تبیان، دستیار زندگی
برخی مسئولان اجرایی همچون وزیر کار و امور اجتماعی ایده‌های جدیدی مبنی بر پیاده‌سازی نظام پرداخت کارمزدی و تغییر میزان ساعات...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

روزمزدی یا کار مزدی، کدام یک؟

اشتغال

بخش اقتصاد-  در حالی سالیان متمادی میلیونها نفر هر روز صبح برای رفتن به محل کار، منازل خود را ترک می‌ کنند که برخی مسئولان اجرایی همچون وزیر کار و امور اجتماعی ایده‌های جدیدی مبنی بر پیاده‌سازی نظام پرداخت کارمزدی و تغییر میزان ساعات کار روزانه در مشاغل قابل انجام مطرح کرده‌اند.

به گزارش خبرنگار مهر، براساس قانون کار هم اکنون بیش از 90 درصد قراردادهای کاری کشور در بخشهای دولتی، تعاونی و خصوصی به صورت تعیین ساعات کار روزانه (معمولا 8 ساعت)، حداقل دستمزد مشخص در کنار مدت زمان قرارداد شامل آغاز و پایان کار است.

ماده 51 قانون کار تصریح می کند که ساعت کار در این قانون مدت زمانی است که کارگر نیرو یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می‌دهد. به غیراز مواردی که در این قانون مستثنی شده است، ساعات کار کارگران در شبانه روز نباید از 8 ساعت تجاوز کند.

قانون کار نحوه ارتباط بین کارگر، کارفرما و ملاک تعیین و پرداخت مزد را فروش وقت نیروی کار به کارفرما قرار داده است و موضوعات مربوط به توانمندیها، دانش، تخصص، تلاش و مهارت انجام کار افراد در مراحل پس از فروش زمان قرار می گیرد که در بسیاری از بنگاهها نیز مورد توجه نیست.

کم کاری پنهان

اتفاقی که در این مورد حادث می شود کاهش بهره وری و پایین آمدن انگیزه نیروی کار در استفاده از حداکثر توان خود در ساعاتی است که وی در بنگاه و یا واحد تولیدی حضور دارد. در واقع یکی از آفتهای این مسئله کم کاری پنهان افراد و تلاش برخی برای انجام ندادن تعهدات خویش است.

عبدالرضا شیخ الاسلامی، وزیر کار و امور اجتماعی در این زمینه چندین بار نقدهایی را مطرح کرده است و می گوید اینکه کارگر وقت خود را به کارفرما بفروشد و در قبال آن مزد دریافت کند، پیامد خوبی نخواهد داشت. در این خصوص انگیزه های نیرو کاهش می یابد و توانمندیهای افراد تلاش گر نیز نادیده گرفته می شود و در نهایت بهره وری مناسب اتفاق نمی افتد.

همچنین اخیرا زمزمه هایی نیز در مورد تغییر نظام روزمزدی به کارمزدی مطرح شده که قرار است در قالب اصلاح قانون کار دنبال شود.

8 ساعت کار روزانه، قانون است

علیرضا حیدری عضو سابق کانون عالی شوراهای اسلامی کار در گفتگو با مهر با تاکید بر این مطلب که در قانون کار فعلی کشور، از 8 ساعت کار روزانه و 44 ساعت کار هفتگی صحبت شده؛ ولی اینکه کارگر و کارفرما این مدت زمان را تحت چه شرایطی در قرارداد کاری مطرح کنند و یا اینکه ساعت شروع و پایان آن چه زمانی باشد، چیزی وجود ندارد.

وی اظهار داشت: همچنین قانون کار مدت زمان حضور نیروی کار در محل بنگاه بیش از 8 ساعت را ممنوع کرده است. حیدری در پاسخ به این سئوال که وزیر کار یکی از دلایل ناکارآمدی نظام روزمزدی را پایین بودن بهره وری می داند و سئوال وی نیز این است که آیا واقعا 44 ساعت کار در هفته مفید است یا خیر؟ و یا اینکه آیا بهره وری به میزان ساعت کار است یا خیر؟ افزود: این بحث بسیار جامع و دارای جزئیات فراوان است.

وی تاکید کرد: در تغییر نظام روزمزدی به کارمزدی و اینکه موضوع ساعت کار روزانه مطرح شده در قانون کار باید تغییر یابد نیاز به بررسی همه جوانب و متغیرهای دخیل در پرداخت مزد نیروی کار دارد که می توان به موضوعاتی مانند ارزش افزوده کار اشاره کرد.

حذف ساعت کار روزانه نیاز به کارشناسی دارد

به گفته این فعال کارگری، به دلیل وجود متغیرهای فراوان در بهره وری نیروی کار نمی توان به راحتی در مورد آن سخن گفت و مطرح کردن تعاریف جدید نیاز به کار کارشناسی دارد. بنابراین بدون بررسی همه جوانب کار، صحبت کردن در مورد تغییر نظام روزمزدی به کارمزدی و همچنین حذف ساعات کاری روزانه، سخت است.

ساعت

حیدری خاطر نشان کرد: در هر حال خروج از چارچوب ساعت کار روزانه نیاز به ساز و کار مناسب خودش را دارد و بدون در نظر گرفتن همه مولفه ها نمی توان در مورد آن سخن گفت. هم اکنون نظام پرداخت حقوق و دستمزد در ایران به صورت تعیین یک عدد حداقلی و سپس در نظر گرفتن بهره وری است.

عضو سابق کانون عالی شوراهای اسلامی کار با بیان اینکه آیا در حال حاضر ظرفیت حذف ساعت کار روزانه برای افزایش بهره وری افراد در محیط های کاری وجود دارد؟ گفت: وقتی یک کارگر آموزش ندیده باشد نه تنها در قالب تغییر قرارداد بلکه در تغییر نظام پرداخت حقوق و دستمزد نیز بهره وری وی افزایش نمی یابد.

وی با اشاره به اینکه ساعت کار در شرایط کار افراد وجود دارد که از سوی کارفرما به کارگر اعلام می شود، تصریح کرد: بنابراین هرگونه تغییر در نظام پرداخت حقوق و دستمزد افراد باید با بررسی همه جوانب و متغیرهای تاثیرگذار بر آن باشد.

نظر کارگر و کارفرما در تغییر نظام پرداخت چیست؟

به گفته حیدری، اگر در شرایط فعلی کارگر و کارفرما به تعیین ساعات کار روزانه و زمان آغاز و پایان آن توافق دارند دیگر نمی توان آن را تغییر داد. اگر پرداخت دستمزد به کارگر بر اساس یک عدد حداقلی و پرداخت بیشتر طبق بهره وری در تولید است، تغییر آن به راحتی اتفاق نمی افتد.

این فعال کارگری با اشاره به اینکه در هیچ جای دنیا پرداخت دستمزد به افراد را مستقیما به کار پیوند نزده اند و این نسخه در ایران پیچیده شده است، تصریح کرد: در ایران پرداخت دستمزد به افراد بر پایه حداقل دستمزد ثابت و بهره وری است که صورت می گیرد.

به گزارش مهر، اخیرا برخی مسئولان دولتی در مورد لزوم تغییر نظام پرداخت روزمزدی به کارمزدی برای افزایش انگیزه افراد در کار و بهره وری سخن گفته اند که قرار است در قالب اصلاح قانون کار دنبال شود.

همچنین شیخ الاسلامی، وزیر کار و امور اجتماعی نیز در این زمینه صحبتهایی را مبنی بر لزوم افزایش سهم منابع انسانی از جریان تولید مطرح کرده، و خواستار افزایش این سهم از تولید به بیش از 34 درصد فعلی شده است.

سئوالات وزیر کار

وزیر کار در مورد حذف موضوع ساعات کاری از مشاغلی که در آنها امکان انجام این کار وجود دارد نیز سخن گفته و چند سئوال را در این بخش مطرح کرده است. وی می پرسد چه کسی گفته که چند میلیون نفر باید هر روز صبح از خانه های خود بیرون بیایند و به سر کار بروند؟ چه کسی گفته که افراد برای دریافت حقوق حتما باید در روز 8 ساعت کار کنند؟ آیا همه 44 ساعت کار هفتگی افراد که قانون کار آن را تصویب کرده به کار مفید می گذرد؟

موضوع مربوط به اجرای طرح دورکاری توسط دولت که از سوی وزارت کار مطرح شده است نیز تلاشی است در جهت تغییر رویکرد افرادی که سالیان سال است برای کار کردن هر روز صبح از خانه های خود بیرون می آیند و در ساعتی از عصر و یا شب دوباره به منازل خود باز می گردند.

این موضوع تلاشی است برای افزایش بهره وری افراد در کار، افزایش انگیزه های تلاش برای دریافت دستمزد بیشتر، تلاشی است از سوی مسئولان برای رفع مشکلات مربوط به آلودگی هوا و ترافیکهای سنگین روزانه حداقل در کلانشهرهایی مانند تهران و خلاصه تلاشی است برای نزدیک شدن به پرداختی های واقعی به افراد و اینکه هر کس بهتر کار کند بهتر هم مزد بگیرد

خبرگزاری مهر

تنظیم برای تبیان: حمیدی فر