بر پشت بام رامسر!

دوست دارید نمای هوایی رامسر را از نزدیک ببینید؟ اگر این طور است حتما سری به تاریخی ترین قله این شهر بزنید! جایی که رامسر، دریا، کشتی های باربری، شالیزارها، شیروانی های رنگارنگ و درختان سرسبز شهر زیر پای شما به صف شده اند! مارکوه، همان قله نه چندان مرتفع رامسر است که زیباترین تصویر عمرتان را پیش چشمان شما خواهد آورد.

اگر سری به کتاب های جغرافیایی بزنید می بینید که قله مارکوه را مخروطی مشجر، آهکی و جدا شده از سلسه کوه های البرز می دانند که در فاصله شش کیلومتری شرق رامسر و سه کیلومتری ساحل دریا قرار گرفته است.

برای دیدن این کوه باید پا به راه جاده رامسر- تنکابن شوید تا جنوب شرقی شهر کتالم این کوه تک و تنها را ببینید. به دامنه مارکوه که رسیدید، جاده ای نیمه آسفالت شما را به بقایای دژ باستانی مارکوه راهنمایی می کند. از اینجا به بعد باید خودتان را برای بالا رفتن از 311 پله آماده کنید. پله ها البته کوتاهند و عرض مناسبی برای عبور دارند. با این حال یادتان باشد زمان بالا رفتن از پله ها بطری آب را دم دستتان بگذارید تا وقت رسیدن به دژ از تشنگی و خستگی هلاک نشوید! به بالای پله ها که رسیدید، مطمئن باشید طبیعت هدیه غافلگیر کننده ای برای شما دارد که تمام خستگی تان را به در می کند. شما درست در جایی ایستاده اید که تمام رامسر زیر پایتان قرار دارد و دریای کاسپی، آبی تر از همیشه در مقابلتان خودنمایی می کند.

اگر توانستید از زیبایی کوه و منظره پاین پایتان دل بکنید، می توانید قلعه معروف مارکوه را در نزدیکی تان ببینید. قلعه ای که عمر آن را به دوران پیش از اسلام نسبت می دهند و احتمالا شکل و شمایل ظاهری اش قلعه رودخان را برایتان تداعی خواهد کرد.

داستان یک نام عجیب

درباره علت نامگذاری دژ مارکوه، چند نظر  مختلف وجود دارد. بعضی ها معتقدند وجود مارهای زیاد علت این نامگذاری بوده است. کما این که اگر همین امروز هم به مارکوه سفر کنید هنوز می توانید لای انبوه بوته های روییده بر دامنه کوه، مارهایی را ببینید که همراه با عنکبوت های وحشی و حشرات عجیب، خود را از دید شما پنهان می کنند. اما نظریه دوم به ایمنی این غار اشاره دارد. به طوری که  عده ای معتقدند در زمان های بسیار قدیم اموال زیادی برای ایمنی از دستبرد دزدان و غارتگران در گوشه و کنار قلعه در دل خاک به ودیعه نهاده شد و این باعث شد که این کوه به نام مال کوه مشهور شود. کلمه ای که بعدها به مارکوه تغییر کرده است. اما با تمام اینها، سید محمد تقی سجادی، مولف کتاب " تاریخ و جغرافیای تاریخی رامسر" این نظرات را احتمالاتی ضعیف می داند و معتقد است مارکوه منسوب به مار و مار مترادف با مارد، آمارد و مرد به فتح میم است.

ماردها به مردمی می گفتند که پیش از ورود آریایی ها میان کادوسی ها و تپورها در جنوب شرقی گیلان و  تنکابن امروزی و حوالی آن سکونت داشتند. این در حالی است که بنا به نوشته حدود العالم «مرد» نام یکی از نواحی دهگانه جلگه ای ساحلی دیلم بوده است که ظاهرا در حوالی همین مارکوه قرار داشت. البته مارکوه را به نام های دیگری هم نامیده اند که: مبارک کوه، بارکوه و قلعه کوه تعدادی از این نام ها هستند.

البته مارکوه تنها نام یک کوه نیست. در نزدیکی مارکوه، روستایی هم به همین نام وجود دارد که البته در گویش محلی مارکو یا مارکوبن گفته می شود. برای دیدن روستای مارکوه باید وارد شهر کتالم است شوید و جاده آسفالته کتالم به تالار سر را طی کنید. در بخشی از این جاده شما از روستای مارکوه خواهید گذشت.

قلعه ماندگار

میزرا حسن خان اعنماد السلطنه که این قلعه را از نزدیک دیده است در جلد اول مرآه البلدان می نویسد: «در تنکابن کوهی است موسوم به مارکوه و دخمه های متعدد و شب پره های زیادی در این دخمه ها هست که خود را به آدم و چراغ می زنند و مانع از ورود به دخمه ها می باشند. بالای آن کوه، جایی است مشهور به نقاره خانه، هرگاه سنگی بر آن موضع بزنند صدایی مثل طبل حادث می شود و تا نیم فرسخ آن صدا می رود.»

منطقه مارکوه با موقعیت خاصی که دارد در همه ادوار تاریخ مورد توجه بوده است. این کوه در منتهی الیه شمال البرز و در نزدیکی دریا قرار گرفته و وجود قلعه ای مستحکم روی این کوه هم گویاترین دلیل اهمیت سوق الجیشی آن است. این قلعه آنقدر وسیع است که می تواند گنجایش صد سرباز را داشته باشد. در وسط این قلعه چاهی قرار دارد که براساس روایات محلی، روزگاری میان آن و قلعه ای به نام قلعه باغ که در نیاسته رامسر واقع شده (و اتفاقا فاصله زیادی هم با مارکوه دارد) راه ارتباطی وجود داشته است. قطعات سفالین تنبوشه های شکسته ای که سال ها قبل از داخل قلعه مارکوه بیرون آمد هم نشان می دهند که آب آشامیدنی قلعه از چشمه های دور ددست تامین می شده است. اما برج و باروی این قلعه که از جنس سنگ و گچ غربالی است، با گذشت قرون متمادی هنوز برقرار است و حتی حوادث طبیعی هم نتوانسته اند آن را محو و نابود کنند.

همچنین میان این قلعه و قلعه شاه نشین یا قلعه بند که در پشت هتل بزرگ رامسر روی کوه بلند پوشیده از درختان سر سبز جنگلی قرار گرفته است، ارتباطی تنگاتنگ وجود دارد.این قلعه در قرن ششم هجری قمری همانند قلعه مارکوه به تسخیر اسماعیلیان در آمد.

گروه گردشگری تبیان- آرزو رستم زاد