انیمیشن ایرانی ببینیم یا خارجی؟

بخش ارتباطات- همانطور که در مقاله قبلی گفته شد صنعت انیمیشن در دنیای امروز، از پرطرفدارترین صنعت های عصر مدرن است. انیمیشن‌ها به دلیل برخورداری از ساختاری جذاب، همواره با اقبال زیادی مواجه هستند. بنابراین قابلیت های بسیاری برای تاثر گذاری بر مخاطبان خویش را دارند و البته به خاطر فروش بالایی که دارند، از لحاظ تجاری نیز صنعت مهمی محسوب می شوند. شاید به همین خاطر است که هر روز شاهد رشد سریع تولیدات كارتونی به لحاظ كمی و كیفی هستیم؛ اما این جا یک سوال وجود دارد و آن اینکه رمز موفقیت و اثرگذاری یك انیمیشن چیست؟

1- محتوای داستانی: در درجه اول، آنچه باعث جذابیت یك انیمیشن می‌شود، موضوع و محتوای داستانی آن است. این موضوعی است که در دهه‌های اخیر، مورد توجه سردمداران تولید متون رسانه ای قرار گرفته است.

2-نحوه شخصیت پردازی: یكی از مهمترین عواملی كه باعث موفقیت یك برنامه انیمیشن می‌شود، خلق شخصیت‌های مناسب و اثرگذار توسط تولیدكنندگان آن است. شخصیت محوری در یك انیمیشن، می‌تواند انسان، حیوان، شیئ و یا حتی یك نقطه و خط باشد. شخصیت پردازی مناسب، باعث می‌شود كه مخاطب با آن ارتباط برقرار كند. در یك انیمیشن موفق، شخصیت‌ها خود را به ویژگی های انسانی نزدیك می‌كنند و به این ترتیب، بیننده راحتتر می تواند با آنها هم ذات پنداری کند.

به نظر می رسد که یک انیمیشن موفق تنها با برخورداری از یك محتوای داستانی خوب، بدون داشتن شخصیت‌های مناسب و قوی، نمی‌تواند اثرگذار باشد؛ این نکته ای بسیار مهم است كه به نظر می رسد تولیدكنندگان ایرانی تاكنون نتوانسته‌اند در این زمینه  به موفقیت چشمگیری دست یابند.

 3- بهره گیری از روش های پیشرفته: تكنیك‌های ساخت انیمیشن در جهان هر روز در حال پیشرفت و تكامل است، لیكن انتخاب تكنیك مناسب و متناسب با موضوع محتوا و مخاطب، از عوامل اصلی جذابیت و اثرگذاری یك برنامه انیمیشن به شمار می رود.

بیشتر تولیدكنندگان  انیمیشن در سطح جهانی، با توجه به این اصل و افزودن جاذبه‌های گوناگون بصری، تلاش می‌كنند، هر چه بیشتر به جذابیت برنامه بیفزایند. به این ترتیب هر روز شاهد ورود یک انیمیشن تازه به دنیای کودکانمان هستیم. وشاید هرگز به این نکته فکر نکرده ایم که این تصاویر رنگارنگ و جذاب که ذهن و چشم بزرگترها را هم خیره می کند، تا چه حد می تواند بر ذهن پاک و دست نخورده کودکان معصوم تاثر گذار باشد...

وقتی انواع و اقسام شخصیت های محبوب کارتونی در اسباب بازیها دیده می شوند، یا بر روی لبا س کودکان چاپ می شوند و در اغلب مجلات تبلیغاتی، نام و نشانی از آنها یافت می شود،چطور می توان انتظار داشت که کودکان ما در جستجوی تماشای این کارتونها نباشند.

در حالیکه صنعت تولید انیمیشن داخلی ما این توانایی را ندارد که با تولیدات خارجی حداقل رقابت را داشته باشد، نمی توان انتظار داشت تا کودکان به تماشای کارتونهای خارجی ننشینند.

این یک واقعیت است که تهیه كنندگان انیمیشن در کشور ما، از تكنیك های پیشرفته تولید انیمیشن برخوردار نیستند، و همین عاملی است برای اینکه کشش بیشتری نسبت به انیمیشن های خارجی ایجاد شود. اما محتوای اعتقادات و فرهنگ ما در بسیاری از زمینه ها آرامش و رضایت بیشتری را به دنبال دارد و می توان از این مسئله به عنوان یک امتیاز ویژه بهره برد.

سال هاست بازار انیمیشن‌های هالیوودی در ایران داغ شده است. این انیمیشن‌ها به سرعت و با سطحی نگری بسیار دوبله می شوند و در مناسبتهای مختلف از رسانه ملی هم پخش می‌شوند. البته نباید نسبت به این نکته غافل باشیم که این انیمیشن ها خالی از محتوای مثبت و انسان ساز هستند. بلکه بارها دیده شده که به زیبایی صفات پسندیده،خیر و شر،بدی و نیکی را تشخیص داده و مرز معینی را به تصویر کشیده اند. اما آنچه مشخص است اینکه روح فرهنگ غربی بر این تولیدات رسانه ای، حاکم است. و این همان چیزی است که برای کودکان نسل فردای سرزمین ما، چندان مناسب نیست.

چه باید کرد؟ این سوالی است که شاید برای هر کسی پیش بیاید که واقعا برای برخورد با چنین جریاناتی بهترین کار چیست؟

پاسخ این سوال تا حدودی ذکر شد. اینکه بهترین راه تولید متون تلویزیونی با موضوعاتی جذاب و البته همخوان با فرهنگ جامعه ما می باشد. نمی توان مدعی شد که سطح سلیقه مخاطب ایرانی با دیدن انیمیشن خارجی آنقدر تغییر کرده که دیگر نمی توان او را پای برنامه های تولید داخلی نشاند. آنچه به نظر می رسد این است که گویا نسبت به گذشته در تولید برنامه های سینمایی و کارتونی برای کودکان، دچار پسرفت شده ایم.

هنوز بزرگتر‌های ما « علی كوچولو»، «هادی و هدی»، «هشیار و بیدار»، «آفتاب و مهتاب»، «خونه مادر بزرگه» را از یاد نبرده‌اند. این روزها که جمعه ها خونه مادربزرگه دوباره در حال پخش است، خیلی ها با لذت به تماشا می نشینند و آرزو می کنند تا دوباره شاهد ظهور دوباره چنین برنامه هایی باشند.

چه اتفاقی افتاده كه امروز آن همه نبوغ را فراموش كرده ایم و به جای توجه به هنرمندان با ذوق و توانایمان، به دنبال آثار تولید غرب هستیم؟!

آنچه كودك امروز ایرانی بدان نیازمند است، نه «فوتبالیست ها»ست و نه «سند باد» جعلی غربی‌ها. كودك ایرانی به فیلمها و انیمیشن های پر محتوایی نیاز دارد كه بر پایه داستان های جذاب و غرور آفرین ملی و آموزه‌های اسلامی تولید شده باشد؛ «رستم و سهراب» و «آرش» چه اشكالی دارند كه دست به دامن «سوپرمن» و «پسر جهنمی» شده ایم؟!

«بوعلی»، پسر دانای ایرانی کجای داستانهای تلویزیونی گم شده كه «ای كیو سان» باید نماد دانایی برای كودك ما باشد و در نهایت كجای فرهنگ اسلامی ما ناقص است كه باید كودك ما با برنامه های تولید صهیونیسم جهانی به سوی بودیسم و تفکرات صهیونیسم سوق پیدا کند ؟!

آنچه مشخص است اینکه دین ما،آئین ما و فرهنگ ما بی نقص است. مشکل از فهم ماست که دچار نقص شده و در درجه بعدی نحوه انتقال پیام است که به هر دلیلی به درستی صورت نمی گیرد. بهتر است خود را باور داشته باشیم و به دنبال این باشیم که تفکر نسل فردا را به گونه ای بسازیم که آینده ای روشن را رقم زنند.

گروه جامعه و ارتباطات

تنظیم برای تبیان: عطاالله باباپور