سورنا؛ ربات ملی، اقتدار ایرانی

روم باستان پایه‌های تمدن اروپای امروزیست. کراسوس یکی از سرداران بزرگ روم، فرمانده شام (سوریه کنونی)، آرزوی تصرف ایران را در سر می پروراند. زمان حکومت اشک سیزدهم (Orod) در حالی که ارد پادشاه ایران در سرزمین‌های شرقی در جنگ بود برای مقابله با حمله روم‌ها از سمت غرب، یکی از شجاع‌ترین سرداران خود به نام "سورنا" را به جنگ روم‌ها می‌فرستد.

این جنگ که یکی از مهمترین جنگ‌های تاریخی محسوب می‌‍شود با پیروزی ایران و کشته شدن کراسوس و پسرش فابیوس به اتمام رسید. رومیان پس از پیروزی‌های پی در پی خود در سرزمین‌های مختلف، از ایران شکست می‌خورند و نام ایران استوارتر از همیشه در تاریخ حک می‌شود.

آذرماه سال 1387، در میان تحریم‌های اعمال شده از غرب، سورنا1، ربات انسان‌نمای ایران برای اولین بار رونمایی شد. سورنا1 با 165 سانتی متر قد و 60 کیلوگرم وزن به عنوان نمادی برای آغاز پروژه طراحی ربات‌های انسان نما ساخته شد. این ربات که در در جشنواره خلاقیت و نوآوری در عرصه صنعت و معدن رونمایی و دارای شناسنامه ملی شد توسط پژوهشگران و کارشناسان و مهندسان دانشگاه تهران ساخته شد.

سورنا1 ویژگی‌هایی مانند مسیریابی، کنترل از راه دور و سخنگویی بر طبق متن‌های از پیش تعیین شده بود.

پروژه سورنا متوقف نشد تا تیرماه امسال یا به عبارت دقیق 12 تیر 1389، ربات سورنا2 در حاشیه مراسم روز صنعت و معدن در سالن اجلاس سران به طور غیر رسمی رونمایی شد.

بنا بود سورنا2 در اسفند سال 1388 رونمایی شود ولی به دلایل نامعلومی این مراسم برگزار نشد. مراسم مشابهی در فروردین امسال قرار بود برپا شود و حتی برای برپایی این مراسم کارت دعوت هم صادر شده بود ولی این مراسم نیز لغو شد.

این ربات انسان‌نما دارای 22 درجه آزادی در حرکت است که 12 درجه مربوط به پایین تنه، 8 درجه دست‌ها و دو درجه برای ناحیه سر است.

سورنا 2 پس از چند ماه تلاش پیگیر و مستمر توسط بیش از 20 نفر از كارشناسان و مهندسان زبده رباتیك در بخش های طراحی، ساخت، نرم افزار، كنترل و بهینه سازی ظرف یك سال گذشته طراحی و ساخته شد.

سورنا2 علاوه بر صحبت كردن و دست و سر تكان دادن از تجهیزاتی شامل دوربین، میكروفن، اسپیكر و سیستم های محرك شامل موتور دی سی، سروموتور (servo motor)، هارمونیك درایو و گیربكس سیاره ای برخوردار است كه قرار است در فاز سوم این طرح روی هوشمندسازی، ارتقای سطح بینایی و شنوایی و پردازش صدای آن كار شود تا بتواند اشیا و اشخاص را شناسایی و نسبت به شنیدن آن صدا و یا تصویر عكس العمل نشان دهد.

عقیل یوسفی كما دانشیار دانشكده مهندسی مكانیك دانشگاه تهران و رئیس مركز وسایل نقلیه پیشرفته كشور درباره سورنا2 می گوید: " طراحی و ساخت این روبات 100درصد داخلی بوده و برای ساخت آن از فناوری و افكار محققان ایرانی بطور كامل بهره گرفته شده است و با توجه به این كه روبات ایرانی نزدیك به «آسیمو» روبات ژاپنی است، افزود: در سایر نقاط كشور نیز كارهای بسیاری در زمینه ساخت روبات های مختلف و حتی از نوع انسان نما انجام شده اما سورنا از نظر سایز و وزن در ایران بی نظیر بوده است ضمن این كه در ربات های سبك وزن جریان اجرای دستورات به صورت استاتیكی و مستقیم بوده اما در روبات های سنگین مانند سورنا جریان اجرای فرامین از نوع غیر خطی و بسیار پیچیده است و در این روبات ها اجرای دستورات با سرعت انجام نمی شود."

سورنا2 به آرامی گام بر‌می دارد و میتواند تعادل خود را روی یک پا حفظ کند.

درست است که سورنا2 در مقایسه با نمونه‌های دیگر خود در جهان از جایگاه تکنیکی بالایی برخوردار نیست ولی آغازی‌ست برای حرکت‌های بزرگتر رباتیک و هوش مصنوعی کشور.

پروژه سورنا که نام خود را از سردار بزرگ ایران وام گرفته و در سال‌های تحریم به شکوفایی رسیده است بار دیگر ثابت می‌کند که "ایرانی می‌تواند".

تهیه و تنظیم برای تبیان: فاطمه مجدآبادی