خداحافظ سفر ارزان!

هفته گذشته با افزایش نرخ بلیت هواپیما و قطار، سفر گران شد. پیش از این و با سهمیه‌بندی بنزین گرانی سفر، گریبان گردشگری را گرفت و کمی از رونق آن کاست و هرچند نبض این اقتصاد پویا را کند کرد اما سفر را متوقف نکرد. اما این‌بار کارشناسان این گرانی یک‌باره را که احتمالا در آینده بیشتر می‌شود، تهدیدی جدی برای گردشگری می‌دانند. 

پیش از این و با طرح سهمیه‌بندی بنزین، وضعیت بحرانی گردشگری در داخل کشور، بارها مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت و اعلام شد که صنعت گردشگری در شرایط بحرانی است. اما هنوز ضربان کم‌شتاب این صنعت از سهمیه‌بندی بنزین به حالت عادی در نیامده بود که گران‌شدن سفر هم به آن اضافه شد. کارشناسان معتقدند که گران‌شدن یک‌باره امکانات سفر، تهدیدی جدی برای آینده گردشگری کشور است.

از رونق تا رکود

صنعت گردشگری امروز یکی از مهمترین منابع درآمدی کشورها محسوب می‌شود. به خصوص کشورهایی که درآمد حاصل از نفت، گاز و دیگر امکانات طبیعی ندارند، روی صنعت گردشگری سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی کردند و برخی از آن‌ها حتی از کشورهای دارای درآمد‌های کلان نفتی هم بیشتر سود می‌کنند.

ایران از جمله کشورهایی است که در کنار درآمدهای حاصل از منابع طبیعی از جمله نفت و گاز، صاحب یکی از مهمترین و ارزشمندترین پتانسیل‌های جذب گردشگری دنیا است. پتانسیل‌هایی که به دلیل عدم توجه به زیرساخت‌های رشد و شکوفایی این صنعت هنوز موفق به بروز توانمندی‌های خود نشده است.

هرچند این زیرساخت‌های ناپخته و بی‌توجهی به نیازهای گردشگری، باعث رکود این صنعت می‌شود اما پتانسیل‌های تاریخی و طبیعی ایران همواره پذیرای گردشگران از نقاط مختلف کشور و جهان بوده و هست؛ اما در این‌سو متولیان عرصه رشد و گسترش صنعت گردشگری هنوز موفق به کاربردی کردن این پتانسیل‌ها و توانمندی‌ها نشده‌اند.

بنزین؛ متهم ردیف اول

با سهمیه‌بندی بنزین، رونق گردشگری دچار مشکلاتی شد. گران‌شدن بنزین و کاهش‌ سهمیه‌های سوخت، باعث شد تا درصد قابل توجهی به هزینه‌های گردشگری اضافه شود. هرچند دولت برای جبران این موضوع، سهمیه‌های بیشتری برای حمل و نقل کشور در نظر گرفت اما جبران میزان گرانی سفر کار دشواری بود.

در حالی که هنوز مشکل سهیمه‌بندی بنزین ضربان اقتصادی و حرکتی صنعت گردشگری را کند کرده بود، هفته گذشته با گران شدن یک‌باره 30 درصدی بلیت هواپیما‌ها و قطارها که بی ربط با طرح هدفمند شدن یارانه‌ها نیست، موضوع گران‌شدن سفر دوباره این شریان اقتصادی کشور را به ورطه بحران‌های تازه کشاند.

«اردشیر عروجی»، کارشناس حوزه گردشگری و استاد دانشگاه در این باره گفت: «حدود 5 ماه قبل بود که در یک مصاحبه‌ای اعلام کردم اگر برای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها فکری برای صنعت گردشگری نشود و به بدنه آن کمک نکنند، این صنعت فرو می‌ریزد.»

وی در ادام می‌گوید: «البته تا امروز که دوباره بحث گران‌شدن سفر مطرح شده توجهی به این موضوعات نشد. هنوز متولیان متوجه آن نیستند که باید به صنعت گردشگری توجه بیشتری کرده و کمک کنند این صنعت روی پای خود بایستد.»

عروجی با اشاره به تفاوت چشم‌گیر تورهای داخلی و خارجی می‌گوید: «چرا سفرهای خروجی بیشتر از ورودی است، و چرا مردم ما بیشتر به سفرهای خارجی علاقه‌دارند تا داخل کشور؟ سال گذشته اعلام شد که 5 میلیون سفر خارجی انجام گرفته اما دو میلیون سفر ورودی داشته‌ایم. اگر از بحث کیفیت هتل‌‌ها و زیرساخت‌های گردشگری که در این اتفاق بسیار سهیم هستند، بگذریم، به دلیل ثبات قیمت دلار، سفرهای خارجی ارزان‌تر از سفرهای داخلی است و به همین دلیل گرایش به سفرهای خارجی هم بیشتر می‌شود.»

این کارشناس حوزه گردشگری معتقد است که در صورت عرضه دلار به قیمت واقعی از سفرهای خارجی کاسته می‌شود و کم‌کم هیجان این قبیل سفرها را هم از بین می‌برد. اما از آن‌سو ثبات قیمت ارز گردشگری داخلی را با مشکل مواجه می‌کند.

عروجی می‌گوید: «در حال حاضر با گران‌شدن برخی وسایل نقلیه از جمله هواپیما و قطار، سفر هم در داخل کشور گران شده است. این گرانی با هدفمند شدن کامل یارانه‌ها بیشتر می‌شود و اگر دلار ثابت بماند گردشگری داخل ایران به پرتگاه خطرناکی سقوط می‌کند.»

اما از سوی دیگر قیمت واقعی دلار مخارج زندگی در ایران را افزایش می‌دهد. عروجی دراین‌باره می‌گوید: «این موضوع کاملا درست است و به همین علت تا امروز تدبیر درستی دراین‌باره اندیشه نشده است. به اعتقاد من مجلس و دولت باید فکری اساسی برای گردشگری داخلی کنند.»

وی می‌افزاید: «با رونق گرفتن گردشگری داخلی و بالا رفتن ضریب اشغال هتل‌ها و مراکز اقامتی، با کاهش قیمت سفر مواجه می‌شویم. زمانی که این قبیل مراکز اقامتی ضریب اشغالی معقولی داشته باشند، تخفیف‌های ویژه‌ای نیز داده می‌شود.»

عروجی سفرکارت را یکی از ابزار کنترل قمیت‌های سفر دانست و گفت: «انضباط سفر شرایط انجام ارزان‌تر آن را فراهم می‌کند. اگر سفرکارت‌هایی در نظر گرفته شود و به آژانس‌ها بدهند، قیمت سفر هم در این مراکز کاهش می‌یابد و بر همین اساس مردم نیز به طرف سفرهای گروهی و تورهای گردشگری سرازیر می‌شوند. به این ترتیب می‌توان سفر را منضبط کرد.»

گران‌شدن سفر عواقب بدتری هم دارد. برخی شهرها اقتصاد وابسته به گردشگری دارد. حضور گردشگری مانع از مهاجرت‌های شهری می‌شود. برای مثال ساکن شهر یزد به دلیل حضور گردشگر، و رونق بخشی به کسب و کار وابسته با این صنعت، در یزد می‌ماند؛ اما کاهش گردشگری باعث می‌شود که برخی از همین کاسبان شهرهای تاریخی به شهرهای دیگری از جمله تهران مهاجرت کنند.

گروه گردشگری تبیان- الهام مرادی

منبع: chn