امنیت جامعه مرهون سبزپوشان

بخش حقوقی- به مناسبت هفته نیروی انتظامی این مقاله را برای بزرگمردانی که رمز بقا و ثبات آنان، طلب حیات طیبه در گمنامی و بی‌نشانی است،مردانی که اندیشه ناب خود را باعشق و ارادت مخلصانه به حضرت حق درآمیخته بی اعتنا به رنگ و لعاب زیور دنیا، توشه‌ای معنوی نثار بازار فداکاری کرده‌اند می نویسیم.

 هر حکومتی، نیازمند نظم و امنیت است. تأمین امنیت، تحکیم نظم و اجرای قانون و عدالت، از مهم ترین ارکان ثبات و سلامت نظام اجتماعی و سیاسی است. در کشور ما، بخش عمده این وظیفه، بر عهده نیروی انتظامی است.

سیر تاریخی تشکیل نیروی انتظامی

پلیس نوین در ایران به حدود یکصد سال پیش برمی گردد؛ زمانی که ناصرالدین شاه با مشاهده پلیس نوین اروپا و استخدام یک مستشار بلژیکی به نام کنت دوبینو، نخستین نظام پلیسی جدید ایران را پایه گذاری کرد.

پلیس ایران در زمان شاه به دو قسمت ژاندارمری و پلیس شهری تقسیم می‌شد.

پس از قبول قطع نامه 598 در سال 1367، مسأله ادغام نیروهای انتظامی شامل شهربانی، ژاندارمری، کمیته های انقلاب و پلیس قضایی، از سوی وزارت کشور و نمایندگان مجلس مطرح و به طور جدّی دنبال شد. هدف آن ها برقراری هرچه بهتر امنیت در داخل کشور و مرزهای جمهوری اسلامی، جلوگیری از صرف هزینه های اضافی و هم چنین تداخل وظایف، مسئولیت ها و مأموریت های مشابه بود. سرانجام پس از بحث و بررسی های فراوان، قانون ادغام نیروهای انتظامی شامل 11 ماده و 10 تبصره، در 27 تیرماه سال 1369 از تصویب مجلس گذشت و به تصویب شورای نگهبان رسید. پس از گذشت شش ماه از تصویب این قانون، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در 12 فروردین سال 1370 با تأیید مقام معظم رهبری تشکیل شد.

براساس قانون جدید، پلیس ایران جزیى از ستاد نیروهاى مسلح و وابسته به وزارت كشور و در تبعیت از رهبرى معظم انقلاب قرار دارد.

پلیس جدید ایران در سه بخش تقریباً مستقل فرماندهی، حفاظت و اطلاعات و سازمان عقیدتى سیاسى تشكیل شده است. حوزه فرماندهى و حفاظت و اطلاعات تقریباً در ساختار سیستم پلیس كلیه كشورهاى جهان مشترك مى باشد. اما وجود سازمان عقیدتى سیاسى از ویژگیهاى سیستم پلیس ایران محسوب مى‌گردد. این سازمان موظف است تا در بعد اعتقادی، سیاسى نسبت به حفظ دستاوردهاى ارزشهاى انقلاب و ایجاد روحیه دیندارى و اخلاق متناسب با تعلیم دین اسلام كه حفظ حرمت انسانها از جمله اصول اساسى است اقدام نماید.

وظایف نگهبان محله

نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، به منظور جلب مشارکت مردمی در گسترش امنیت عمومی جامعه، طرح نگهبان محله را پیشنهاد کرد. نگهبانی از مکان های مسکونی، تجاری و خودروهای پارک شده به منظور جلوگیری از دزدی، معرفی افراد مظنون به کلانتری یا پاسگاه محل، گشت زنی در محدوده مأموریتی به منظور پیش گیری از دزدی، همکاری با معتمدان محل هنگام بروز حوادث پیش بینی نشده، زیر نظر قرار دادن افراد ناشناس و هماهنگی با عوامل انتظامی محل برای جلوگیری از شرارت مزاحمان نوامیس و افراد شرور، از جمله وظایف نگهبان محله است.

وظایف مرکز پلیس 110

مرکز پلیس 110، با هدف تحکیم امنیت عمومی و تلاش برای پایداری آن، در سال 1379 راه اندازی شد. این مرکز بر آن است تا با افزایش تحرک و سرعت عمل، به نیازهای فوری مردم پاسخ دهد تا با حضور به موقع در صحنه ها رضایت عمومی جامعه را فراهم آورد. سرعت بخشیدن در برقراری ارتباط مردم با پلیس و کاهش چرخه کاری آنان در مراجعه به کلانتری ها و هنگام ضرورت ، خدمات رسانی مشاوره ای و پاسخ گویی به پرسش های پلیسی مردم  نیز از وظایف آنان است.

نیروی انتظامی در قانون اساسی

در قانون اساسی، نیروهای انتظامی، به عنوان ضابطین قوه قضاییه شمرده می‏شوند و ابلاغ و اجرای احکام قضایی برعهده آنان است. قوه قضاییهْ رسیدگی به دعواها، صدور حکم، تعیین مجازات‏ها و حدود شرعی را برعهده دارد و کشف جرم، شناسایی خلاف‏کاران، تعقیب و دستگیری آنان و تحویل به دستگاه قضایی وظیفه نیروی انتظامی است.

وظایف نیروی انتظامی

ماموریت و وظایف نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران عبارت است از:

استقرار نظم و امنیت و تامین آسایش عمومی و فردی

مقابله و مبارزه قاطع و مستمر با هر گونه خرابكاری، تروریسم، شورش و عوامل و حركتهایی كه مخل امنیت كشور باشد، با همكاری وزارت اطلاعات.

تامین امنیت برای برگزاری اجتماعات ، تشكلها، راهپیماییها، و فعالیتهای قانونی و مجاز و ممانعت و جلوگیری از هر گونه تشكل و راهپیمایی و اجتماع غیر مجاز و مقابله با اغتشاش، بی نظمی و فعالیتهای غیر مجاز.

اقدام لازم در زمینه كسب اخبار و اطلاعات در محدوده وظایف محوله و همكاری با سایر سازمانها و یگانهای اطلاعاتی كشور در حدود وظایف آنها.

حراست از اماكن ، تاسیسات ، تجهیزات و تسهیلات طبقه بندی شده غیر نظامی و حفظ حریم آنها به استثنا موارد حساس و حیاتی به تشخیص شورای عالی امنیت ملی ، كه به عهده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خواهد بود.

حفاظت از مسئولین و شخصیتهای داخلی و خارجی در سراسر كشور به استثنا داخل پادگانها و تاسیسات نظامی، مگر در مواردی كه بنا به تشخیص شورای عالی امنیت ملی اصل انقلاب و یا دستاوردهای آن در معرض خطر باشد كه به عهده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خواهد بود.

جمع آوری سلاح و مهمات و تجهیزات غیر مجاز و صدور پروانه نگهداری و حمل سلاح شخصی و نظارت بر نگهداری و مصرف مجاز مواد ناریه با هماهنگی وزارت اطلاعات برابر طرح های مصوب شورای امنیت كشور.

انجام وظایفی كه بر طبق قانون به عنوان ضابط قوه قضائیه به عهده نیروی انتظامی محول است از قبیل

الف ـ مبارزه با مواد مخدر

ب ـ مبارزه با قاچاق

ج ـ مبارزه با منكرات و فساد

د ـ پیشگیری از وقوع جرم

ه ـ كشف جرایم

و ـ بازرسی و تحقیق

ز ـ حفظ آثار و دلایل جرم

ح ـ دستگیری متهمین و مجرمین و جلوگیری از فرار و اختفا آنها

ط ـ اجرا و ابلاغ احكام قضایی

انجام امور مربوط به تشخیص هویت و كشف علمی جرایم

مراقبت و كنترل از مرزهای جمهوری اسلامی ایران ، اجرای معاهدات و پروتكلهای مصوبه مرزی و استیفای حقوق دولت و اتباع مرزنشین جمهوری اسلامی ایران در مرزها و محدوده انحصاری اقتصادی دریاها

اجرای قوانین و مقررات مربوط به گذرنامه(بجز گذرنامه سیاسی و خدمت) و ورود و اقامت اتباع خارجی (با هماهنگی وزارت امور خارجه در مورد اتباع خارجی تحت پوشش دیپلماتیك) با هماهنگی وزارت اطلاعات (در مورد ورود و خروج و اقامت اتباع خارجی و صدور گذرنامه).

اجرای قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی و امور توزیع و حفظ حریم راههای كشور

اجرای قوانین و مقررات وظیفه عمومی

نظارت بر اماكن عمومی و انجام سایر امور مربوط به اماكن مذكور برابر مقررات مصوب

همكاری با سایر نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در مواقع لزوم و بنا به دستور

همكاری با دبیرخانه پلیس بین الملل (اینترپل).

همكاری با وزارتخانه ها، سازمانها، موسسات و شركتهای دولتی و وابسته به دولت، بانكها و شهرداریها در حدود قوانین و مقررات مربوط.

همكاری با سازمانهای ذیربط در جهت ایجاد و توسعه زمینه های فرهنگی لازم به منظور كاهش جرائم و تخلفات و تسهیل وظایف محوله.

انجام امور امدادی و مردم یاری در مواقع ضروری ضمن هماهنگی با مراجع ذیربط.

سازماندهی ، تجهیز، آموزش یگانهای انتظامی و آماده كردن آنها جهت اجرای ماموریتهای محوله.

تامین و حفاظت تاسیسات ، سربازخانه ها و قرارگاه های مربوط .

تامین دفاع هوایی تاسیسات و نقاط حساس مربوط، در حد برد سلاح ضد هوایی سازمانی، با هماهنگی و كنترل عملیاتی نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران.

تامین نیازهای پزشكی پرسنل و اداره بیمارستانها و درمانگاههای مربوط.

تهیه طرح نیازمندیهای لجستیكی و اقدام در جهت تهیه و خرید اقلام و خدماتی كه از سوی فرماندهی كل نیروهای مسلح به عهده نیروی انتظامی واگذار می گردد. همچنین اقدام جهت خرید املاك و احداث تاسیسات مورد نیاز برابر طرحهای مصوب.

تلاش مداوم و مستمر در جهت حفظ و صیانت سازمان در زمینه های امنیتی.

تلاش مداوم و مستمر در جهت حاكمیت كامل فرهنگ و ضوابط اسلامی در نیروی انتظامی.

کلام آخر...

«ای حماسه آفرینان بیداری، شجاعت گام‏های محکم‏تان را می‏ستاید. مقاومت از قامت بلندتان درس می‏آموزد و دلاوری بر دل‏هایتان بوسه می‏زند. ای آیه‏های روشن عدالت، بر سطر سطر کتاب زمانْ نام بلندتان جاودانه، و هفته‏ای که به پاس سپاس از همه کوشش‏های بی‏دریغ شما به نام « هفته نیروی انتظامی» نامیده‏اند، مبارک باد».

ندا سادات پاک نهاد/ وکیل پایه یک دادگستری

گروه جامعه و ارتباطات