زیاد شدن عمر با حسن خلق

این روزها به هر کس نگاه میکنی میبینی که با چهره ای عبوس و ابروهای در هم کشیده در حال رفت و آمدند بعضی ها آنچنان نگاهشان پر از خشم است که اگر خدای ناکرده نا خودآگاه نگاهتان به نگاهشان گره خورد احساس میکنی قتل یا جنایتی از شما سر زده و ناراحتی آنها نیز به دیگران سرایت میکند. این طرز رفتار در بیشتر مواقع دلیل خاصی هم ندارد و گویا یک الگوی رفتاری شده است هر چند اصلا چیز خوبی نیست بعضی ها اسمش را جدیت میگذارند. بله سبک سری و بی حیای را کسی پیشنهاد نمیکند اما حتما لازم نیست  وقار و متانت را با خشونت نشان داد وقتی که رمز محبوبیت ها و آرامش ایجاد کردن برای خود و دیگران در گرو روی خوش است میتوان با چهره ای گشاده از منزل خارج شد و با شیرینی ای که یاد خدا در دل ایجاد میکند در بین مردم  عبور و مرور کرد اگر کمی به روایات و دستورات  پیشوایان دینیمان دقت میکردیم و به کار میبستیم هر روز در اطرافمان شاهد این همه حرمت شکنی داد و فریاد نگاه های از سر نفرت و راه رفتن های با تکبر نخواهیم بود که دیدن این مناظر زشت و نا میمون احساسات منفی را در وجود مردم تحریک کند .

آنقدر كه در روایات اسلامى پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) و ائمه اهلبیت (علیهم السلام ) به مساله تواضع و حسن خلق و ملاطفت در برخوردها و ترک خشونت در معاشرت ، اهمیت داده شده به كمتر چیزى اهمیت داده شده است

بهترین و گویاترین دلیل در این زمینه روایات اسلامى است ، كه نمونه اى از آن را در اینجا از نظر مى گذرانیم .

شخصى نزد پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) آمد، عرض كرد یا رسول الله او صنى ، فكان فیما اوصاه ان قال الق اخاك بوجه منبسط ؛ مرا سفارش كن ، فرمود: برادر مسلمانت را با روى گشاده ملاقات كن.

در حدیث دیگرى از پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) مى خوانیم : ما یوضع فى میزان امرء یوم القیامة افضل من حسن الخلق !؛ در روز قیامت چیزى برتر و بالاتر از حسن خلق در ترازوى عمل كسى نهاده نمى شود!.

در حدیث دیگرى از امام صادق (علیه السلام ) آمده است : البر و حسن الخلق یعمران الدیار و یزیدان فى الاعمار؛ نیكو كارى و حسن خلق ، خانه ها را آباد، و عمرها را زیاد مى كند.

و نیز از رسولخدا (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) نقل شده : اكثر ما تلج به امتى الجنة تقوى الله و حسن الخلق : بیشترین چیزى كه سبب مى شود امت من به خاطر آن وارد بهشت شوند تقواى الهى و حسن خلق است .

در مورد تواضع و فروتنى نیز از على (علیه السلام ) مى خوانیم : زینة الشریف التواضع ؛ آرایش انسانهاى با شرافت فروتنى است.

و بالاخره در حدیثى از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم : التواضع اصل كل خیر نفیس ، و مرتبة رفیعة ، و لو كان للتواضع لغة یفهمها الخلق لنطق عن حقایق ما فى مخفیات العواقب ... و من تواضع لله شرفه الله على كثیر من عباده ... و لیس لله عز و جل عبادة یقبلها و یرضاها الا و بابها التواضع ؛ فروتنى ریشه هر خیر و سعادتى است ، تواضع مقام والائى است ، و اگربراى فروتنى زبان و لغتى بود كه مردم مى فهمیدند بسیارى از اسرار نهانى و عاقبت كارها را بیان مى كرد...كسى كه براى خدا فروتنى كند، خدا او را بر بسیارى از بندگانش برترى مى بخشد...هیچ عبادتى نیست كه مقبول درگاه خدا و موجب رضاى او باشد مگر اینكه راه ورود آن فروتنى است.

نمونه اى از اخلاق پیامبر (ص)

پیروزى پیامبر اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) هر چند با تأیید و امداد الهى بود، ولى عوامل زیادى از نظر ظاهر داشت كه یكى از مهمترین آنها جاذبه اخلاقى پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) بود. آنچنان صفات عالى انسانى و مكارم اخلاق در او جمع بود كه دشمنان سرسخت را تحت تاثیر قرار مى داد، و به تسلیم وادار مى كرد، و دوستان را سخت مجذوب مى ساخت.

درباره حسن خلق پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) و عفو و گذشت و عطوفت و مهربانى و ایثار و فداكارى و تقواى آن حضرت (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) داستانهاى زیادى در كتب تفسیر و تواریخ آمده است.

در حدیثى از حسین بن على (علیه السلام ) آمده است كه مى گوید: از پدرم امیر مؤ منان على (علیه السلام ) درباره ویژگیهاى زندگى پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) و اخلاق او سؤال كردم ، و پدرم مشروحا به من پاسخ فرمود، در بخشى از این حدیث آمده است :

رفتار پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) با همنشینانش چنین بود كه دائما خوشرو و خندان و سهل الخلق و ملایم بود، هرگز خشن و سنگدل و پرخاشگر و بدزبان و عیبجو و مدیحه گر نبود، هیچكس از او مأیوس ‍ نمى شد، و هر كس به در خانه او مى آمد نومید بازنمى گشت : سه چیز را از خود رها كرده بود: مجادله در سخن پرگوئى ، و دخالت در كارى كه به او مربوط نبود، و سه چیز را در مورد مردم رها كرده بود: كسى را مذمت نمى كرد، و سرزنش نمى فرمود، و از لغزشها و عیوب پنهانى مردم جستجو نمى كرد. هرگز سخن نمى گفت مگر در مورد امورى كه ثواب الهى را امید داشت ،

در موقع سخن گفتن به قدرى نافذ الكلمه بود كه همه سكوت اختیار مى كردند و تكان نمى خوردند، و به هنگامى كه ساكت مى شد آنها به سخن درمى آمدند، اما نزد او هرگز نزاع و مجادله نمى كردند... هرگاه فرد غریب و ناآگاهى با خشونت سخن مى گفت و درخواستى مى كرد تحمل مى نمود، و به یارانش مى فرمود: هرگاه كسى را دیدید كه حاجتى دارد به او عطا كنید، و هرگز كلام كسى را قطع نمى كرد تا سخنش پایان گیرد.

آرى اگر این اخلاق كریمه و این ملكات فاضله نبود آن ملت عقب مانده جاهلى و آن جمع خشن انعطاف ناپذیر در آغوش اسلام قرار نمى گرفتند، و به مصداق «لانفضوا من حولك» ؛  همه پراكنده مى شدند.

و چه خوب است كه این اخلاق اسلامى امروز زنده شود و در هر مسلمانى پرتوى از خلق و خوى پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) باشد. که در این صورت خشونت ها و نفرت ها و تکبرها جای خود را به محبت و انسانیت و فروتنی میدهد.

خداوندا! به ما توفیقى رحمت كن كه ویژگیهاى اخلاقى یاران راستین پیامبر (صلى اللّه علیه و آله) و اصحاب خالص او را در خود زنده كنیم .

بار الها! شدت در مقابل دشمنان محبت در برابر دوستان ، تسلیم در برابر فرمان تو، توجه به عنایات خاص تو، و تلاش و كوشش براى بارور ساختن جامعه اسلامى ، و پیشرفت و گسترش آن را به ما عنایت فرما. (آمین یا رب العالمین ).