دهکده چوبین
دهکده چوبین نام محلی است که در یکی از روستاهای نیشابور در استان خراسان رضوی واقع در شمال شرقی ایران ساخته شده است. این دهکدهٔ چوبی کم نمونه و بی همتا در ایران به‌وسیله مهندس مجتهدی ساخته شده و یکی از دیدنی ها و تفرجگاه های نیشابور می‌باشد.
نام «دهكده چوبین» برخاسته از ویژگی منحصر به فرد سازه های آن در استفاده كامل از چوب و بکارگیری روشی نوین در ساخت بناهای آن که برخاسته از پیشینه تاریخی ـ فرهنگی و متناسب با امكانات و قابلیت‌های اقلیمی وجغرافیایی منطقه است، می باشد. دیدنی های این دهکده شامل مسجد چوبی، موزه و كتابخانه، رستوران، فروشگاه و نانوایی، آلاچیق، سوئیتها، فضای سبز و اکوسیستم زیبای آن به همراه کشاورزی و دامپروری است.
این مسجد، اولین مسجد چوبی مقاوم در برابر زلزله در جهان می‌باشد. این بنا ۲۰۰ متر مربع وسعت دارد و سقف آن به صورت شیروانی می‌باشد. دو مناره آن ۱۳ متر از سطح زمین ارتفاع و وزن هر یک تقریباَ ۴ تن می‌باشد. شكل ظاهری آن به صورت كشتی‌ای وارونه بر زمین است. در ساخت این مسجد که حدود ۲ سال طول کشیده است، ۴۰ تن چوب استفاده شده است.
مسجد چوبی این دهکده نه تنها در ایران بلکه در جهان بی نظیر است. این مسجد می تواند تا ۸ ریشتر زمین لرزه را تحمل کند و بنای آن به گونه ای است که تا صدها سال دیگر نیز آسیب نخواهد دید.
اسكلت آن به شیوه Two by Four یا Double L ساخته شده است. مناره ها به سقف به گونه‌ای اتصال دارند كه در داخل مسجد ستونی وجود ندارد.
دیواره های آن دوجداره بوده که بین این دو لایه، اسكلت بنا وجود دارد. اسکلت مناره ها و سقف و همچنین سقف و دیواره ها به روش عنكبوتیی اتصال دارند. این نام به دلیل شیوه ساخت آن که مانند تنیدن تار عنكبوت است می باشد بطوریکه اتصال مناره ها طوری است كه وزن آن ها به صورت مساوی، ابتدا روی سقف و سپس به دیواره ها و از آنجا به زمین منتقل می‌شود. قابل توجه است كه از طریق نردبان داخل مناره ها می توان به بالای مناره دسترسی پیدا كرد. جالب ترآنکه در محل اتصال مناره به سقف، دریچه‌ای تعبیه شده كه مانند یك كانال تهویه هوا عمل می‌كند بطوریکه در تابستان هوای گرم و آلوده را از فضای مسجد خارج می‌كند و هوای پاكیزه از طریق بادگیر مخصوصی كه در سقف بنا شده، داخل مسجد می‌گردد؛ و به این ترتیب یك تهویه طبیعی انجام می‌پذیرد. دیواره ها كمی حالت زاویه دار دارند كه انتقال وزن را از مناره به زمین ساده تر می‌سازد.
قابل ذکر است كه محلی كه در آن مسجد ساخته شده، بسیار موریانه خیز است، لذا راهکارهای ویژه‌ای در ساخت این مسجد و دیگر بناهای این مجموعه برای جلوگیری از اثرات مخرب چوب خواران به کار گرفته شده است. بطوریکه به عنوان نمونه، خانه سازنده مجموعه با عمر بیش از۲۰ سال، از آسیب چوب خواران به دور مانده است. برای ماندگاری دراز مدت دیواره های خارجی در برابر نزولات آسمانی، چوبهای ویژه با فرآوری خاص استفاده شده است.
مینا بای -گروه هنر تبیان
