سینما در سال 2010

سینماگرانی كه امسال فوت‌ كردند

 دنیای سینما در سال ‌2010 شاهد مرگ تعدادی از چهره‌های سرشناس ازجمع بازیگران، كارگردانان و فیلمنامه ‌نویسان بود كه در مقایسه با سال گذشته، بزرگان صاحب‌نامی با دنیای هنر هفتم خداحافظی كردند.

به گزارش ایسنا، مرگ سینماگران سرشناس و پرطرفدار كه برای جایگزینی آنها به سال‌ها زمان نیاز است، هرساله هالیوود و دنیای سینما را دچار چالش‌های جدی می‌كند كه كشف استعدادهای نوظهور می ‌تواند تا حدودی مرهمی بر فقدان بزرگان باشد.

در زیر نگاهی به چهره‌های سرشناس سینمای جهان می‌اندازیم كه در سال جاری میلادی (2010) دار فانی را وداع گفتند:

اریك رومر (11 ژانویه)

«اریك رومر»، كارگردان نام‌دار سینمای جهان و از پیشگامان «موج نو» سینمای فرانسه بود كه در سن 89 سالگی درگذشت.

وی خالق آثار سرشناس در ژانر رمانتیك بود كه در سال 2007 با فیلم «عشق آستری و كالادون» با دنیای سینما خداحافظی كرد. «رومر» در سال 2001 به پاس پنج دهه‌ حضور فعال و چشم‌گیر در دنیای سینما، شیرطلایی افتخاری جشنواره‌ ونیز را كسب كرد. نیكولا ساركوزی، رییس‌جمهور فرانسه در پیام تسلیت خود این كارگردان مولف را الهام‌بخش سینمای فرانسه طی سال‌های آینده دانست.

«رومر» كه در سال 1969 برای فیلم «شب من در مائودس» نامزد اسكار بهترین فیلم‌نامه شد، همواره «آلفرد هیچكاك» را قهرمان خود می‌دانست. وی در «موج نو» سینمای فرانسه همراه كارگردانان بزرگی چون «ژان لوك گدار» و «فرانسوا تروفو» نامی برای خود دست‌وپا كرد.

وی در سال 1992 جایزه‌ فیپرشی و بهترین فیلم معنوی جشنواره‌ برلین را گرفت و در سال 1983 جایزه‌ خرس نقره‌ای بهترین كارگردانی و جایزه‌ فیپرشی را برای فیلم «پائولین در ساحل» از برلیناله دریافت كرد و درسال 1967 نیز جایزه‌ ویژه هیات داوران برلین را كسب كرد.

رومر در سال 1976 جایزه‌ بزرگ هیات داوران جشنواره‌ كن را گرفت و در سال 1970 جایزه‌ فیلم «لوئی دلوك» فرانسه را كسب كرد. این كارگردان سرشناس در سال 1971 جایزه‌ صدف طلایی جشنواره سن‌سباستین را كسب كرد. افتخارات متعدد او در جشنواره‌ ونیز شامل شیرطلا و جایزه‌ فیپرشی در سال 1986 و شیر طلای افتخاری در سال 2001 است.

ورنر شروتر (12 آوریل)

این كارگردان سرشناس سینمای آلمان و برنده خرس طلای جشنواره برلین در سن 65 سالگی درگذشت. «ورنر شروتر» از پیشگامان «موج نو» سینمای آلمان در دهه 70 بود كه در عرصه تلویزیون و تئاتر نیز كارگردانی می‌كرد. وی كه دوران كودكی‌اش را در كشورهای مختلفی گذرانده بود، در دوران فیلم‌سازی نیز فیلم‌هایش را در فیلیپین، مكزیك، لبنان، فرانسه، ایتالیا و پرتغال می‌ساخت.

«شروتر» در سال 1980 برای فیلم «پالرمو یا وولسبورگ» موفق به كسب خرس طلای جشنواره برلین شد. وی دو بار در سال‌های 1991 و 1982 نامزد نخل طلای جشنواره كن بود كه فیلم «مالینا» او بسیار مورد استقبال منتقدین قرار گرفت. وی در سال 1996 جایزه یوزپلنگ طلایی جشنواره لوكارنو سوئیس را دریافت كرد و در سال 2008 به‌پاس چهار دهه فعالیت سینمایی شیر طلای افتخاری جشنواره ونیز را دریافت كرد. وی در همین سال در بخش رقابتی نیز حضور داشت.

دنیس هوپر (29 می)

این بازیگر نام‌دار سینمای آمریکا به دلیل ابتلا به بیماری سرطان پروستات در سن 74 سالگی درگذشت. «دنیس هوپر» كه بیشتر به واسطه فیلم «ایزی رایدر» شهرت جهانی یافت، فعالیت سینمایی خود را در دهه 50 با ایفای نقش‌های کوتاه در فیلم‌های همچون «یاغی بی‌آرمان» و «غول» آغاز کرد. وی در مجموع هشت فیلم بلند را کارگردانی کرد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به «رنگ‌ها» محصول 1988 اشاره کرد.

آلن كورنو (30 آگوست)

این فیلم‌ساز فرانسوی و خالق آثاری چون «تمام صبح‌های دنیا» در سن 67 سالگی درگذشت. «آلن کورنو» که مدت‌ها با سرطان دست‌وپنجه نرم می‌کرد، نویسنده، کارگردان، بازیگر و تهیه‌کننده سینما بود كه در سال 1991 با ساخت فیلم «تمام صبح‌های دنیا» در دنیا مطرح شد. او کار در سینما را به‌عنوان دستیار «کوستا گاوراس»، فیلم‌ساز فرانسوی متولد یونان آغازکرد. او شش‌بار نامزد دریافت جایزه سزار معادل اسکار سینمای فرانسه شد و سال 1992 برای فیلم «تمام صبح‌های دنیا» با بازی ژرار دوپاردیو برنده جوایز سزار بهترین فیلم و کارگردان شد.

کورنو سال 1979 با فیلم «سریال سیاه» در بخش مسابقه کن حضور داشت و در 1989 با فیلم «شبانه هندی» برنده سه جایزه از جشنواره جهانی فیلم مونترال شد. او سال 2003 هم با فیلم «ترس و لرز» در جشنواره بین‌المللی کارلووی واری تقدیر شد. کورنو سال 2007 فیلم جنایی «نفس دوباره» را با بازی مونیکا بلوچی و دانیل اوتوی کارگردانی کرد که بازسازی فیلمی به همین نام به کارگردانی ژان ـ پی‌یر ملویل بود. آخرین فیلم کورنو با عنوان «جنایت عشق» به تازگی در فرانسه اکران شده است.

كلود شابرول (12 سپتامبر)

كارگردان مطرح «موج نو» سینمای فرانسه كه در دهه 50 میلادی در اوج بود و به‌عنوان پرکارترین فیلم‌ساز موج نو و سینمای مولف شناخته می‌شد، در سن 80 سالگی با هنر هفتم وداع گفت. وی كه از اساتید سینمای جهان و متخصص ساخت فیلم‌های جنایی بود، در سال 1973 برای فیلم «عروسی در خون» جایزه فیپرشی را از جشنواره برلین گرفت و در سال 1959 برای فیلم «پسر عموها» جایزه خرس طلای برلین را گرفت. وی با فیلم‌های «عروسی در خون» (1973)، «گل شیطان» (2003) و «كمدی قدرت» (2006) به بخش‌ رقابتی جشنواره‌ی برلین را یافته بود.

«شابرول» در پنجاهمین سال دریافت جایزه‌ی خرس طلا، فوریه 2009 طی مراسمی كه همراه با نمایش آخرین ساخته‌اش «بلامی» بود، جایزه‌ی «دوربین برلیناله» را دریافت كرد. از دیگر آثار شابرول می‌توان به «محكم‌كاری» (1959)، «زن‌های خوش‌قلب» (1960) و «گاوبازان جوان» (1961) اشاره كرد.

تونی كورتیس (29 سپتامبر)

این بازیگر سرشناس سینمای آمریكا در سن 85 سالگی درگذشت. «تونی كورتیس» كه در بیش از 140 فیلم سینمایی نقش‌آفرینی داشت، از پركارترین و پردرآمدترین بازیگران سینمای آمریكا در دهه‌های 50 و 60 بود كه با فیلم‌هایی چون «بعضی‌ها داغش رو دوست دارند» و «بوی خوش موفقیت» به شهرت رسید. وی كه در سال 1958 برای فیلم «ستیزه‌جویان» به كارگردانی «استنلی كرامر» نامزد جایزه اسكار شد، در فیلم‌های مطرحی چون «کنت مونت کریستو»، «بچه رزماری»، «اسپارتاکوس»، «وایکینگ‌ها»، «بندباز» و «جانی بوستن» نقش آفرینی داشت.

بازی وی در فیلم «اسپارتاکوس» به کارگردانی «استنلی کوبریک» که در نقش یک برده آرام و مهربان در کنار رهبر بردگان «کرک داگلاس» ظاهر شد، از نقش‌های به‌یاد ماندنی او بوده است. وی كه در سال 2004 دوربین طلای آلمان را به‌پاس یك عمر دستاورد سینمایی دریافت كرد، دو بار در سال‌های 1958 و 1961 بازیگر محبوب جوایز گلدن گلوب آمریكا شناخته شد. ستاره شهرت وی در تالار مشاهیر هالیوود نقش بسته است.

نورمن ویزدم (4 اكتبر)

كمدین سرشناس سینما و تلویزیون انگلیس در سن 95 سالگی دار فانی را وداع گفت. «نورمن ویزدم» از محبوب‌ترین كمدین‌های سینما پس از جنگ جهانی دوم بود كه چارلی چاپلین، كمدین افسانه‌ای سینمای جهان زمانی او را «دلقك محبوب» خود نامیده بود. «ویزدم» در دهه‌های 50 و 60 با بازی در چند اثر تلویزیونی از جمله «جنجال در فروشگاه» به شهرت رسید. وی در سال‌1948 به‌ تلویزیون‌ انگلیس‌ راه‌ یافت‌.

اولین‌ كار كمدی‌ او «قرار ملاقات‌ یك‌ آدم‌ رویایی‌» بود. درسال‌ 1953 با بازی‌ در فیلم‌ «دردسر درفروشگاه‌» به‌ شهرت‌ جهانی‌ رسید. او چشمانی‌ آبی‌ و نافذ داشت و نه‌ تنها در انگلیس‌ به‌ اجرای ‌نمایش‌های‌ كمدی‌ پرداخته‌ بلكه‌ به‌ روسیه‌، ایران‌ (1961)،اروپا‌، چین‌ و آمریكا سفر كرده‌ است‌. وی در 19 فیلم سینمایی و سریال‌های كمدی تلویزیونی ایفای نقش كرد و در سال‌ 1978 جایزه‌ «بفتا» را به دست آورد. موفقیت وی تا آنجا ادامه یافت كه در سال 1999 از سوی ملكه الیزابت دوم به مقام «سر» رسید.

ویزدم در بیشتر فیلم‌هایش‌، نام‌ اصلی‌ خود را به‌عنوان شخصیت‌ فیلمی‌ خود انتخاب‌ می‌كرد و با كلاه پارچه‌ای و كت و شلوار گشاد و حركات منحصربه فرد خود در فیلم‌های كمدی به یكی از هنرپیشه‌های محبوب سینما روهای چند دهه گذشته تبدیل شد. از معروف‌ترین فیلم‌های ویزدم می‌توان به «مرد روز»، «شیشه پاک‌کن»، «آدم ناجور»، «به‌دنبال یک ستاره»، «آدم نادرستی بود»، «سر بزنگاه» و «سحرخیز»، «نورمن در فضا»، «له له بچه‌ها»، «قصاب باشی»، «جاده صاف كن» و «شیرفروش» اشاره کرد.

دینو دی لاورنتیس (10 نوامبر)

تهیه‌كننده صاحب‌نام سینمای ایتالیا و برنده اسكار در سن 91سالگی درگذشت. «دینو دی لاورنتیس» از بزرگ‌ترین تهیه‌كنندگان سینمای ایتالیا بود كه بیش از 500 فیلم را به پرده سینماها آورد. وی تهیه‌كننده تعدادی از آثار مشهور سینمای ایتالیا ازجمله «جاده» (1954) ساخته «فدریكو فلینی» بود كه جایزه اسكار بهترین فیلم غیرانگلیسی را كسب كرد. «سه روز كندور» (1975) به كارگردانی «سیدنی پولاك» و «سرپیكو» (1973) به كارگردانی «سیدنی لومت» با نقش‌آفرینی «آل پاچینو» از دیگر فیلم‌های سرشناسی هستند كه «لاورنتیس» تهیه‌كننده آن‌ها بود.

در كارنامه سینمایی این تهیه‌كننده سرشناس ایتالیا فیلم‌هایی چون «شب‌های كابریا» ساخته «فدریكو فلینی»، ‌برنده جایزه اسكار بهترین فیلم غیرانگلیسی، و نسخه بازسازی‌شده «كینگ كنگ» (1976) به چشم می‌خورد. وی در سال 2001 جایزه یادبود «اروینگ تالبرگ» را از آكادمی اسكار به پاس یك عمر دستاورد سینمایی دریافت كرد و در سال 2003 جایزه شیر طلای افتخاری جشنواره ونیز به وی اعطا شد.

ماریو مونیچلی (29 نوامبر)

فیلم‌ساز نامزد اسكار در سن 95 سالگی خودش را از پنجره بیمارستانی در رم پایین انداخت و به زندگی خود پایان داد. «ماریو مونیچلی»، كارگردان و فیلم‌نامه‌نویس بزرگ و از پیشگامان سینمای كمدی ایتالیا در خلال سال‌های 1940 تا 60 بود. در 20سالگی با نویسندگی و كارگردانی «پسران ویا پال» وارد دنیای سینما شد و در طول بیش از هفت دهه حضور حرفه‌ای در عرصه سینما بیش از 65 فیلم ساخت و دوبار در سال‌های 1963 و 1965 نامزد اسكار بهترین فیلم‌نامه غیراقتباسی شد.

برگزار‌كنندگان شصت‌وششمین جشنواره‌ ونیز سال گذشته با نمایش فیلم «جنگ بزرگ» مونیچلی كه شیر طلای ونیز را در سال 1959 برای او به ارمغان آورد، از «ماریو مونیچلی» تقدیر كردند. وی در سال 1991 جایزه شیر طلای افتخاری ونیز را برای یك عمر دستاورد سینمایی كسب كرد، در سال 1982 با فیلم «دوستان من 2» خرس نقره‌ای جشنواره برلین را برای بهترین كارگردانی گرفت و دو بار دیگر در سال‌های 1957 و 1976 این جایزه ارزشمند را به‌دست آورد.

«مونیچلی» كه دو بار نامزد جایزه‌ اسكار برای بهترین فیلم‌نامه شده است، در سال 1958 جایزه صدف نقره‌ای جشنواره سن‌سباستین را گرفت. مونیچلی با فیلم‌های خود پنج بار در جشنواره كن شركت كرد كه جایزه‌ای برای او به همراه نداشت. مونیچلی كار در سینما را قبل از شروع جنگ جهانی دوم آغاز كرد، ولی تمامی فیلم‌های مستقلش را پس از پایان جنگ ساخت. از آثار معروف او می‌توان به «زندگی سگی»، «دزد و پاسبان‌ها»، «توتو به رم می‌رود»، «دردسر بزرگ در خیابان‌ مدونا» و «یك بورژاوی كوچك كوچك» اشاره كرد.

بلیك ادواردز (15 دسامبر)

كارگردان سرشناس سینمای آمریكا و خالق فیلم‌هایی چون «صبحانه در تیفانی» و «ویكتوریا ویكتوریا» در سن 88 سالگی درگذشت. «بلیك ادواردز» تهیه‌كننده، كارگردان و فیلم‌نامه‌نویس معروف هالیوود طی هفت دهه فعالیت سینمایی بیش از 40 فیلم بلند ساخته بود. وی متولد 26 جولای 1922 در اوكلاهما بود كه برای اولین‌بار در سن 20 سالگی با بازی در فیلم «جنتلمن‌هایی از وست‌پوینت» وارد سینما شد. ادواردز در زمینه‌های مختلفی چون اجرای نمایش‌نامه‌های رادیویی و ساخت سریال‌های تلویزیونی فعالیت داشت.

وی اولین فیلم بلند خود را در سال 1959 با بازی «تونی كورتیس» ساخت و پس از آن فیلم معروف «صبحانه در تیفانی» را با نقش آفرینی «آدری هپ بورن» به سینما آورد. بلیك ادواردز كه در سال 2003 به‌پاس یك عمر دستاورد سینمایی جایزه افتخاری اسكار را دریافت كرد ، خالق سری فیلم های كمدی «پلنگ صورتی» است. فیلم «ویكتوریا ویكتوریا» یكی از موفق‌ترین آثار سینمایی اوست كه نامزد جایزه اسكار بهترین فیلم‌نامه شد و در جوایز سزار فرانسه و دیوید دوناتلو ایتالیا جایزه بهترین فیلم خارجی را كسب كرد.