مهدی موعودی جهانی است !
مهدی ، موعودی جهانی است
اندیشه مهدویت منحصر به شیعیان و یا مسلمانان نیست ؛ بلكه همه یا اغلب ادیان و مذاهب موجود در جهان، به گونه‌ای به " موعود " باور دارند . و یا دست‌كم آنچه كه مسلّم و قطعی است ، متون دینی و معارف دینی ادیان ابراهیمی به این مسأله تصریح كرده‌اند. در زیارت نامه امام زمان، در مفاتیح الجنان، چنین می خوانیم : « سلام بر آن مهدی كه خدای عزو جل به همه امت‌ها وعده داده است كه به وسیله او سخنان و اندیشه‌ها را متحد كند و پریشانی را از میان آنان بردارد و زمین را پر از عدل و قسط نماید ». (مفاتیح الجنان، زیارت حضرت صاحب الامر، ص 701).
ملل و اقوام مختلف در اصل اعتقاد به ظهور یك منجی در آخرالزمان تقریباً اتفاق نظر دارند و هر كدام بر اساس فرهنگ خود ،نامی بر آن نهاده‌اند . هر چند درباره مصداق او، ویژگی‌های شخصیتی او، چگونگی ظهور او، مشخصات دوران حضور او و هدف او اختلافات زیادی میان مسلمانان و دیگران وجود دارد .
اما آنچه را كه می‌توان به عنوان تفاوتی آشكار میان اندیشه مهدویت در نزد شیعیان و در میان سایر ملل و اقوام مشاهده كرد ، این است كه این اندیشه در نزد شیعیان یك اندیشه جهانی و نوعی فلسفه جهانی می باشد ، به این معنا كه مهدی در اندیشه اسلامی ، اختصاص به امت خاصی ندارد . قیام و دعوت او قیام و دعوتی جهانی است ، نه قومی و قبیله‌ای و نژادی .
او برای نجات بشریت می‌آید ، نه برای سروری دادن به نژاد و قومی خاص . او یاور مظلومان است و هدفش ظلم‌ستیزی و عدالت‌گستری است؛ به تعبیر دیگر، ویژگی بارز اندیشه مهدویت در نزد شیعیان این است كه مهدی را موعودی جهانی با هدفی جهانی و برنامه‌ای جهانی دانسته و او را مخصوص قوم و قبیله یا دین و مذهب خاصی نمی‌دانند.
ریشه این اعتقاد هم در خود اسلام و تشیّع به معنای واقعی كلمه نهفته است. تشیّع به معنای حقیقی كلمه ،همان اسلام ناب است . و اندیشه مهدویت كه در تشیع مطرح است ، در حقیقت اندیشه‌ای برآمده از متن اسلام و برنامه‌ریزی آن در جهت جهانی‌سازی عدل ، صلح ، صمیمیّت و معنویت است .
به تعبیر شهید مطهری ، نباید این اندیشه بلند و جهانی را به شكل یك " آرزوی كودكانه " و قومی و قبیله‌ای ترسیم كرده و آن را تا سطح فردی به قصد انتقام‌گیری و كینه‌توزی پایین كشانید. (مرتضی مطهری ، مهدی موعود: در مجموعه آثار، ج 18، ص 181 - 180).
چنین تصویر و تفسیری از مهدویت بسیار شبیه تفسیر یهودیت از منجی موعود است. توضیح آن كه، موعود پایانی یهودیان، كسی است كه می خواهد قوم یهود را نجات دهد و آنان را از سختی و فلاكت برهاند . یهودیان در سراسر تاریخ محنت‌بار و پر از رنج و سختی خود ، همواره به امید ظهور " مسیحا " همه انواع تحقیر و شكنجه را تحمل كرده‌اند . آنان معتقدند كه در آخرالزمان منجی و موعودشان خواهد آمد و آنان را از ذلت و درد و رنج رها خواهد ساخت و قوم یهود را فرمانروای جهان خواهد كرد .
یهودیان معتقدند که عیسایی ظهور خواهد کرد که البته با عیسای مسیحیان متفاوت است .آن گونه که بررسیها نشان می‌دهد، پیش از اسارت قوم یهود و آوارگی آنان توسط آشوریان، اندیشه ظهور منجی در ادبیات مذهبی، غیر مذهبی، اساطیر و افسانهها و روایات مکتوب و شفاهی بنی اسرائیل جایی نداشته است. تنها در سده دوم پیش از میلاد بود که ظهور نجات بخشِ قوم خدا در اذهان و افکار یهود توسعه یافت و دانیال نبی به دنبال رنجهای پیاپی قوم یهود، پایان زجرها را نوید داد: «و در ایام این پادشاهان، یهوه خدای آسمانها سلطنتی را که تا ابد جاوید میماند، بر پا خواهد نمود و این سلطنت به قومی دیگر غیر از بنی اسرائیل منتقل نخواهد شد، بلکه تمامی آن سلطنتها را خرد کرده، مغلوب خواهد ساخت و خودش برای همیشه پایدار و جاودان خواهد ماند،( دانیال نبی، باب دوم، آیه 44)
با این وجود ، آنان پس از نخستین ویرانی شهر قدس، همیشه در انتظار رهبر الهی، قدرتمند و پیروزی آفرین بودند تا اقتدار و شکوه «قوم برگزیده» را احیا کند. یهودیان بر مبنای آنچه در زبور داوود آمده بود خود را وارثان به حق خداوند میپنداشتند. در زبور آمده است: « زیرا که شریران منقطع خواهند گشت و متوکلان به خداوند وارث زمین خواهند شد. هان بعد از اندک زمانی شریر نخواهد بود اما حکیمان (صالحان) وارث زمین خواهند گشت و میراث آنها خواهد بود تا ابد الآباد. زیرا متبرکان خداوند وارث زمین خواهند شد و ملعونان وی منقطع خواهند گشت . »(زبور داوود، باب 37: آیات 9، 18، 28، 29)
این اندیشه وقتی با پیش گوییهای صریح اشعیا در هم آمیخت، نیرو و امیدی تازه در رگهای یهود جریان یافت.
اشعیا به گونه‌ای کنایهآمیز به صلح جهانی در آن دوران اشاره میکند و ادامه می‌دهد: «گرگ با بره سکونت خواهد داشت و پلنگ با بزغاله خواهد خوابید و گوساله و شیر و پرواری با هم و طفل کوچک آنها را خواهد راند... طفل شیر خواره بر سوراخ مار بازی خواهد کرد و طفلِ از شیر باز داشته شده، دست خود را بر خانه افعی خواهد گذاشت و در تمامی کوه مقدس من، ضرر و فسادی نخواهد کرد، زیرا که جهان از معرفت خداوند پر خواهد بود، مثل آبهایی که دریا را میپوشاند
( اشعیا، باب 11: آیه1 ـ 9 )
بشارات ظهور مهدی ـ علیه السّلام ـ در كتاب «تورات»
در كتاب تورات كه از كتب آسمانی به شمار می‌رود و هم اكنون در دست اهل كتاب و مورد قبول آنها است ، بشارات زیادی از آمدن مهدی موعود و ظهور مصلحی جهانی در آخر الزمان آمده است كه چون مضمون‌های آن بشارات در قرآن كریم و احادیث قطعی و متواتر اسلامی به صورت گسترده‌ای وارد شده و نشان می‌دهد كه مسأله‌ی «مهدویّت» اختصاص به اسلام ندارد .
در كتاب «عهد عتیق» (یعنی: تورات و ملحقات آن) همچون در كتاب انجیل، از بازگشت و رجعت حضرت عیسی ـ علیه السّلام ـ سخن به میان آمده است و این مطلب، رابطه‌ی مستقیم با ظهور حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ دارد.
قوم یهود نیز بر اساس آنچه در كتاب‌های مذهبی خودشان آمده است همچون مسلمانان به «رجعت» و بازگشت حضرت مسیح ـ علیه السّلام ـ معتقدند. و در این باره تردید ندارند كه بالاخره روزی فرا می‌رسد كه حضرت عیسای روح الله ـ علیه السّلام ـ به زمین باز می‌گردد و برخی از آنها را تنبیه و از برخی دیگر انتقام می‌گیرد، هر چند كه بسیاری از آنان بر اثر آیات و معجزاتی كه از حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ و عیسای مسیح ـ علیه السّلام ـ می‌بینند ایمان آورده و تسلیم می‌شوند و در برابر حق خاضع و خاشع می‌گردند .
در زبور حضرت داود ـ علیه السّلام ـ كه تحت عنوان «مزامیر» در لابلای كتب «عهد عتیق» آمده، نویدهایی درباره‌ی ظهور حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ به بیان‌های گوناگون داده شده است و می‌توان گفت: در هر بخشی از «زبور» اشاره‌ای به ظهور مبارك آن حضرت، و نویدی از پیروزی صالحان بر شریران و تشكیل حكومت واحد جهانی و تبدیل ادیان و مذاهب مختلف به یك دین محكم و آیین جاوید و مستقیم، موجود است .
و جالب توجّه این كه، مطالبی كه قرآن كریم درباره‌ی ظهور حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ از «زبور» نقل كرده است عیناً در زبور فعلی موجود است و از دست‌برد تحریف و تفسیر مصون مانده است .
قرآن كریم چنین می‌فرماید :
" وَلَقَدْ كَتَبْنا فِى الزَّبورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الاَرْضَ یَرِثُها عِبادِىَ الصّالِحُونَ ؛ ما علاوه بر ذكر (تورات) در «زبور» نوشتیم كه (در آینده) بندگان صالح من وارث زمین خواهند شد . " ( سوره‌ی انبیاء، آیه‌ی 105)
مقصود از «ذكر» در این آیه‌ی شریفه، تورات موسی ـ علیه السّلام ـ است كه زبور داود ـ علیه السّلام ـ پیرو شریعت تورات بوده است .
انجیل لوقا
پس شما نیز مستعد باشید ٫ زیرا در ساعتی که گمان نمی برید ، پسر انسان می آید . (انجیل لوقا باب ۱۲ ٫ شماده ۴۰)
زلزله های عظیم ، قحطیها و وباها پدید می آید و چیزهای هولناک و علامات بزرگ از آسمان ظاهر شد .....و دلهای مردمان را ضعیف خواهد کرد . از خوف و انتظار آن وقایعی که بر ربع مسکون ظاهر می شود و آنگاه پسر انسان را خواهد دید که بر ابری سوار شده ٫ با قوت و جلال عظیم می آید .( انجیل لوقا ٫ باب ۲۱)
کتاب مذهبی زردشتیان
جاماست از قول استادش زردشت خبر می دهد : پیش از ظهور سوشیانس
(نجات دهنده دنیا ) ٫ پیمان شکنی و دروغ و بی دینی در جهان رواج می آید و مردم از خدا دوری جسته ٫ ظلم و فساد و فرومایگی آشکار می گردد . و همین ها نیز اوضاع جهان را دگرگون ساخت ٫ زمینه را برای ظهور نجات دهنده ٫ مساعد می گرداند . (از کتاب موعود ٫ به نقل از کتاب زند و هومن ٫ صفحه ۲۵)
کتاب مذهبی هندوها
پس از خرابی دنیا ٫ پادشاهی در آخر الزمان پیدا می شود که پیشوای خلایق باشد و نام او منصور باشد و تمام عالم را بگیرد و به دین خود آورد و همه کس را از مؤمن و کافر بشناسد و هر چه از خدا خواهد بر آید .
کتاب دید . کتاب آسمانی هندوها
دور دنیا تمام شود به پادشاه عادلی در آخر الزمان که پیشوای ملائکه و پریان و آدمیان باشد و حق و راستی با او باشد .
کتاب باسک ٫ از کتابهای آسمانی هندوها
کتاب مذهبی بودائیان
در کتاب دادنک از قول بودا نقل می کند : بعد از آن که مسلمانی به هم رسید ٫ در آخر ٫ میان عالم از ظلم و فسق و گناه و ریای زاهدان و خیانت امینان و حسودی بخیلان و عمل نکردن دانایان به دین جز نام او نماند . پادشاهان و پیشوایان و رئیسان ٫ بی رحم و ظالم شوند ٫ رعیت بی انصاف و نافرمان و متقلب شود و همه در خرابی نظم دنیا بکوشند و همه جا را کفر و ناسپاسی فراگیرد ٫ آن وقت دست راستین جانشین مطا ( یعنی محمد پیغمبر اسلام ) ظهور کند و خاور و باختر عالم را بگیرد آدمیان را به راه خوبیها رهبری کند . او فقط و تنها ٫ حق و راستی را قبول می کند و بس.
فرآوری : زهرا اجلال - گروه دین واندیشه تبیان
منبع :
- مقاله : فخر الدین ولایتی
- مقاله اعتقادادیان و ملل مختلف در مورد موعود و منجی آخرالزمان / نوشته محمدرضا قائمی فرد
