تبیان، دستیار زندگی
بعد از جنگ احد که مسلمین در آن جنگ شکست خوردند، عمار یاسر و یکی از دوستانش با تعدادی از یهودیان مدینه مواجه شدند. یهودیان با تمسخر گفتند: پس وعده‌ی الهی و پیروزی که پیامبر به شما داده بود چه شد؟ ... همراه عمّار گفت: «لعنت خدا
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

زندگی جهادی یعنی ...

زندگی

اسلام از پیروانش زندگی خاصی را طلبیده است که با عافیت‌طلبی و خوش‌گذرانی جمع نمی‌شود؛ زندگی آرام و بی دغدغه که آسته برو، آسته بیا که گربه شاخت نزنه زندگی مطلوب و ایده آل مسلمان نیست. پس اسلام چه نحو زندگی از مسلمین طلب نموده است؟!!...

زندگی و جهاد

جهاد در قرآن کریم تنها به جنگ مسلحانه و مواجهه رو در رو با دشمن محدود نمی‌شود بلکه معنای وسیعتری دارد و هر نوع تلاش و کوششی را که برای پیشبرد اهداف مقدس الهی انجام گیرد، شامل می‌شود. یعنی علاوه بر نبردهای دفاعی و گاهی تهاجمی، مبارزات علمی، منطقی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی را نیز در برمی‌گیرد. اسلام زندگی جهادی و انقلابی را برای پیروان خود طلبیده است؛ زندگی که در آن انسان نسبت به حق و باطل توجه دارد و به دنبال تحوّل و دگرگونی در جهت اهداف عالی الهی است.

زندگی جهادی یعنی ...

قرآن کریم در توصیف روحیه‌ی جهادی و انقلابی می‌فرماید: «جاهدوا فی الله حقّ جهاده»(حج/ 78) این آیه بیانگر شعار و حس انقلابی و جهاد در زندگی است و از مسلمانان می‌خواهد حق جهاد خدا را به جا آورند تا زندگی مطلوب الهی را برای خویش رقم زنند. در واقع این آیه حدّ انقلابی بودن و زندگی جهادی داشتن را «شایستگی خداوند متعال» ذکر کرده است و با این بیان آتش مداومی از روحیه‌ی جهاد را در دل انسان شعله‌ور ساخته است؛ آتشی که می‌تواند از آن به «روحیه‌ی جهادی» یا «روحیه‌ی انقلابی» تعبیر کرد.

زندگی‌های بدون تحول و دگرگونی، زندگی حقیرانه است که فرد دائماً احساس حقارت دائمی و ضعف در وجودش می‌کند. او قلب قوی‌ای ندارد چنانچه پیامبر هم فرمودند: من ترک الجهاد البسه الله ذُلاً فی نفسه، هر کس جهاد را ترک کند خدا او را به خواری درونی مبتلا می‌کند انسانی که انقلابی نیست چون قلب ضعیف دارد این احساس ضعف را با خودش تا مرگ حمل می‌کند و از این مسأله حتی اگر با کسی حرف نزند همواره رنج می‌برد.

ابعاد مختلف زندگی مطلوب الهی

انسان در زندگی بایستی همواره در حال تحول و دگرگونی به سوی مطلوب باشد و برای خدا زیر و زبری اساسی شود. این دگرگونی اساسی دو بعد دارد:

1- بعد درونی

2- بعد بیرونی

اگر کسی هر دو بُعد را داشته باشد او یک انقلابی واقعی است و توانسته است به زندگی جهادی مطلوب الهی دست پیدا کند اما اگر هر یک از این دو را نداشته باشد دیگر انقلابی نیست!!

زندگی

تحول در بعد درونی بدان معناست که انسان بکوشد فرامین الهی را به خوبی اطاعت نماید و در یک کلام «آدم خوبی» شود. در این صورت با قدرت درونی که پیدا می‌کند دیگر برای بدست آوردن قدرتهای کاذب آلوده به گناه و معصیت نمی‌شود. در واقع قدرت حقیقی در قلب او ایجاد می‌شود و او دیگر به دنبال مقام و مال و زورگویی و تکبر و غیره نیست. چنین فردی به سادگی می‌تواند متواضع باشد. زیرا احساس قدرت را در درون خویش داراست و قدرتمند زندگی می‌کند.

در بعد بیرونی نیز انقلاب و دگرگونی لازم است. بدین معنی که شخص بکوشد محیط اطراف خودش را عوض کند و حق و باطل را از یکدیگر تمیز داده و حق را احیا نماید. چنین فردی می‌کوشد سایر افراد جامعه را نیز انقلابی کند و در آنها تحولات عمیق ایجاد نماید. پیامبران نمونه‌ی بارز چنین اشخاصی هستند که در جهت تربیت انسانها کوشیدند. با چنین روحیه‌ای، تأثیرگذاری در عالم اتفاق می‌افتد و فرد تنها به تأثیر گذاری‌های سطحی و ظاهری اکتفا نمی‌نماید.

روحیه‌ی انقلابی عمار یاسر

بعد از جنگ احد که مسلمین در آن جنگ شکست خوردند، عمار یاسر و یکی از دوستانش با تعدادی از یهودیان مدینه مواجه شدند. یهودیان با تمسخر گفتند: پس وعده‌ی الهی و پیروزی که پیامبر به شما داده بود چه شد؟ ... همراه عمّار گفت: «لعنت خدا بر شما، من با شما حرف نمی‌زنم. شما ایمان را سست می‌کنید.» و رفت. امّا عمار ایستاد و با آنها سخن گفت: «تقصیر ما بود که شکست خوردیم... ما حرف‌های پیامبر را گوش نکردیم و شکست خوردیم ... پیامبر پس از دیدن عمار به او فرمودند: رفیق تو آدم خوبی است امّا تو از دین خدا دفاع کردی و تو از مجاهدین فی سبیل الله هستی.

در این داستان کوتاه فرق زندگی مطلوب الهی را داشتن با سایر زندگی‌ها به وضوح نمایان است و روحیه‌ی جهادی و انقلابی داشتن روحیه‌ای است که زندگی مطلوب را برای انسان رقم می‌زند!

جهاد در قرآن کریم تنها به جنگ مسلحانه و مواجهه رو در رو با دشمن محدود نمی‌شود بلکه معنای وسیعتری دارد و هر نوع تلاش و کوششی را که برای پیشبرد اهداف مقدس الهی انجام گیرد، شامل می‌شود. یعنی علاوه بر نبردهای دفاعی و گاهی تهاجمی، مبارزات علمی، منطقی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی را نیز در برمی‌گیرد.

زندگی‌های غیر انقلابی!
امام خمینی

زندگی‌های بدون تحول و دگرگونی، زندگی حقیرانه است که فرد دائماً احساس حقارت دائمی و ضعف در وجودش می‌کند. او قلب قوی‌ای ندارد چنانچه پیامبر هم فرمودند: من ترک الجهاد البسه الله ذُلاً فی نفسه، هر کس جهاد را ترک کند خدا او را به خواری درونی مبتلا می‌کند انسانی که انقلابی نیست چون قلب ضعیف دارد این احساس ضعف را با خودش تا مرگ حمل می‌کند و از این مسأله حتی اگر با کسی حرف نزند همواره رنج می‌برد.

اسطوره‌های عصر ما

یکی از کسانی که در روزگار ما زندگی مطلوب الهی را تجربه نمود امام خمینی(ره) است که در همه ابعاد وجودی وی دگرگونی و تحولات اساسی در بعد الهی را می‌توان یافت و به همین جهت توانست دگرگونی‌های اساسی را نیز در عالم ایجاد کند و جامعه را به سوی اهداف الهی سوق دهد. امام کسی بود که در بعد درونی توانست تحول آفرین باشد و تأثیرگذاری نماید.

اسلام انقلابی است!

با توجه به همه ابعاد انقلابی بودن در جهت زندگی مطلوب الهی باید اذعان داشت که اسلامی بودن از انقلابی بودن جدا نیست و این که اسلام کسی را که انقلابی نباشد روز قیامت قبول نمی‌شود. کما این که مقام معظم رهبری هم چندین مرتبه به این مطلب اشاره کرده‌اند. از جمله: ارزش‌های انقلابی از ارزش‌های اسلامی به هیچ وجه تفکیک‌پذیر نیست اینها با هم یکی است. کسی نمی‌تواند بگوید من مسلمانم امّا انقلاب را قبول ندارم و یا بگوید من انقلابی هستم امّا اسلام را قبول ندارم! امروز زنده‌ترین کشور انقلابی در اینجاست. بسیج کننده‌ترین نیروهای مردمی این انقلاب است در حالی که سرتاسر دنیا انباشته از انقلاب‌های گوناگون است. پس انقلابی غیر اسلامی و اسلامی غیر انقلابی نداریم. ارزشهای انقلابی همان ارزش‌‌های اسلامی است... .

نتیجه‌گیری

زندگی مطلوب الهی با بی تفاوتی و بی خیالی جمع نمی‌شود بلکه هر کس نسبت به درون و بیرون خود مسئولیت دارد و باید به دنبال اصلاح و ایجاد دگرگونی الهی باشد.

رادفر – کارشناس ارشد فلسفه و حکمت اسلامی

گروه دین و اندیشه تبیان


منابع و مآخذ:

1- قرآن کریم

2- نهج الفصاحة (مجموعه احادیث پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله))

3- بحارالانوار، ج 22، ص 335.

4- سخنرانی مقام معظم رهبری در مراسم بیعت جمع کثیری از دانشجویان و دانشگاهیان. 23/3/68

5- سخنرانی حجة الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان در دومین جلسه هفتگی هیئت دانشجویان و فارغ التحصیلان هنر، 25/1/89 .

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.