فرهنگ غذای امروز

تبیان :سبک زندگی امروز، باعث شده که مصرف غذای آماده و مراجعه به فست فودها و رستوران ها در بین مردم بیشتر شود، این سبک جدید چه اثراتی روی بهداشت غذای مردم دارد؟

اینکه مردم ما امروز کار می کنند و حتی دو شیفت هم کار می کنند و یا اینکه خانم ها هم عمدتاً شاغل هستند منجر به یک سری تاثیرات جدی در زندگی ها شده و فرصت های لازم برای اینکه مثلاً شخصی چند ساعت از وقت خود را صرف آشپزی کند از همه گرفته است.

چه اشکالی دارد که ما غذای مناسبی را به صورت آماده تهیه کنیم و وقت با ارزش امروزمان را صرف غذا درست کردن نکنیم؟ یعنی غذای آماده و مناسب، مشکلی که اینجا وجود دارد همان غذای مناسب است. متأسفانه بسیاری از اشخاصی که وارد عرصه ی تولید می شوند به این نتیجه می رسند که اگر کیفیت غذای تولید شده و بسته بندی آن را بالا ببرند و بهای تمام شده خیلی بالا می رود و بنابراین گران می شود و مردم دیگر نمی توانند آن را بخرند. شما نگاه کنید وقتی گوشت قیمتش مثلاً 15 هزار تومان باشد چگونه می شود همبرگری که 80% آن گوشت است قیمتش به نصف این مبلغ هم نمی رسد. محصولی که هم تولید شده و هم بسته بندی وهم تا محل مصرف خانوار حمل شده است. یعنی این هزینه ها هم به آن اضافه می شود تازه سود مغازه دار را هم باید به این مبلغ اضافه کرد.

آن تولید کننده چطور تولید کرده است که همبرگر یا تن ماهی و یا سوسیس و کالباس که بسته بندی جالبی هم شده ارزان تر از همان غذایی می شود که ما مواد اولیه ی آن را خودمان تهیه می کنیم.؟ آیا مردم نباید این سوال را در تهیه و تامین غذا ازخودشان بپرسند.

معنایش این است که آن گوشت نمی تواند گوشت درجه یک باشد. تا چند سال پیش سازمان دامپزشکی به گوشت هایی که دو سال از تاریخ کشتار دام آنها می گذشت اجازه ی واردات می داد با این استدلال که هنوز سمی نشده بلکه ارزش غذایی اش کم شده است. این نوع گوشت ها در تولید سوسیس و کالباس فاقد کیفیت لازم استفاده می شد و یا چربی ای که قصاب ها دور می ریزند توسط همین کارخانه ها خریداری می شود. درگذشته ها کارخانه هایی بودند که از سیر کرم خورده و پیاز له شده برای تولید همین محصولات استفاده می کردند؟!

نباید فکر کنید که همه ی تولید کننده ها خود را متعهد می دانند که مواد با کیفیت بالا تهیه کنند. وقتی روی بسته بندی درج می شود 80% گوشت این منظورش می تواند لاشه ی گوشت هم باشد. گاهی اوقات تبلیغات و اطلاعات درج شده روی محصولات غذایی، گول زننده است. مثلاً تبلیغی دیدم که می گفت این برنج، برنج کم کالری است و برای دیابتی ها خوب است آیا چنین چیزی به لحاظ علمی ممکن است؟ یا نان جو که از آرد گندم درست می شود و فقط به آن کمی مخمر جو می زنند که سیاه می شود و به اسم جو فروش می رود.

من می گویم صرف اینکه یک ادعایی روی یک بسته ی غذایی وجود دارد نباید باور شود. وقتی مردم می خواهند غذایی تهیه کنند که هم ارزان باشد هم خوشمزه و هم غذایش سریع تولید شود می روند سراغ فست فودها که عمدتاً مواد اولیه ی خود را از محصولات درجه دو و سه در بازار تهیه می کنند.

اگر کالباسی از گوشت گوساله تازه تهیه شود وازآرد و پیاز و سیربا کیفیت در محیط استریل تولید و بسته بندی شده باشد چه اشکالی دارد که ما مصرف کننده ی آن باشیم.

اگر ما می خواهیم غذای آماده و درجه یک مصرف کنیم چرا نمی رویم یک رستوران و کباب برگ درجه یک و یا جوجه کباب درجه یک مصرف کنیم. اتفاقاً این غذا هم کاملاً فست سریع تهیه می شود. ما متأسفانه به دنبال غذای فوری و ارزان هستیم اما فکرنمی کنیم که این ارزان بودن غذا به سلامت ما ضربه می زند و عواقب آن خیلی هزینه سازتر و گران تر برای ما تمام خواهد شد.

وقتی به فست فود می رویم و سیب زمینی سرخ کرده سفارش می دهیم اصلاً دقت نمی کنیم که امکان دارد لابه لای این سیب زمینی ها سرخ شده، سیب زمینی های سبز هم باشد و یا در روغنی که چند بار مصرف شده، سرخ شده است و نمک زیادی هم به آن زده اند که همه ی اینها برای سلامت مضر است.

اینها جزو وظایف خود مردم است. تولید کننده ای که با مشکل وکمبود فروش در بازارمواجه شده به دلیل کمبود فروش تغییراستراتژی داده و محصولی ارزان تر تولید کرده که مردم بتوانند بخرند.

تبیان: یعنی شما معتقدید خود مردم باید در این خصوص هوشیار باشند؟

بله، اگر ما دربازار ببینیم که دوتا کنسروهم وزن با دوقیمت متفاوت وجود دارد عقل ما حکم می کند که محصول ارزان تررا خریداری کنیم اما به چه قیمتی؟! وقتی به کیفیت به خوبی دقت می کنیم می بینیم که کاملاً با هم متفاوت است. ما به اینها توجه نمی کنیم یعنی مردم باید به بهداشت وسلامت مواد غذایی توجه کننده و تحقیق کنند این غذا را چه کسی و چگونه تهیه کرده است؟

به راستی چند درصد همبرگری که به اسم همبرگر مخصوص فروش می رود گوشت است. اگر سویا در آن است به چه میزان در آن سویا هست. از کجا آمده، سویای روغن کشی شده است یا دانه های لوبیای سویا بوده که چرخ شده. آیا می دانیم نمکی که در صنایع مصرف می شود نمک یددار نیست.

من معتقدم که اگر در این موارد به مردم اطلاع رسانی شود شاید درانتخاب ها و خریدهای شان دقت بیشتری بکنند.

یک نکته ی دیگر که اتفاقاً در برنامه های هر تلویزیونی هم بارها گوشزد کرده ام و آن اینکه مردم ما در تهیه ی مواد غذایی بیش از حد شجاع هستند. شما این صحنه را خصوصاً در ماه مبارک رمضان قطعاً دیده اید. در گوشه ی خیابان یک وانت می ایستد و یک قابلمه پشت آن است و آش می فروشد و مردم هم می خرند. با ملاقه ای که نه آب برای شستشوی آن هست ، آن هم درهوای آزاد و با وجود گرد و غبار و دود ماشین ها و شخصی که نظافت شخصی صحیحی هم ندارد، در هنگام کار عرق می کند و صورتش را پاک می کند و با همان دست به بینی اش دست می زند. فرض کنید بهترین و خوشمزه ترین آش دنیا باشد اما فاقد ابتدایی ترین اصول بهداشتی و سلامت غذاست و از اولین ملاقه تا آخرین آن پر از آلودگی شده است اما مردم ما پول می دهند و آن را می خرند. مردم ما خیلی در این زمینه ها شجاع شده اند و ما دیگر نمی توانیم بگوییم چرا فست فود می روند و یا چرا چاق می شوند.

فکر می کنید ناگت چیست؟ مرغ را با پوست و چربی چرخ می کنند آنهم مرغ مادر که پیرشده و کسی هم آن را دیگرنمی خرد. آن هم با مقدار زیادی نمک و پیاز و روغن و طبیعتاً خوشمزه هم می شود همین جا فکر نمی کنند که فیله ی مرغ را بخرند و مصرف کنند.

تبیان: من فکر می کنم در اصلاح این الگوها خانواده ها نقش اساسی دارند یعنی آموزش اصول بهداشت غذا. درهمین مورد ناگت که می فرمایید الان بین مادرها کم کم جا افتاده و به هم توصیه هم می کنند که چند تا ناگت از توی فریزر درمی آورند و سرخ می کنند می گذارند جلوی فرزندشان.نظر شما در این خصوص چیست؟

در این مورد که مثال زدید تبلیغ تلویزیون هم همین را می گوید و به خانواده ها القا می کند که ناگت اش خوشمزه تراست اما به چه قیمت؟ بستنی خوشمزه تر از شیر است. ناگت خوشمزه تر از مرغ است. راست هم می گوید این همه چربی که در این ناگت هست طبیعتاً آن را چرب تر و خوشمزه تر می کند.

حتی در داروها هم همین طوراست. می گویم چرا قرص روغن ماهی مصرف می کنید و خود ماهی را مصرف نمی کنید.

روغن ماهی را از ضایعات پوست و استخوان ماهی تهیه می کنند از پوست هایی که گوشت به خودش دارد که آن را چرخ می کنند. فکر نکنید که از ماهی درجه ی یک روغن ماهی استخراج می کنند. همه ی غذاها باید با اصول و موازین بهداشت غذا توسط خانواده ها سنجیده شود. منظورم همه ی غذاهاست. بعضی وقت ها در مورد برخی موارد که حرف می زنم برخی از تولید کننده ها پیغام می دهند که آقای دکتر این قدر از مضرات غذاهای آماده و کارخانه ای حرف نزن..

انتظاردارند من بگویم ماکارونی غذای خوبی است و زود هم آماده می شود اما ماکارونی آرد تخمیر نشده است. از نظر تغذیه میزان فیتات بالایی دارد که جذب روی و آهن و کلسیم را کاهش می دهد. خوب به لحاظ علمی خوردن زیاد ماکارونی توصیه نمی شود. اما وقتی به تبلیغات برای فروش این محصول نگاه می کنیم می گوید فلان ماکارونی را 3 دقیقه بجوشان و بخور.

هم تبلیغات زیاد شده است و هم سودجویی ها زیاد شده است. بخشی از مردم اطلاعات شان کم است و برخی دیگر به تعبیر من شجاع  شدند و یا بعضاً فکر پول و هزینه ی آن را می کنند. همه ی اینها دست به دست هم دادند و نتیجه ی آن این شده که الگوی تغذیه ی جامعه عوض شده است.

تبیان - بخش سلامت و تغذیه