سه شنبه خورشید می گیرد

 روز 14 دی ماه اولین خورشید گرفتگی جزیی سال 2011  از ساعت 11 به وقت ایران آغاز می شود و در سراسر کشور نیز قابل رویت است.

زمانی که قرص کامل ماه از مقابل خورشید عبور می کند، سایه ماه بر روی زمین ایجاد خورشیدگرفتگی می کند اما زمانی که ماه به طور کامل نتواند قرص خورشید را پوشش دهد خورشیدگرفتگی برای ناظرین زمین به صورت جزیی دیده خواهد شد. به عبارت دیگر تمام قرص خورشید توسط ماه پوشانده نمی شود.

در بیشترین مقدار گرفت جزئی این خورشید گرفتگی، حدود 85 درصد سطح خورشید پوشانده خواهد شد. این پدیده در شهر تهران از ساعت 11 و 22 دقیقه آغاز می شود و در ساعت 12 و 51 دقیقه به بیشترین مقدار خودش خواهد رسید. مقدار گرفت در تهران حدود 39 درصد قرص خورشید است و برای شمالی ترین بخشهای کشور به بیش از 60 درصد و جنوبی ترین مناطق کشور کمتر از 20 درصد خواهد بود.

گرفتگی خورشید را باید یكی از منظره‌های زیبای طبیعت دانست. تنها موقعی می‌توان این پدیده را دید كه عوامل زیادی با هم انطباق پیدا كنند. خورشید كره فروزان بسیار بزرگی است با قطری در حدود 109 برابر قطر زمین كه در فاصله 150 میلیون كیلومتری زمین واقع شده است. ماه فقط یك چهارم اندازه زمین را دارد ولی 400 بار نزدیكتر از خورشید به زمین است. اختلاف فاصله‌های ماه و خورشید نسبت به زمین سبب می‌شود تا اندازه‌هایشان از دید ما با هم برابری كنند. از این رو ، آن دو در آسمان تقریبا به یك اندازه دیده می‌شوند.

از آنجایی که این گرفت جزئی است و تمام قرص خورشید حتی در بیشینه آن به طور کامل پوشیده نمی شود بنابراین نگاه مستقیم و بدون استفاده از فیلترهای مناسب، بسیار خطرناک است و ممکن است حتی باعث نابینایی شود.

یکی از راه های رصد خورشید و پدیده های آن تشکیل تصویری از آن روی پرده است. ممکن است این تصویر در یک اتاق تاریک به وجود آمده باشد و یا تصویری باشد که با یک دوربین یا تلسکوپ بر پرده تشکیل شده است. در این روش کافی است همانند عکاسی از منظره ای معمولی، با تنظیم دوربین بر تصویری که روی پرده تشکیل شده است، خورشید را تماشا کنید.

گروه دانش و زندگی تبیان در روز آینده به بررسی کامل این پدیده خواهد پرداخت.

فرآوری: م.ح.اربابی فر