اساس انتخابات در قانون اساسی!

مقدمه:

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، انتخابات را به کرات (متعدد) مطرح ساخته است و ابعاد مختلف آن را مورد توجه قرار داده و روشن نموده است و از آنجا که قانون اساسی مهمترین منبع قانونی کشور است و حتی نسبت به قانون انتخابات بالاتر است، پس  نگرش و پرداختن به زوایای انتخابات با عینک قانون اساسی باید خیلی جالب و حائز اهمیت باشد ما بنابراین، به ترتیب خود قانون اساسی این نگاه قانون اساسی را به انتخابات را به شما تقدیم می نمائیم.

اتکاء امور کشور به انتخابات

اولین اصلی که در تمام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به انتخابات می پردازد و آن را به صراحت مطرح می کند- اصل ششم است که این واژه را کرده و مقرر می دارد: در جمهوری اسلامی ایران امور کشور باید به اتکاء آراء عمومی اداره شود از راه انتخابات: انتخاب رئیس جمهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شوراها و نظایر اینها، یا از راه همه پرسی در مواردی که در اصول دیگر قانون اساسی بیاید. نکته ی جالب توجه در این خصوص این است که این مقرره قانون اساسی از زمره 14 اصلی است که در فصل اول قانون اساسی آمده و عنوان اصول کلی را یدک می کشد و به اصطلاح در خود قانون اساسی که اساساً برای کلی بودن و حاکم بودن بر سایر قوانین تدوین می شود ما شاهد یک اصول کلی حاکم بر خود قانون اساسی هستیم و صد البته نباید اصل 4 قانون اساسی را که قبلاً بدان اشاره کردیم فراموش کنیم زیرا اصلی است که به تصریح خود قانون اساسی بالاترین اصل قانون اساسی محسوب می شود.

نظارت شورای نگهبان

زاویه دیگری که قانون اساسی در خصوص انتخابات دارد و آن را به صراحت مطرح می سازد این است که شورای نگهبان به عنوان ناظر انتخابات خواهد بود؛ و به عبارت ساده تر تنها ناظری که بر اساس قانون اساسی به عنوان ناظر شناخته شده است شورای نگهبان می باشد و هیچ مرجع قانونی یا غیرقانونی دیگری را قانون اساسی به عنوان ناظر مطرح نمی کند.

بر همین اساس اصل نود و نهم قانون اساسی مقرر می دارد که شورای نگهبان نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آراء عمومی و همه پرسی را بر عهده دارد. نکته جالب این است که نه تنها انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی بلکه حتی انتخابات خبرگان رهبری را با نظارت شورای نگهبان باید برگزار نمود.

جالب بودن این مساله از آنجا ناشی می شود که قانون اساسی چنان اعتمادی به شورای نگهبان دارد که آن را برای انتخابات خبرگان رهبری که در واقع ناظر بر رهبر که خودش تعیین کننده ی فقهای شورای نگهبان است، مورد اعتماد می داند.

و باز باید توجه کرد که جالب بودن این اعتماد فراوان قانون اساسی به شورای نگهبان حتی در خصوص انتخابات خبرگان رهبری، مساله ای است که با دقت و تأمل انجام شده زیرا این قسمت از جمله مواردی می باشد که در اصلاحات قانون اساسی اضافه شده و اصل سابق این گونه نبود.

نتیجه گیری

براساس آنچه تقدیم شد مشخص می شود بالاترین قانون جمهوری اسلامی، اعتمادی فوق العاده بر شورای نگهبان داشته و حتی در انتخابات خبرگان رهبری یعنی انتخاباتی که ناظر بر تعیین کننده خود فقهای شورای نگهبان است به آن اعتماد می کند- حال سوال این است که آن دسته از مدعیان و سینه چاکان قانون اساسی چرا تنها از جهت نفع خود آن را فریاد می زنند!!!

دانشجوی دکتری دانشگاه تهران