نه زندگی نه مرگ!

نگاهی به مجموعه داستان : « آمده بودی برای خداحافظی» اثر میترا صادقی

دویست و هشتاد و یکمین «نشست هفته » کانون ادبیات ایران

این کتاب که به تازگی منتشر شده 80 صفحه است و با محوریت روایت داستانی از سوی یک زن که وقایع تلخ اجتماعی زمان جنگ را از زاویه دیدی دیگر به تصویر می‌کشد. در سالن کانون ادبیات ایران ،روز دوشنبه 17 خرداد ماه 1389 نقد و  بررسی شد. نشست با خوانش یکی از داستان های این مجموعه توسط خود نویسنده صورت گرفت . ماجرای دختری عاشق که تحت تاثیر شرایط با مرد دیگری ازدواج می کند و در نهایت داستان با جنازه ی معشوق خود و همسر و پدر فرزندش روبرو می گردد.

درابتدای نشست فهمیه جعفری به نقد این مجموعه  پرداخت و گفت : درباره ی تحلیل داستان ها بحثی نداریم . صانعی مضامین را درست و دقیق به کار گرفته است. عناصر داستان که پره های چرخ داستان را تشکیل می دهند ، این جا به درستی در جای خود قرار می گیرند و به مضمون داستان کمک می کنند.

در زمان این داستان که توسط نویسنده خوانده شد اوائل انقلاب و مکان رویداد آن یکی از شهرهای کردستان است و شخصیت اصلی آن را یک زن کُرد در بر می گیرد. زن می تواند در این داستان نماد مادری باشد که فرزندانش در برابر هم قرار گرفته اند، چون هر دو را دوست دارد ، یکی معشوق او و دیگری پدر فرزندش و همسرش.

احساس می کنم تک تک داستان ها آنقدر تراشیده شده که روح از آن ها گرفته شده اما در مجموع می توان پویایی را دید.

موضوع داستان های این مجموعه را جنگ و انقلاب و خیانت در بر گرفته است.

نویسنده در کل داستان ها در صدد است مفهومی فلسفی را به ما بنمایاند و آن بی معنا شدن زندگی است . زن های این مجموعه نه زندگی دارند (یعنی زندگی ندارند ، مرگ هم ندارند) . ما در این مجموعه هم زن سنتی داریم هم زن مدرن. و زن های هر دو گروه منفعل هستند.

مجموعه پتانسیل خوبی برای نقد کردن دارد اما کوتاهی بیش از حد داستان ها  دست ما را می بندد.

حسن میر عابدینی منتقد چیره دست دیگری که در این جلسه حضور داشت گفت :این مجموعه دارای 13 داستان خیلی کوتاه است . در بعضی نقاط داستان ها ایجاز تبدیل به حذف شده و این حذف حفره هایی رو به وجود می آورد که اصلا جالب نیست و داستان تنها در حد طرحواره باقی می ماند.

در این مجموعه ما در کل دو سخن داریم ، یک سخن بزرگ که به موضوع های بزرگ اجتماعی پرداخته می شود به مانند جنگ ، شهادت ، گلوله باران شدن و ...

و دیگر، سخن کوچک و محدود که مربوط به زندگی روزمره زنان می شود به گونه ای می توان گفت حدیث نفس زنانه .

نویسنده درنگارش داستان ها در یک حالت بینابینی قرار دارد . گویی من ممیزی دستش را می گیرد و اجازه ی گذر و تا عمق قضیه رفتن را به او نمی دهد و داستان ها تنها در حالت گذار باقی می ماند. گویی نویسنده تنها خواسته اتُدهایی برای دست گرمی بزند . فعل زمان ها نشان دهنده ی تردید نویسنده است .در بعضی صفحات آشوبی درباره ی فعل ها و زمان ها ایجاد می شود. در جاهایی از داستان ها زمان تغییر می کند بدون تغییر ماجرا و یا بالعکس.

من فکر می کنم اگر نویسنده موفق می شد تاثیر آن من دیگر ممیز را بر روی نوشته ی خود کم کند موفق تر می بود.

میترا صادقی متولد 1350 – شهرضا . نویسنده ، منتقد و مدرس ادبیات داستانی. آثار وی : «قصه های آسمانی » مجموعه داستان 1377 / «باغ قرآنی » مجموعه شعر 1377/ « داستان های کوتاه کوتاه» 1378 / «پستچی مهربان» داستان کودک 1380 / «گهواره سبز» داستان کودک 1381 / «صاحب شب های مین» مجموعه داستان 1385 / «پرنده های آبی مجنون » مجموعه داستان 1385 / «سفر مشرقی» سفرنامه داستانی 1385 / « مثل صدای پرنده » مجموعه داستان 1386 / « آفتاب مهربانی » داستان نوجوان 1386 / « ما هفتاد و دو نفر بودیم» مجموعه داستان 1387 / «بی من بهشت نرو» مجموعه داستان 1387 / « آمده بودی برای خداحافظی» مجموعه داستان 1388

فعالیت های هنری و سمتهای اجرایی : عضو شورای بررسی کتاب نشریه قلمرو / عضو شورای بررسی کمیته کتاب کانون / مدرس هنرستان ادبیات داستانی / عضو شورای تحریریه مجله ادبیات داستانی / دبیر انجمن داستان نویسان جوان / عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان

حسن میرعابدینی : متولد 1332 تهران . فارغ التحصیل رشته روزنامه نگاری و ادبیات /  منتقد ادبیات داستانی و مدرس ادبیات معاصر . آثار : کتاب 4 جلدی «صد سال داستان نویسی ایران» نشر چشمه (چاپ چهارم سال 86 ) / کتاب « فرهنگ داستان نویسان ایران » نشر چشمه

فعالیت ها : انتشار مقالاتی در دانشنامه ها و مجلات ادبی از جمله : زنان ، بخارا، کلک، جهان کتاب، شرق، همشهری و ...

فهیمه جعفری : منتقد و پژوهشگر . همکاری با مجله های دوران، ماهنامه ادبیات و فلسفه، ماهنامه زنان و روزنامه های صدای عدالت، نوروز، حیات نو، اعتماد و ... و همکاری با سایت سخن / ارائه نقد در کتاب « داستان امروز ایران »/همکاری با فرهنگستان زبان و ادب فارسی / همکاری در طرح « تطور مضامین در ادبیات داستانی ایران » / برگزار کردن دوره « آموزش مبانی داستان » و « چیستی داستان مدرن » در کانون ادبیات ایران .

گزارشی از : زهره سمیعی – ادبیات تبیان