امن و آرام مثل خانه

تا سپیده صبح و روشن شدن هوا خیلى نمانده بود. پسر جوان به كارد خون‌آلودى كه در دستانش بود نگاهى انداخت. یك دفعه تكانى خورد و لرزه بر اندامش افتاد. وحشت‌زده كارد آشپزخانه را به گوشه اتاق پرتاب كرد و دیوانه‌وار به خیابان دوید. با لباس‌هاى خون‌آلود، پابرهنه و بى‌هدف گریه مى‌كرد و مى‌دوید.  دقایقى بعد،  خودش را به باجه تلفن عمومى رساند. گوشى را برداشت و شماره 110 را گرفت. وقتى صداى اپراتور را شنید، درحالى كه گریه امانش را بریده بود و اجازه نمى‌داد به راحتى صحبت كند، با جملات دست و پا شكسته گفت: «من پدرم را كشتم. كمكم كنید.»همان‌جا ایستاد و منتظر آمدن پلیس ماند. بازپرس و پزشك جنایى به همراه كارآگاهان درحال بررسى صحنه و معاینه جسد بودند. دقایقی بعد، كیوان هم براى بازجویى روبروى بازپرس نشست. حالا كمى آرام‌تر شده بود، اما همچنان ترس و اضطراب در چهره‌اش موج مى‌زد. مى‌گفت: «آقاى بازپرس، شاید بهتر باشد داستان زندگى من را بدانید. با اینكه مى‌دانم گناهكارم‌ به خاطر خواهر و مادر و خودم، پدرم را كشتم.»

«از وقتى خودم را شناختم، در خانه ما همیشه دعوا بود. پدر و مادرم حتى یك روز را هم بدون درگیرى و جر و بحث به شب نمى‌رساندند. من و خواهرم كه یك سال از من بزرگ‌تر بود، از ترس به گوشه اتاق پناه مى‌بردیم و دست‌هایمان را روى گوشمان می‌گذاشتیم تا سروصداى آنها را نشنویم».«پنج ساله كه شدم، مادرم، من و خواهرم را رها كرد و رفت. وقتى داشت براى همیشه ما را ترك مى‌كرد، التماسش كردیم ما را هم با خودش ببرداما بی فایده بود .«یك شب كه پدر خیلى عصبى و ناراحت بود، خواهرم بهانه گرفت.دست خواهرم را گرفت و به انبارى برد، اما چند دقیقه بعد، دیگر هیچ صدایى از او نیامد. وقتى مأموران پلیس به خانه ما ریختند و پدرم را دستگیر كردند، فهمیدم او همان شب نسرین را خفه كرده و جسدش را در خانه مادربزرگمان انداخته بود. دیشب  در خانه نشسته بودم كه پدرم آمد. مثل همیشه عصبى بود و زیر لب ناسزا مى‌گفت. با اعتراض گفتم تمام این بداخلاقى‌ها به خاطر اعتیاد است، چرا سعى نمى‌كنى اعتیادت را ترك كنى. با شنیدن حرف‌هایم از كوره در رفت و به آشپزخانه رفت و كارد بزرگى برداشت و به طرفم حمله كرد. با هم به شدت درگیر شدیم كه كارد را از دستش گرفتم تا نگذارم مرا بزند،  فقط وقتى به خودم آمدم، دیدم پدرم نقش بر زمین شده و كارد خون‌آلود در دست‌هایم خشكیده بود.»

تحلیل ماجرا از دکتر محمود گلزاری

در کلان شهر تهران حدود 30درصد ازدواج‌ها، در کمتر از 4 سال از هم می‌گسلد، 50درصد آنها با آشفتگی ادامه می‌یابند و تنها 20درصد به رشد و بالندگی می‌رسند. بررسی‌های دقیق و پژوهش‌های طولی روان‌شناسان و آسیب‌شناسان اجتماعی نشان داده است که ضربه‌های ناشی از استرس دائمی که بنیان خانواده‌های آشفته را مدام می‌لرزاند بسی فاجعه‌بارتر از عواقب طلاق است. مراسم و وقایع محیط زندگی هر فرد تأثیر مهمی بر رشد شخصیت و نگرش اجتماعی وی بر جای می گذارد. سلامت روانی و نگرش دانش آموزان به مناسبات انسانی در مدرسه نیز متأثر از عوامل گوناگون زندگی خانوادگی، اجتماعی و آموزشی است. تحقیقات نشان می دهد که مهمترین عامل موثر بر سلامت روانی و نگرش اجتماعی کودکان و نوجوانان، سایر مردم به خصوص والدین آنها هستند.

یک خانواده منسجم و متعادل و صمیمی که هم دارای ابهت و پاسخگویی کافی در قبال نیازهای فرزندان است و هم هنجارها و مقررات متعلق و انتظارات کافی از فرزندان دارد و مراقب و کنترل کننده آنان است، شرایط بهتری برای فرزندان فراهم می آورد.

تحقیقات نشان می دهد، هرچه سطح فرهنگی خانواده بالاتر است، پاسخگویی به نیازهای فرزندان بیشتر است. همچنین هرچه سطح فرهنگی خانواده پائین ترین است، میزان آشفتگی در خانواده بیشتر است و ضمناً اضطراب و افسردگی در میان دانش آموزانی بیشتر است که متعلق به خانواده های سطوح پایین فرهنگی هستند.

وجود ارتباط نزدیک و صمیمانه بین اعضا، فراهم آوردن محیط گرم و صمیمی در خانه، وجود انتظار از یکدیگر از نظر دریافت صمیمیت و محبت و رفتارهای مورد قبول، وجود اعتماد بین اعضای خانواده و حل مشکلات خانواده از طریق گفتگوهای آرام و صمیمانه از مشخصات خانواده منسجم و صمیمی است.

 وجود قدرت و ابهت احترام برانگیز در پدر و مادر، احساس مسؤولیت پدر و مادر در قبال فرزندان و ارائه کمکهای لازم به آنان، توجه پدر و مادر به کارهای فرزندان، شرکت دادن فرزندان در تصمیم گیریها و واگذاری فرصتهای تصمیم گیری شخصی به فرزندان و درک وضعیت فرزندان و پاسخگویی به نیازهای آنان از مشخصه های خانواده پاسخگوست.

خانواده آشفته را با مشخصات زیر می شناسند: ناآرامی در فضای خانواده و بین پدر و مادر، وجود اختلاف و درگیری بین والدین و فرزندان، وجود تنبیه بدنی و کتک کاری در خانواده وجود تنبیه کلامی و اهانت به فرزندان در خانواده و فقدان احترام متقابل و روابط دوستانه در خانواده.  خانواده پر از درگیری و تعارض، کانون بیماری‌های روانی اعضاء و بزهکاری فرزندان است. زمینه اعتیاد به موادمخدر، فرار از منزل، خودکشی، طلاق، شرارت، قتل و ترک تحصیل زودهنگام را می‌توان در خانواده‌های نابسامان به خوبی ردیابی کرد. اگر پدر و مادری که با هم سازگار نیستند از یکدیگر جدا شوند، خود و فرزندانشان بعد از مدتی با وضع جدید خو می‌گیرند و چنانچه از امکانات اقتصادی، آگاهی‌های فرهنگی و حمایت‌های خانوادگی برخوردار باشند، پس از مدتی، زخم چرکین از هم‌ گسیختگی بهبود می‌یابد و افراد آماده ورود به ازدواج  و خانواده‌ای سالم می‌شوند.

قرآن، آخرین پیام وحیانی خداوند، در چند جا تصریح کرده است که زن و شوهر یا به گونه‌ای زندگی کنند که مورد پذیرش خرد، دین و وجدان عمومی (معروف) باشد و یا با انسانیت، مهربانی و نیکویی (احسان) از هم جدا شوند. قرآن راه سوم یعنی تداوم زندگی پرتنش را تـأیید نمی‌کند. به‌نظر می‌رسد در روایاتی از پیشوایان بزرگوار دین که در آنها تحمل بداخلاقی همسر سفارش شده است، مراد نه سوختن و ساختن، بلکه بردباری و مدارا در جهت اصلاح رفتار همسر است. در حاد‌ثه‌ای که خواندیم مادر کیوان بدون شناخت و تحقیق با مردی آلوده به مواد مخدر ازدواج می‌کند، برای اصلاح رفتار همسرش، بعد از ازدواج، نه تنها گام‌های مؤثری برنمی‌دارد، بلکه دو فرزند از او به دنیا می‌آورد و سرانجام سومین اشتباه را مرتکب می‌شود و فرزند کوچک خود را به پدر بی‌کفایت و کژرفتار می‌سپارد و خودخواهانه از دوزخ زندگی مشترک فرار می‌کند. معلوم است مردی که همه گیرنده‌های حسی و مراکز ادراکی و احساسی‌اش را در اختیار مواد مخدر قرار داده است، عاطفه پدری ندارد. تا چه رسد به حساسیت تربیتی و حمایتی.

این‌گونه می‌شود که جان نسرین بی‌گناه توسط پدر دژخیم، از کالبد کوچک و استخوانی‌اش پر می‌کشد و دستهای کیوان که می‌بایست روزی عصای زمان پیری پدر باشند به خون او آغشته می‌گردند.