حج، نماد توحید و بندگی

کتاب " تجلی توحید" پژوهشی پیرامون حج در نگاه امام خمینی(ره) است که با پژوهش و تحقیق حجت الاسلام محمد علی سلطانی منتشر شده است.

به گزارش تبیان، به نقل از پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، کتاب تجلی توحید اثری است که کوشیده است با کندوکاوی در پیامها و سخنان و اقدامات حضرت امام خمینی(ره) پیرامون حج پاره ای از ابعاد عرفانی، سیاسی، اجتماعی و فقهی حج را از نگاه امام بازگو نماید.

به گفته ناشر در دوران ما، حضرت امام خمینی(ره) از میان فقیهان و عارفان و رهبران جهان اسلام از معدود کسانی است که به جایگاه واقعی حج نگریسته و ابعاد مختلف آن را مورد توجه قرار داده و در جهت احیای حج ابراهیمی و محمدی تلاش کرده است.

مولف در فصل اول این اثر در یک نگاه اجمالی به بررسی تاریخی حج و در فصل دوم به بررسی حج در قرآن کریم می پردازد. فصل سوم نیز به موضوع حج و عرفان اختصاص دارد که نگرش عرفانی مسلمانان به حج را با تشریح دیدگاه حکیم ملاهادی سبزواری، ابن عربی، ملاصدرا و حضرت امام خمینی(ره) توضیح می دهد.

وی بر این باور است که حضرت امام خمینی(ره) در همه اعمال و آداب این فریضه اشاره های عرفانی و روحانی می دید و باید نگرش های امام خمینی پیرامون حج را در راستای نگرش عرفانی مکتب صدرایی مورد بحث و بررسی قرار داد. وی ادامه می دهد که در نگرش عرفانی حضرت امام(ره) حج در حقیقت نماد توحید و جایگاهی است که انسان با همه وجود خود را در محضر قدس الهی می بیند.

فصل چهارم و فصل پنجم نیز نگرش فقهی امام و نگرش کلامی ایشان به حج را مجموعاً در ده صفحه مورد تحقیق اجمالی قرار داده است. اما فصل ششم به تفصیل موضوع حج و سیاست را بررسی می کند و حج را نماد وحدت مسلمانان، مرکز تصمیم گیری های مهم سیاسی و اقتصادی و مرکز تبادل اطلاعات و نماد تبلور قدرت و محل اندیشه جمعی و جایگاه آشنایی و ارتقای فرهنگی و در نهایت مبارزه با استکبار و بت زدگی معرفی می کند.

مولف در فصل هفتم با عنوان حج و تبلیغات می نویسد از دیدگاه امام موسم حج بهترین جایگاه تبلیغ اسلام و رساندن پیام درست آن به جهانیان است.

در فصل بعد تحت نام سازماندهی جهانی حج به بررسی مشارکت همه علما و دولت ها در این فریضه الهی می پردازد و بنا به دعوت حضرت امام مبنی بر عدم لیاقت آل سعود در اداره مراسم حج و اندیشیدن چاره ای برای این امر از سوی علما و روشنفکران پیشنهاد تشکیل نهاد برنامه ریز برگزارکننده مراسم حج و تدوین آیین نامه برای آن و التزام کشورهای اسلامی به اجرای تصمیمات آن را مطرح می کند.

فصل نهم نیز به تشریح وظایف امیران حج اختصاص دارد و اهمیت تاریخی این منصب و سیر تحول آن را مطرح می کند. انتخاب امیر حج از دیرباز در بین مسلمانان مطرح بوده است و طبق گزارش های تاریخی پیامبر اکرم(ص) نخستین کسی بود که امیر حج تعیین کرد.

نویسنده در فصل دهم و یازدهم وظایف روحانیت در حج را آموزش احکام، حفظ حیثیت اسلام و بیداری و آگاهی بخشی به حاجیان می داند و  نیز تحولات حج پس از پیروزی انقلاب اسلامی را از سه منظر تحول در ادبیات حج، تحول در مفهوم حج و تحول در برگزاری حج بررسی می کند.

فصل پایانی این کتاب به بیان آرزوهای امام در مورد حج اختصاص دارد که در سه عنوان آزادسازی انرژی متراکم مسلمانان، بازآفرینی حج واقعی در بین مسلمانان و تشکیل قدرت نظامی مشترک اسلامی بیان شده است.

مولف می نویسد امام آرزومند بود که حج در همه شئون زندگی مسلمانان نقش داشته باشد و هیچ زاویه زندگی مسلمانان از تاثیر حج به دور نباشد. در این نگاه حج امری مرتبط به شخص حاجی نیست بلکه به همه افراد جامعه بزرگ اسلامی مربوط است. فصل سیزدهم نیز به تحلیل محتوای پیام های امام برای حج اختصاص دارد و در نهایت مولف به جمع بندی و نتیجه گیری پرداخته است.

تهیه و تنظیم: گروه کتاب تبیان