کاش هیچ دعایی مستجاب نشود!

خداوند متعال در سوره مزمّل طی دستورالعملی که به مناسبت آغاز رسالت حضرت ختمی مرتبت صلّی الله علیه و آله و سلّم  به آن حضرت ابلاغ نموده است، می فرماید: «إنّ لك فی النّهار سَبحاً طویلا - فَاذكُر إسمِ ربِّك و تَبتَّل الیه تَبتیلا».

خدای تبارک و تعالی در این دستورالعمل، راه هایی برای سهولت به منزل رساندن بار سنگینی که بر دوش آن نبیّ گرامی آمده است، تعیین می فرماید. از جمله این راه ها، تأکید بر دعا و راز و نیاز با او است.

آیه 186سوره بقره علاوه بر اینکه پس از تأکیدهای فراوان و منحصر بفرد، استجابت دعا را حتمی و قطعی می داند، می فرماید که رشد انسان ها در سایه اهتمام به دعا میسّر می شود.

 «وَ إِذا سَأَلَكَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبُوا لی‏ وَ لْیُؤْمِنُوا بی‏ لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ »

یا رسول الله اگر از تو پرسیدند خدا کجاست؟ بگو نزدیک است. از رگ گردن به تو نزدیکتر است. از خود تو به تو نزدیک‌تر است. از طرف من به آنها بگو اگر راستی دعا کنید، اجابت می‌کنم. جواب شما را می‌دهم حتماً ایمان و عقیده داشته باشید که استجابت می‌کنم. خداوند دوست دارد رستگار شوید لذا می‌گوید دعا کنید. و رستگاری و رشد انسان‌ها در پرتو دعا و ارتباط با او حاصل می گردد.

پروردگار متعال به این اندازه تأکید بر لزوم دعا اکتفا نمی کند و در آیات دیگری انسانی که دعا نمی کند را تهدید می نماید و می‌فرماید اگر کسی اعراض از دعا داشته باشد و در زندگی او دعا نباشد و دعا نکند، به جهنّم خواهد رفت و در جهنّم خوار و ذلیل خواهد بود. نمونه این آیات در سوره های فرقان و غافر موجود است.

«وَ قالَ ربُّکُمُ ادعُونِی اَستَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذینَ یَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتی‏ سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرینَ» و « قُلْ ما یَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّی لَوْ لا دُعاؤُكُمْ»

خداوند در این آیات می‌فرماید اگر دعا در زندگی شما نباشد من اعتنا به شما ندارم و دست عنایت من از روی سر شما برداشته می‌شود.

همچنین خداوند متعال در قرآن کریم استجابت دعا را وعده داده است. بنابراین اعتقاد به اینکه خداوند از ما خواسته‌ است دعا کنیم و دعای ما بدون نتیجه نمی‌ماند، ضروری است.

در روایت است كه شما دعا كنید و یقین داشته باشید كه اگر به مصلحت شما باشد اجابت می شود و اگر به صلاح نباشد حتماً نظیر آنچه خواسته اید به شما عطا می شود. علاوه بر اینکه از پاداش آخرت هم برخوردار می شوید. در روز قیامت وقتی پرده ها كنار رود، مشخص می شود چرا دعا مستجاب نشده است و خدای متعال از بنده عذر خواهی می كند. به اندازه ای در روز قیامت در عوض دعاهای مستجاب نشده به بنده پاداش می دهند كه او  می گوید ای کاش هیچ یك از دعاهایم در دنیا مستجاب نشده بود.

اگر هم به فرض محال، دعا هیچ نتیجه ای نداشت، همین اندازه كه خداوند توفیق دعا به انسان می دهد و بنده را به محضر خویش می پذیرد، بالاترین افتخار برای او است و موجب پیشرفت وی خواهد شد. اگر یک انسان بزرگ و والامقام، نامه ای به شما بنویسد و  شما را به منزل خود دعوت کند و بگوید نزد من بیا تا با هم صحبت کنیم، شما از شب قبل از فرط خوشحالی خوابتان نمی برد و بعد از دیدار با او، نزد مردم افتخار می كنید كه من با فلان انسان بزرگ صحبت كرده ام و ایشان هم به من ملاطفت نموده است.

حال تصور کنید که خدای متعال چنین نامه ای به همه انسان ها نوشته و آنان را به صحبت و مناجات با خودش دعوت کرده است. چقدر انسان باید شائق چنین دیدار و مصاحبتی باشد؟ لذا همین مقدار كه انسان توفیق پیدا كند كه در محضر خدا قرار بگیرد و با خدای خود صحبت كند برای او افتخار بزرگی است، زیرا بعضی انسان ها هستند كه توفیق همین دعا كردن را هم ندارند و بواسطه اعمالی که مرتکب شده اند، خداوند اجازه حضور در محضر خودش را به آنان نمی دهد و این مصیبت بزرگی است. پس کسی که این توفیق عظیم را پیدا می کند، ‌دیگر نباید اجابت دعا برای او مهم باشد.

از این بحث استفاده می شود که اهمیت به دعا برای سالک یک امر ضروری است، همانطور که انس با قرآن برای او لازم است. قرآن كلام نازل و دعا كلام صاعد است، یعنی قرآن از جانب خداوند برای ما پایین فرستاده شده ‌و دعای ما به سوی او بالا می رود. ‌حضرت امام خمینی«ره» می فرماید: همانگونه قرآن كارخانه آدم سازی است، دعا نیز یك كارخانه آدم سازی است. فقهای وارسته برای مقوله دعا، اهمیّت فراوان قائل بوده اند. برخی از آن بزرگواران نظیر شیخ طوسی و سید ابن طاوس، علامه مجلسی و مرحوم كلینی در باب دعا كردن كتبی نوشته اند و ما باید لااقل از این کتب دعا استفاده کنیم. «والسّلام علیکم و رحمة الله و برکاته»