای زیبا، بیشتر جمله هایی که در این داستان به کار رفته، مثل مصالحی‎ست که ساختمان زندگی را می سازند، وقتی این مصالح به زیبایی سر هم سوار شوند خانه که نه، قصری می سازند که تا همیشه پا برجا می ماند. از این جمله ها در این داستان بسیار به کار رفته است.

دوقلوها (مری و دیانا) نمادی از یک انسان هستند که دارای دو شخصیت است، شخصیتی که از عقلش فرمان می گیرد و دیگری از قلبش اطاعت می‎کند و در آخر عقل و قلب با هم یکی می شوند و در آن جا که دوقلوها یک شخص می‎شوند یعنی این انسان دو شخصیتی خود را باور می کند و به تعالی می‎رسد. قدیمی‎ترین داستان آفرینش در جمله‎ نمود یافته:«سفری که از تو شروع می شود و به تو ختم می شود.» قدیمی ترین و مفیدترین فرمول زندگی انسان هاست یعنی شناخت خود. باور کردن به هر آن چیزی که در وجود انسان هاست. دید واقعی آدم ها به خود، نه آن چیزی که دیگران در رابطه با ما می گویند و نه این که خود را از آیینه‎ی چشم آن ها ببینیم، فرمول پیچیده و ساده‎ای که ما را به خود می شناساند.

کتاب رز گمشده این معنا را دارد که هر آدمی گمشده ای دارد که باید برای پیدا کردنش از وجود و درون خود شروع کند و گاهی وقت ها درون انسان ها تا حدی تاریک و سیاه می شود که دیگر برای جستجو جایی را نمی توانی ببینی و باید همان کلید گنج واقعی را پیدا کنی وقتی به چنین نتیجه ای رسیدی، تاریکی و سیاهی درون نمی تواند جلوی پیدا کردنت را بگیرید؛ می توانی از بیرون وجودت شروع به جستجو کنی مثل ملانصرالدین که در این داستان نوشته شده که برای پیدا کردن کلید در بیرون جستجو را شروع کرده بود. آدم هایی مثل بانو زینب راهنمای خوبی برای رسیدن به خودشناسی هستند. عطر رزها می تواند انسان را به درک حقیقت نزدیک کند تا همیشه{خود} باشند.

رز گمشده از زبان مترجم آن بهروز دیجوریان:

توجه به ادبیات ترکیه در سطح جهانی وجود دارد، اما همچون ادبیات در همه کشورهای دیگر، این توجه معطوف به چند نویسنده خاص است و به آن‌ها توجه بیشتری میشود.

«رُزِ گمشده» داستانی است که نقطه ی پرگار آن انسان است. او در ایاب و ذهاب مابین خودشناسی و خداشناسی با به تصویر کشیدن راز رُزها و رویاها و ارتباط دادن آن در کشف و شناخت راز انسان،  در کنار تأیید بر نقش و اهمیت خیال ها بر واقعیات زندگی، معنی‌ها و پاسخ‌هایی را برای حقیقت هایی همچون: مرگ، زندگی، جدایی و عشق با قلم مویی فروتنانه و فرزانه جستجو می کند و مسلماً می تواند برای تمامی انسان ها جالب و هیجان انگیز باشد .

اولاً برای گفتن، یک داستان خوب داشته ، سپس این داستان خوب را با زیور آلات روان‌شناسی و انسانی خوب تزیین کرده و سپس همه این‌ها را با زبانِ خوبی بیان کرده‌است.این است که نتیجه یک کار خوب شده است و در آخر نیز این کار خوب را با پشتیبانی ناشر و رسانه‌های مطبوعاتی و بین‌المللی  خوب به بازار عرضه کرده‌اند.

این است که همچنان که آقای اُزکان می‌گوید، یکی از محرک‌های او برای نوشتن این کتاب، «کتابِ شازده کوچولو» بوده‌است، چه بسا آرتمیس (که افسانه‌ای متفاوت در اساطیر و میتولوژی به شمار می‌آید) ، مانند بسیاری از آثار دیگر در این اثر تاثیر گذاشته است.

با این همه باید گفت که هر شعر، هر زندگی و هر عشق، هر کتاب مسئول خودش و تنها است. به اصطلاح ترک‌ها، در سلاخ‌خانه هر گوسفندی از پای خودش آویزان می‌شود و هر چقدر هم که پروانه ها در دشت یکدیگر را بیابند اما به هر صورت در هر پیله، یک پروانه زندگی می‌کند و با این که این عوامل تاثیر گذار هستند اما مسلماً موفقیت این داستان نه، بلکه هیچ داستانی تنها به یک و یا چند عنصر بستگی ندارد.

من در این ترجمه تا آن‌جا که شده سعی کرده‌ام هم به اصل کتاب صادق باشم هم تا حد توان زیبا، که برای همین از کلماتی سلیس، ساده و شفافی استفاده کرده‌ام و حتی در قسمت‌هایی همچون فصل آغاز، 8 و 30 و.. تا حدودی شاعرانه، که برای خواننده - از هر صنفی از جامعه که می‌خواهد باشد-  قابل درک تر، دلپسند تر و البته در عین حال ادبی‌تر باشد.

پیش از این نیز نوشته‌ام که زیبایی‌ها در جزئیات نهفته‌اند، کسانی که می‌توانند جزئیات را ببینند زیبا هستند. می‌توانم بگویم بعد از بارها بازخوانی برای هر جمله و حتی هر کلمه، به دفعات بر هر کلمه و عبارتی فکر کرده‌ام. برای مثال برای کلمه ی«زینب خانم» کلمه ی «بانو زینب» انتخاب شده است تا با شخصیت فرزانه‌ای که کتاب برایش ترسیم کرده است ، بیشتر همخوانی داشته باشد و مثال های دیگر...

رز گمشده / نویسنده : سردار اُزکان / مترجم : بهروز دیجوریان / تعداد صفحه : 224 صفحه / قیمت : 5000 تومان / انتشارات : آموت

فرآوری: زهره سمیعی- بخش ادبیات تبیان

منابع: مد و مه، هزار کتاب، خبرآنلاین