تبیان، دستیار زندگی
کمتر روزی است که مطبوعات و رسانه‌ها درباره کودکانی که مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند، چیزی نگویند و ننویسند و شاید به ندرت پیدا شوند کسانی که در زندگی خود شاهد صحنه‌های کودک آزاری نبوده‌اند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

كودك‌آزاری و ضعف‌های قانونی

بخش حقوقی- کمتر روزی است که مطبوعات و رسانه‌ها درباره کودکانی که مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند، چیزی نگویند و ننویسند و شاید به ندرت پیدا شوند کسانی که در زندگی خود شاهد صحنه‌های کودک آزاری نبوده‌اند.

حال دلیل این که چرا کار خاصی در این زمینه صورت نمی‌گیرد، شاید به ضمانت‌های اجرا و قانون‌های تدوین شده در این رابطه برگردد. هم‌چنین فقدان ممنوعیت صریح قانونی در مورد تنبیه بدنی به این مساله دامن می‌زند و شاید بتوان دلیل این امر را در خصوصیات، تفاوت‌های فاحش و نوع نگرش والدین در تنبیه فرزندانشان جستجو کرد.

این تفاوت نگرش سبب شده است که خانواده‌ها یا نسبت به کودکان خود بسیار سخت گیر باشند و یا از آن طرف بام بیفتند و آنقدر دست کودک خود را در خواسته‌هایش باز بگذارند تا جایی که به طور کامل از او غافل شوند و به اسم آزادی کودک از خود سلب مسوولیت کنند.

اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم کودک آزاری الزاما مفهوم آزار و اذیت جسمانی و روانی کودک را در بر ندارد و عدم تامین نیازهای ضروری کودک، عدم درک درست از توانایی‌های کودک و حتی کم توجهی به کودک نیز نمونه‌هایی از کودک آزاری محسوب می‌شوند.

کودک

از طرفی دیگر قوانین مربوط به کودک آزاری شاید به دلیل این که در عرف ما جایگاه مناسبی ندارد و متناسب با تحول جامعه توسعه نیافته، ابتدایی و ناقص است و پاسخگوی نیازهای جامعه درگیر با این معضل نیست.

این ضعف بنیادین سبب شده است تا قوانین کودک آزاری نتواند اهداف از پیش تعیین شده خود یعنی حفظ سلامت روحی، روانی و جسمی کودک و در نگاهی وسیع‌تر سلامتی جامعه و نسل آینده را محقق سازد.

این در حالی است که تدوین و تصویب قانون مناسب در این زمینه می‌تواند بر رشد شخصیت کودک، خانواده وی و اجتماع تاثیر مطلوب بگذارد و از بسیاری از ناهنجاری اجتماعی جلوگیری کند.

در همین زمینه وکیل پایه یک دادگستری گفت: در زمینه کودک آزاری در قانون مجازات اسلامی هیچ مبحث قانونی وجود ندارد.

مهرنوش نجفی راغب در گفت‌وگو با ایسنا افزود: تنها اشاره‌ای که به این موضوع شده ماده 633 قانون مجازات اسلامی است که در آن بیان می‌کند اگر کسی کودکی را که قادر به دفاع از خود نیست در محلی نامناسب‌ رها کند مرتکب جرم شده است.

وی ادامه داد: از لحاظ قانونی نیز تعریف خاصی در این زمینه وجود ندارد اما آنچه از نظر اجتماعی کودک آزاری محسوب می‌شود شامل رفتارهای عمدی است که توسط بزرگسالان نسبت به کودکان انجام می‌شود.

نجفی راغب تصریح کرد: کودک آزاری شامل تمام انواع کودک آزاری‌های فیزیکی، جسمی، عاطفی، مسامحه، غفلت و جنسی می‌شود و موضوع‌هایی مانند بهره‌کشی‌های اقتصادی و بد رفتاری‌های آموزشی را در بر می‌گیرد.

وی با بیان اینکه در مباحث کودک آزاری دارای خلاء قانونی هستیم، اظهار داشت: قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب سال 81 نیز دارای نقایصی است اما به چند نکته خوب توجه داشته که یکی از آنها تعریف از کودک است و طبق این قانون افراد زیر 18 سال طفل محسوب شده و از حمایت‌های خاص خود بهره‌مند می‌شوند.

وی ادامه داد: طبق ماده پنج این قانون کودک آزاری جزو جرائم عمومی بوده و نیاز به شاکی خصوصی ندارد و دادستان به عنوان مدعی العموم می تواند آن را پیگیری کند.

کودک

این عضو شورای شهر همدان اعلام کرد: بیشتر کودک آزاری‌ها توسط والدین که ولی و قیم کودک هستند، صورت می‌گیرد.

نجفی راغب عنوان داشت: زمانی که موردی از کودک آزاری گزارش می‌شود، پرونده مورد بررسی قرار می‌گیرد و اگر خانواده صلاحیت نگهداری از کودک را داشت کودک به خانواده باز می‌گردد اما زمانی که صلاحیت سرپرستی احراز نشود به دستور قضایی به بهزیستی تحویل داده می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: قانون حمایت از کودکان و نوجوانان تعریف‌هایی در بحث کودک آزاری ارائه می‌دهد که از آن جمله می‌توان به ماده 3 و 4 این قانون اشاره کرد.

وی ادامه داد: طبق این قانون هرگاه فردی مرتکب این جرم شود مجرم محسوب شده و به شش ماه تا یک سال حبس یا جزای نقدی محکوم می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: متاسفانه مجازات‌های ما در این زمینه مجازات‌های سنگینی نیستند و بیشتر نقدی هستند که این مجازات برای ناقضان حقوق کودک خفیف است، باید قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بازنگری کلی تری شود و در این زمینه نیاز به قانون کامل و جامع‌تری داریم.

بیشتر کودک آزاری‌ها توسط والدین که ولی و قیم کودک هستند، صورت می‌گیرد.

نجفی راغب اعلام کرد: در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان دیه‌ای در نظر گرفته نشده است و تنها نوع کار ممنوع شده است و معمولا وکیل این کودکان به مواد این قانون استناد می‌کنند.

این وکیل دادگستری اضافه کرد: البته می‌توان بحث دیه کودکان آزار دیده را از طریق قانون مجازات اسلامی دنبال کرد.

وی اضافه کرد: در کشور ما این نتیجه به دست آمده که 56 درصد کودکان آزار دیده دختر و 44 درصد پسران هستند که 44 درصد کودکان توسط پدر، 12 درصد توسط مادر و مابقی توسط آشنایان یا سایر افراد مورد آزار قرار گرفته‌اند.

نجفی راغب گفت: متاسفانه 70 درصد این کودک آزاری‌ها جسمی بوده و مابقی موارد آزارها و سوء استفاده جنسی بوده است البته این آمار دقیق نیست چراکه کودکان در سنی هستند که نمی‌توانند شکایت کنند و این باعث می‌شود گزارش‌های کامل و شفافی در این زمینه نداشته باشیم.

وی اختلافات شدید خانوادگی و تخلیه ناراحتی والدین برروی کودکان را از مواردی برشمرد که منجر به منزوی شدن کودک می‌شود و اختلالات عاطفی به بار می‌آورد که نوعی از کودک آزاری است.

وی افزود: از راه‌های پیشگیری این موضوع آموزش به خانواده است چراکه گاهی خانواده خبر ندارد که مرتکب کودک آزاری می‌شود، فشار درسی نیز نوعی کودک آزاری است، در مرتبه بعد نظام آموزشی و اولیای مدارس به ویژه در مقطع ابتدایی باید به این مساله توجه داشته باشند و مواردی مانند افسردگی کودکان و موارد مشکوک را گزارش دهند.

وی گفت: سوء استفاده‌های زیادی نیز در موضوع کار برای کودکان اتفاق می‌افتد که از آن جمله می‌توان به حمل مواد مخدر و استفاده جنسی از کودک برای بزرگسالان اشاره کرد.

وی تاکید کرد: باید در مدارس به دانش آموزان به صورت مستقیم و غیر مستقیم آموزش دهیم که چه چیزی کودک آزاری اطلاق می‌شود اما نباید این آموزش‌ها به گونه‌ای باشد که اینجا نا امنی کند، متاسفانه اولیا و مسوولان از این نوع‌ آموزش‌ها فرار می‌کنند.

نجفی راغب در پایان خاطرنشان کرد: خانواده‌ها از مشاوره گرفتن نترسند، متاسفانه مراجعه به مشاور در کشور ما خوب جا نیافتاده و این در حالی است که همه ما نیاز داریم در مشکلات مشاوره بگیریم.

منبع: ایسنا

تنظیم: ندا پاک نهاد

گروه جامعه و ارتباطات