تبیان، دستیار زندگی
آنچه می خوانید درنگی است در سیره، زندگی و شخصیت قرآنی امام حسین علیه السلام که از دوران كودكی حضرت تا روز شهادتشان را در بر می گیرد. با اذعان به اینکه پرداختن به تمام زوایای زندگی و اضلاع شخصیتی که بر محور قرآن شکل گرفته است، مجالی فراختر از حوصله این ن
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

با حسین علیه السلام در محضر قرآن (1)

قرآن الحکیم

اشاره:

آنچه می خوانید درنگی است در سیره، زندگی و شخصیت قرآنی امام حسین علیه السلام که از دوران كودكی حضرت تا روز شهادتشان را در بر می گیرد.

با اذعان به اینکه پرداختن به تمام زوایای زندگی و اضلاع شخصیتی که بر محور قرآن شکل گرفته است، مجالی فراختر از حوصله این نوشتار می طلبد، لکن از باب "آب دریا را اگر نتوان چشید، هم به قدر تشنگی باید چشید"، در ضمن چند نوشتار دنباله دار نگاهی اجمالی به سلوک قرآنی حضرت سید الشهداء خواهیم افکند.

دیباچه

دنیا برای بسیاری از مردم جای زینت، تفاخر، تكاثر، لهو و لعب است؛ اما گروهی از مردان خدا هرگز فریب لذت‏های زودگذر را نمی‏خورند و بر اساس گفته قرآن كریم «تجارت، آنها را از ذكر خدا غافل نمی‏كند». آنان در دنیا زندگی می‏كنند؛ اما هرگز وابسته به دنیا نیستند. آری فقط به خدا دل بسته‏اند و آنچه كه در مسیر كمال است.

مونس آنان كتاب خدا و آیات الهی است؛ آن گونه كه اگر تمام مردم كره زمین بمیرند، اما این كتاب همراهشان باشد، هرگز احساس تنهایی و وحشت نمی‏كنند.

امام حسین علیه‏السلام از جمله انسان‏های بی‏نظیر جهان هستی است كه زندگی او با قرآن عجین شده بود. او از كودكی با قرآن همراه بود؛ عاشق و دلداده قرآن بود. چون لب به سخن می‏گشود، كلامش آیات قرآن بود و از قرآن دفاع می‏كرد؛ اگر نامه‏ای می‏نگاشت، دفاع از قرآن بود و سكوتش برای اندیشیدن در آیات آن.

با اذعان به این كه در این نوشتار كوتاه نمی‏توان كاملاً به زندگی قرآنی امام حسین علیه‏السلام پرداخت، اما اجمالاً به مواردی از آن اشاره خواهد شد كه از دوران كودكی حضرت تا روز شهادتش را دربرگرفته است.

1. عشق به قرآن در دوران كودكی

امام حسین علیه‏السلام از كودكی به قرآن عشق فراوانی داشت؛ زیرا آیات فراوانی از قرآن در خانه‏شان بر رسول خدا صلی الله‏ علیه ‏و ‏آله ‏و سلم نازل گشت و بدون تردید، امام حسین علیه‏السلام متأثّر از فضای قرآن حاكم بر خانواده بود.

ایشان از سنین كودكی به قرائت، حفظ، تفسیر و تأویل قرآن اهمیت زیادی می‏داد. به چند نمونه از آنها كه در تاریخ به ثبت رسیده، دقت كنید:

الف ـ فراگیری سوره توحید

از امام حسین علیه‏السلام سؤال شد: از رسول خدا چه شنیدی؟ فرمود: شنیدم كه می‏فرمود:

خداوند كارهای مهم و بزرگ را دوست می‏دارد و كارهای پست و حقیر را نمی‏پسندد... و او «قل هواللّه احد» و نمازهای پنجگانه را به من آموخت.

و شنیدم كه می‏فرمود: هركه خدا را اطاعت كند، خدا او را بالا می‏برد و هركه نیت خود را برای خدا خالص كند، خدا او را نیكو سازد و بیاراید و هركه به آنچه نزد خدا است، اطمینان كند، خدا او را بی‏نیاز كند و هركه بر خدا بزرگی كند، خدا او را خوار سازد.1

امام حسین علیه‏السلام از كودكی به قرآن عشق فراوانی داشت؛ زیرا آیات فراوانی از قرآن در خانه‏شان بر رسول خدا صلی الله‏ علیه ‏و ‏آله ‏و سلم نازل گشت و بدون تردید، امام حسین علیه‏السلام متأثّر از فضای قرآن حاكم بر خانواده بود.

ایشان از سنین كودكی به قرائت، حفظ، تفسیر و تأویل قرآن اهمیت زیادی می‏داد

ب ـ پرسش تأویل برخی آیات از رسول خدا صلی ‏الله‏علیه ‏و‏آله ‏وسلم

حرم امام حسین(علیه السلام)

اسماعیل بن عبداللّه روایت كرده است: هنگامی كه آیه «و اولوا الأرحام بعضهم اولی ببعض فی كتاب اللّه»؛ (و خویشاوندان در كتاب خدا بعضی مقدم بر بعضی دیگرند) نازل شد، امام حسین علیه‏السلام می‏فرماید: تأویل این آیه شریفه را از پیامبر صلی الله‏ علیه ‏و ‏آله ‏و سلم سؤال كردم.

پیامبر صلی الله‏ علیه ‏و ‏آله ‏و سلم در پاسخ فرمودند: سوگند به خدا كه منظور پروردگار در این آیه جز شما نمی‏باشد. و «اولوا الأرحام» شمایید. پس اگر من از دنیا رفتم، پدرت علی از هركس به جانشینی من شایسته‏تر است و هرگاه پدرت علی در گذشت، برادرت حسن به جانشینی او سزاوارتر است و هرگاه حسن از دنیا رفت، تو به جانشینی او لایق‏تری.

عرض كردم: ای رسول خدا! چه كسی پس از من به جانشینی من سزاوارتر است؟

فرمود: فرزندت علی، سپس فرزندش محمد، سپس فرزندش جعفر، سپس فرزندش موسی، سپس فرزندش علی، سپس فرزندش محمد، سپس فرزندش علی، سپس فرزندش حسن؛ پس هرگاه حسن از دنیا رفت، غیبت در نهمین فرزند تو رخ می‏دهد و این نه امام، از نسل تو هستند. خدا به آنان دانش و فهم مرا عطا فرموده است و سرشت آنان از سرشت من است.2

ج ـ منظور از (انّ السمع و البصر و الفؤاد) چیست؟

عبدالعظیم فرزند عبداللّه حسنی گوید: سرورم امام هادی علیه‏السلام از پدران خود، از امام حسین علیه‏السلام نقل كرده است كه رسول خدا صلی الله‏ علیه ‏و ‏آله ‏و سلم فرمود: همانا ابوبكر نسبت به من همچون گوش، و عمر همچون چشم و عثمان همچون دل است. امام حسین علیه‏السلام می‏فرماید: فردای آن روز خدمت پیامبر صلی الله‏ علیه ‏و ‏آله ‏و سلم مشرّف شدم در حالی كه در محضر او امیرمؤمنان علیه‏السلام ، ابوبكر، عمر و عثمان شرفیاب بودند. از حضرت سؤال كردم: ای جدّ بزرگوار! دیروز از شما در باره این صحابه سخنی شنیدم؛ منظور چیست؟

پیامبر صلی الله‏ علیه ‏و ‏آله ‏و سلم فرمود: آری. سپس به آن سه نفر اشاره كرده، فرمود: آنان همانند گوش و چشم و دل‏اند و به زودی در روز قیامت در مورد این وصیّ من ـ سپس به علی علیه‏السلام اشاره فرمود ـ از آنان سؤال می‏شود. خدای سبحان می‏فرماید: «انّ السمع و البصر و الفؤاد كلّ اولئك كان عنه مسئولاً»3 سپس فرمود: سوگند به عزّت پروردگارم كه همه امت من در روز قیامت نگه داشته می‏شوند و از آنان در باره ولایت علی علیه‏السلام سؤال می‏شود و این، همان فرموده خدای سبحان است كه «و نگاهشان دارید كه سؤال می‏شوند».4

د ـ شفا یافتن به بركت سوره حمد

علامه مجلسی می‏نویسد: از امیرمؤمنان علیه‏السلام نقل شده كه فرمود: وقتی امام حسین علیه‏السلام بیمار شد، مادرش فاطمه علیها‏السلام او را نزد پیامبر صلی الله‏ علیه ‏و ‏آله ‏و سلم برد و عرض كرد: یا رسول اللّه! دعا كن خداوند به پسرت شفا عنایت فرماید. رسول خدا صلی الله‏ علیه ‏و ‏آله ‏و سلم فرمود: دخترم! خداوند متعال همان كسی است كه او را به تو هبه كرد و او قادر است كه پسرت را شفا دهد. در همان وقت جبرئیل نازل شد و عرض كرد: یا محمد! به درستی كه خداوند متعال سوره‏ای را بر شما نازل نكرده، مگر این كه در آن، حرف «فاء» می‏باشد. و هر فایی از آفت است؛ جز سوره حمد كه در آن، حرف فاء نیامده است. پس ظرف آبی طلب كن و بر آن چهل مرتبه سوره حمد را بخوان. سپس آن آب را بر حسین بپاش كه خداوند در اثر چنین كاری، به حسین شفا خواهد داد. پیامبر صلی الله‏ علیه ‏و ‏آله ‏و سلم چنین كرد و امام حسین علیه‏السلام عافیت یافت.5

نویسنده: محمد جواد طبسى

فرآوری: شکوری_گروه دین و اندیشه تبیان


پی نوشت ها:

1ـ فرهنگ جامع سخنان امام حسین(ع)، ص 31.

2 ـ كفایة‏الاثر، ص 175.

3 ـ اسراء/ 36.

4 ـ فرهنگ جامع سخنان امام حسین(ع)، ص 629.

5 ـ بحارالانوار، ج 92، ص 261.