از کاروانسرای صفوی تا هتل 5ستاره

در 60 کیلومتری جاده یزد- کرمان و در فاصله 500متری از جاده کاروانسرایی قرار دارد که چند ماه قبل جزء 100هتل برتر دنیا شناخته شد. کاروانسرایی به نام رباط زین‌ الدین که در کویر داغ مهریز، با دیوارهای آجری و خشتی اش از شما پذیرایی می کند و یکی از شاهکارهای معماری صفویه به شمار می رود.

رباط زین‌ الدین مهریز تنها کاروانسرای مدور کشور است که به دستور زین ‌الدین گنجعلی‌ خان ریگ در زمان شاه عباس صفوی و با پلانی کاملا قرینه ساخته شد. این کاروانسرا از خارج شکل مدور دارد و از داخل دوازده ضلعی است؛ با مساحتی در حدود هزار و 500 متر که گرداگرد آن را پنج برج به صورت نیم دایره پر کرده اند. در هر کدام از 12ضلع حیاط مرکزی این کاروانسرا هم شاه ‌نشین، اتاق ها و اصطبل ‌ها فراگرفته اند.

این رباط دایره پنج برج نیم دایره دارد که به دیواره های هشت متری آن متصل هستند. اگر گذارتان به این کاروانسرا بیفتد می بینید که بعد از سر در نسبتاً وسیع ضلع جنوبی، هشتی و سپس صحن دوازده ضلعی قرار دارد و در اطراف صحن، رواق های سکو داری ساخته شده است که در انتهای هر رواق اتاق هایی مشابه دیده می شود.

در دو طرف هشتی ورودی و پشت اتاق ها هم راهروهای وسیع و طولانی قرار دارد که در گذشته اصطبل چهارپایان بوده است. فضای ضلع شمالی بنا که گویا زمانی شاه نشین بوده، سقفی بلند با کاربندی دارد. در داخل بنا هم تزییناتی از آجر می بینید اما قسمت شاه نشین در بدنه و سقف گچ کاری شده است.

متاسفانه کتیبه ‌ای که نشان دهنده شناسنامه و قدمت بنا بود سال ها قبل به سرقت رفت اما باستان شناسان احتمال زیادی می دهند که این رباط در فاصله سال های 996 تا 1308 هجری قمری و در زمان شاه عباس اول ساخته شده باشد. تاریخچه ای هم که درباره این بنا در کتاب جغرافیای کرمان آمده است، نشان می دهد که این کاروانسرا به دستور زین الدین گنجعلی خان ریگ حکمران کرمان و به امر شاه عباس ماضی در قرن دهم هـ. ق ساخته شده است.

برای دیدن کاروانسرای رباط زین ‌‌الدین باید به 35 کیلومتری مرکز مهریز سفر کنید و در کناره جاده یزد کرمان، این اثر تاریخی را ببینید. میراثی که یونسکو هم نتوانسته است نسبت به اعجاز معماری آن بی تفاوت باشد و جوایزی را به آن اهدا کرده است.

گروه گردشگری تبیان- رستم زاد