چرا نام ائمه در قرآن نیامده (2)
ابو بصیر مىگوید: از امام صادق علیه السلام در باره قول خداى عز و جل أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْكُمْ پرسیدم، فرمود: در باره على بن ابى طالب و حسن و حسین علیهم السلام نازل شده است (زیرا در آن زمان، همان سه نفر از ائمه حاضر بودند)، به حضرت عرض كردم: مردم می گویند: چرا نام على و خانوادهاش در كتاب خداى عز و جل برده نشده؟ فرمود: به آنها بگو: آیه نماز، بر پیغمبر صلى الله علیه و آله و سلم نازل شد و سه ركعتى و چهار ركعتى آن نامبرده نشد تا اینكه پیغمبر صلى الله علیه و آله و سلم خود براى مردم بیان كرد و آیه زكات بر آن حضرت نازل شد و نام برده نشد كه زكات از هر چهل درهم یك درهم است تا اینكه خود پیغمبر آن را براى مردم شرح داد و امر به حج نازل شد و به مردم نگفت هفت دور طواف كنید تا اینكه خود پیغمبر صلى الله علیه و آله و سلم براى آنها توضیح داد و آیه أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْكُمْ نازل شد و در باره على و حسن و حسین هم نازل شد، پس پیغمبر صلى الله علیه و آله و سلم در باره على علیه السلام فرمود: هر كه من مولی و اولی به امر اویم علی مولی و اولی به امر اوست.1
یک اشکال
برخی بر این گمانند که در یک تقسیم بندی کلی، امور مهم و اساسی را خداوند متعال در قرآن ذکر می کند و پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم هم تنها مسئول بیان امور جزئی است. بعد نتیجه می گیرند که چون نام و لایت علی علیه السلام به روشنی در قرآن نیامده است پس این مطلب چندان اهمیت ندارد.
نقد
اول اینکه این سخن و تقسیم بندی موجود درآن کلام مبهمی است که اصولا دلیلی بر آن وجود ندارد. و اگر قرآن پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم را مبین قرآن معرفی می کند2 این بدان معنی است که حضرت وظیفه دارد تا آنچه در قرآن است را برای مردم شرح داده و تبیین کند؛ نه اینکه تمام مطالب مهم دین در قرآن به روشنی آمده است و ماموریت حضرت فقط بیان امور کم اهمیت و جزئیست.
چه استبعادی دارد و یا چه تناقضی پیش می آید که بگوییم یکی از راههای حفظ قرآن از تحریف از بین بردن زمینه های تحریف آن است. خداوند حکیم نام علی علیه السلام را در قرآن کریم نبرد تا آنان که به احادیث نبوی رحم نکردند دست تعدی به سوی قرآن دراز نکنند؟
دوم اگر این تقسیم بندی و ادعاهای آنها درست باشد پس چرا اینقدر قرآن با صراحت تمام به احکام جزئی برخی نجاسات می پردازد؛ اما در آن از متولی دین و رهبر جامعه اسلامی پس از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم سخنی نیست؟ نکند حرمت خوردن گوشت مردار ارزشی به مراتب بالاتر از اداره امور دینی و مدیریت جامعه اسلامی پس از پیغمبر صلى الله علیه و آله و سلم دارد؟
از این رو سخن مذکور و به دنبالش نتیجه حاصل از آن، هردو باطلند و مردود.
کشف سوم: حفظ قرآن از دستبرد لفظی با از بین بردن زمینه تحریف
شکی نیست که عده ای از خواص آن روز که بعدها پستهای مهمی را اشغال کردند سرسختانه با علی علیه السلام دشمن بودند و کینه آن حضرت را در دل می پروراندند. آنان مترصد فرصتی بودند تا عقده دل بگشایند و نور چشمی پیغمبر و خار چشمان خود را از حیز انتفاء ساقط کنند و چه زود تاریخ دید آنچه را که نمی بایست رخ می داد.
علامه امینی (ره) می نویسد:
نبی مکرم اسلام صلى الله علیه و آله و سلم مطلع بود كسانى هستند كه بر علی علیه السلام رشك می برند چنانكه در قرآن بدان اشعار شده3 و نیز اشخاصی هستند كه با آن جناب كینه می ورزند و در دسته اهل نفاق افرادى هستند كه بر مبناى خونهاى جاهلیّت دشمنى با او را در دلهاى خود نگاه داشتهاند و بعد از حضرتش بر مبناى حرص و آز آنها كه فكر سرورى و ریاست و افزایش بهرههاى مادى در مغز خود مىپرورانند حوادث ناگوارى رخ خواهد داد و جنب و جوشهایى بكار خواهد افتاد، و علی علیه السلام هم به حكم حق خواهى و عدالت، آرزوها و اطماع آنها را اجابت نخواهد كرد و آنها را به جهت بىتجربگى و بی كفایتى لایق و سزاوار مقامهائی كه چشم طمع بدان دوختهاند نخواهد دانست؛ آنها هم بر سر مخالفت و رزمجوئى با او رفته و اوضاع را آشفته خواهند نمود.4
دلیلی نداشت که اینان برای رسیدن به مقاصد شوم خود دست به هر کاری نزنند. از بین بردن هر نقل معتبری که در آن سخن از فضیلت، خلافت و امامت بلا فصل علی علیه السلام رفته باشد حتمی ترین کاری بود که انتظار آن می رفت.
چه دلیلی داشت که اینان متعرض قرآن نشوند؟ بله؛ قبول داریم که خداوند متعال وعده حفظ قرآن را با صراحت تمام اعلام کرده است؛ اما راه حفظ آن را که نفرمود. کجا دارد که ما از راه غیب دست و زبان هر تحریفگری را قطع می کنیم تا کسی قرآن ما را کم و کاست نکند و یا چیزی بر آن نیفزاید؟
در نهایت یقین داریم اگر نام علی علیه السلام و سایر ائمه علیهم السلام با صراحت تمام در قرآن هم می آمد آنان که غدیر به آن روشنی را تحریف معنوی کردند و در سقیفه نشستند؛ الفاظ قرآن را هم دستخوش تفسیر به رأی خود کرده و از پذیرش ولایت امری آن امامان معصوم علیهم صلوات الله سر باز می زدند.
شاهدی بر وجود این خطر
شهید مطهری(ره) می نویسد: به طور كلى در قرآن آیاتى كه در مورد اهل بیت پیغمبر علیهم السلام است و مخصوصا آیاتى كه لااقل از نظر ما شیعیان، در مورد امیرالمؤمنین علیه السلام است، یك وضع خاصى دارد و آن اینكه در عین این كه دلائل و قرائن بر مطلب در خود آیه وجود دارد ولى گویى یك كوششى هست كه این مطلب در لابلاى مطالب دیگر یا در ضمن مطلب دیگرى گفته شود و از آن گذشته شود.5
چه استبعادی دارد و یا چه تناقضی پیش می آید که بگوییم یکی از راههای حفظ قرآن از تحریف از بین بردن زمینه های تحریف آن است. خداوند حکیم نام علی علیه السلام را در قرآن کریم نبرد تا آنان که به احادیث نبوی رحم نکردند دست تعدی به سوی قرآن دراز نکنند؟
و در نهایت یقین داریم اگر نام علی علیه السلام و سایر ائمه علیهم السلام با صراحت تمام در قرآن هم می آمد آنان که غدیر به آن روشنی را تحریف معنوی کردند و در سقیفه نشستند؛ الفاظ قرآن را هم دستخوش تفسیر به رأی خود کرده و از پذیرش ولایت امری آن امامان معصوم علیهم صلوات الله سر باز می زدند.
امید پیشگر – گروه دین و اندیشه تبیان
1- الكافی، ج1، ص: 286 .
2- نحل / 44 و 64 .
3- در قول خداى تعالى: أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلى ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ. ابن مغازلى در« مناقب» و ابن ابى الحدید در جلد 2 شرحش ص 236 و حضرمى شافعى در« الرشفه» ص 27 اشعار نمودهاند كه: این آیه درباره على علیه السلام و مختصات علمى او( كه مورد رشك و حسد واقع شد) نازل گردیده است.
4- الغدیر، ج2، ص: 343 .
5- مجموعه آثار استاد شهید مطهرى، ج4، ص: 910 .
