تبیان، دستیار زندگی
فرایند آشناسازى کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) با روش بیان فضایل بهتر قابل اجراست؛ چون تبیین فضایل، معجزات، اخلاق و برجستگی هاى زندگى اهل بیت (علیهم السلام) براى کودکان به زبان ساده و قابل درک، تأثیر فزاینده اى در میزان علاقه مندى و دوستى آنها نسبت به
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آشنایی با اهل بیت در خانواده

تربیت دینی

روش هاى  آشناسازى کودکان با سیره اهل بیت (علیهم السلام) - قسمت اول

روشن است که فرآیند آشناسازى کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) خود از موضوعات مهم تعلیم و تربیت است که طبعا از روشهاى اجراى آن هم بى نیاز نیست. تفاوت اساسى آشناسازى کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) و تعلیم و تربیت در این است که آشناسازى به صورت آموزش غیر رسمى اغلب در محیط خانه انجام مى گیرد. از آنجا که مشکلى در استفاده از روشهاى تعلیم و تربیت همانند تشویق، پرسش و پاسخ و داستان گویى در فرآیند آشناسازى وجود ندارد، به بررسى این روشها مى پردازیم.

1. آشنا سازى با اسامى و القاب اهل بیت (علیهم السلام)

نخستین روش در فرآیند آشناسازى کودکان با اهل بیت (علیهم السلام)، آشنا ساختن آنان با نام ها و القاب ائمه اطهار (علیهم السلام) است. ذکر نام و توصیف القاب هر یک از حضرات معصومان (علیهم السلام) براى کودکان ضمن آشناسازى آنان با این اسامى مبارک و زیبا، آنها را با شخصیت انسانی آن ها نیز آشنا مى کند؛ زیرا نام و لقب ائمه اطهار (علیهم السلام) هر یک علت و فلسفه خاصى دارد که با شنیدن آن نام به ذهن تداعى مى کند. نامها و لقب هایى که براى معصومان (علیهم السلام) وجود دارد، معمولاً از جانب خدا، رسول خدا و یا معصوم دیگر انتخاب شده اند. طبیعى است که چنین اسامى و القابى بار معنایى خاصى دارند. در احادیث و سیره معصومان (علیهم السلام) به علل انتخاب نام و لقب ائمه اطهار (علیهم السلام) فراوان اشاره شده است. مثلاً،  درباره نام گذارى فاطمه زهرا (سلام الله علیها) به «فاطمه» از رسول خدا (صلى الله علیه و آله) چنین نقل شده است: «انما سمیت ابنتى فاطمة، لان الله عزوجل فطمها و فطم من احبها من النار»؛ «همانا دخترم، فاطمه نام گذارى شده به خاطر آن که خداوند او و دوستانش را از آتش بریده است». تمامى اسامى و القاب امامان معصوم حاکى از معنا و مفهوم ویژه اى است که در شخصیت آنها تجلى یافته و بیانگر یکى از ویژگى هاى شخصیتى آنان است.

ذکر نام و توصیف القاب هر یک از حضرات معصومان (علیهم السلام) براى کودکان ضمن آشناسازى آنان با این اسامى مبارک و زیبا، آنها را با شخصیت انسانی آن ها نیز آشنا مى کند؛ زیرا نام و لقب ائمه اطهار (علیهم السلام) هر یک علت و فلسفه خاصى دارد که با شنیدن آن نام به ذهن تداعى مى کند.

2. آشناسازى با ویژگیهاى اهل بیت (علیهم السلام)

منظور از ویژگیهاى اهل بیت (علیهم السلام) در روش آشناسازى گفتارى، بیشتر بر شمردن خصوصیات خانوادگى، نژادى و محل زندگى ائمه اطهار (علیهم السلام) است.

قبل از پرداختن به سیره توجه به این نکته تربیتى لازم است که توصیف ویژگیهاى محیط و خانواده اى که فرد در آن زندگى مى کند در شناخت شخصیت او بسیار مؤثر است؛ زیرا شخصیت انسان در حقیقت برآیند عواملى چون وراثت و محیط است که در قالب خانواده، ویژگیهایى فردى و محل زندگى نمود پیدا مى کنند. آنچه فرد هنگام تولد از ناحیه والدین به همراه دارد که بیشتر به جنبه ظاهرى و جسمى مربوط مى شود، بخش وراثتى او را تشکیل مى دهد و به صورت طبیعى رشد مى کند. اما آنچه فرد پس از تولد از محیط، خانواده، مربیان و جامعه دریافت مى دارد بخش دیگر شخصیت او را تشکیل داده و از آن به عامل محیطى تعبیر مى شود. هر کدام از این دو عامل در شکل گیرى شخصیت و معرفى فرد به دیگران نقش اساسى دارد.

تربیت اسلامی

روش آشنا سازى و معرفى با بیان ویژگیهاى شخصیتى و خانوادگى در سیره ائمه اطهار (علیهم السلام) نیز مشاهده مى شود که آنگاه در معرفى خود و گاه در معرفى امام دیگر از آن استفاده کرده اند؛ چنان که امام حسین (علیه السلام) در روز عاشورا بدین طریق خود را به لشکر عمر سعد معرفى کرد و فرمود: آیا من فرزند دختر پیغمبر شما و فرزند وصى پیامبر نیستم؟ آیا حمزه سید شهدا عموى پدرم و جعفر طیار ذوالجناحین عموى من نیستند؟ به خدا سوگند از مشرق تا مغرب غیر از من کسى فرزند دختر پیامبر اسلام نیست و تنها من فرزند دختر پیغمبر شما هستم.

در فرآیند آشناسازى کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) - چنان که در سیره معصومان (علیهم السلام) هم آمده - خوب است ویژگیهاى فردى، خانوادگى و محیطى و گاه شرح کوتاهى از زندگى ایشان به کودک ارایه گردد. مثلاً، به کودکان تفهیم شود که محل زندگى و وطن اصلى ائمه اطهار (علیهم السلام) شهر مدینه بوده که جایگاه رسول خدا است و همه مسلمانان نسبت بدان اظهار علاقه مى کنند. ضمنا مناسب است توصیف ساده اى از شهر مدینه و چگونگى استقرار مسلمانان در آن بیان گردد. ارایه این اطلاعات به کودکان همراه با تأکید بر اینکه اهل بیت (علیهم السلام) همگى فرزندان و از خانواده پیغمبر اسلام بوده اند، موجب مى شود که آنها بهتر با ائمه آشنا شوند و این آشنایى در ذهن کودکان جا گیرد.

3. آشناسازى با فضایل اهل بیت (علیهم السلام)

فرایند آشناسازى کودکان با اهل بیت (علیهم السلام)  با روش بیان فضایل بهتر قابل اجراست؛ چون تبیین فضایل، معجزات، اخلاق و برجستگی هاى زندگى اهل بیت (علیهم السلام) براى کودکان به زبان ساده و قابل درک، تأثیر فزاینده اى در میزان علاقه مندى و دوستى آنها نسبت به اهل بیت (علیهم السلام) دارد. چنان که سیره معصومان (علیهم السلام) به خصوص سیره رسول اکرم (صلى الله علیه و آله) در معرفى اهل بیت (علیهم السلام) بیشتر بر اساس ذکر مناقب و بیان فضایل آنها بوده است.

پیامبر (صلى الله علیه و آله) درباره مقام اهل بیت (علیهم السلام) در روایات متعددى فرمود: «هر کس با محبت اهل بیت (علیهم السلام) بمیرد شهید از دنیا رفته است، آگاه باشید هر کس با محبت اهل بیت (علیهم السلام) از دنیا برود قبر او زیارتگاه فرشتگان رحمت مى شود. آگاه باشید هر کس با عداوت و دشمنى اهل بیت (علیهم السلام) از دنیا برود بوى بهشت را استشمام نخواهد کرد».

این گونه روایات در باب فضایل اهل بیت (علیهم السلام) از رسول خدا (صلى الله علیه و آله) و سایر معصومان (علیهم السلام) خیلى زیاد و در منابع مختلف شیعه و سنى، ثبت و ضبط شده است.

در مقاله ی بعد 4 روش دیگر که می توانید با استفاده از آن ها فرزندان خود را با اهل بیت آشنا کنید را بیان می کنیم.

پدیدآورنده: محمد احسانى - پایگاه اطلاع رسانی حوزه

تنظیم و تغییر : ندا داودی

مقالات مرتبط :

در قلبش حک کنیم

تربیت و آموزش دینی كودكان

در طریق تربیت دینی چه مراقبت هایی لازم است ؟

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.