تبیان، دستیار زندگی
هم‌چنین اعلام شد كه منظور از برگزاری این انجمن این نیست كه در آن شعرهای خاص و زنانه خوانده شود یا ورود مردها به جلسه به كلی ممنوع باشد، بلكه هدف، ایجاد فضایی صمیمی‌تر است و شاعران مرد هم با اعلام قبلی می‌توانند در این جمع شركت كنند...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مختصّ بانوان شعر دوست

امکان و ضرورت تاسیس انجمن‌های ادبی زنان
بانوان شعر دوست
بانوان شعر دوست

بخش اول ،بخش دوم :

انجمن شعر زنان شیراز

این انجمن در سال 1374 با همت خانم پروانه نجاتی پایه‌گذاری شد و از همان سال تا امروز، فعالیت خود را بی‌وقفه ادامه داده است. انجمن شعر زنان شیراز، تاكنون سیصد عضو داشته و نمونه آثار شاعران این انجمن در تذكره زنان شاعر فارس از آغاز تاكنون، انتشارات نوید شیراز، گردآوری شده است.

هر جلسه این انجمن، معمولا با حافظ ‌خوانی و تفسیر اشعار حافظ، یا گلستان‌خوانی آغاز می‌شود و سپس با شعرخوانی و نقد كارگاهی شعر ادامه می‌یابد. تلاش برای رشد و تعالی زنان شاعر، با ارایه جزوات آموزشی شعر نیز صورت می‌پذیرد. مجموعه‌هایی با این عنوان‌ها در كارنامه كاری این انجمن به چشم می‌خورد:

  1. ـ عطر یاس؛ با محوریت حضرت زهرا(س)
  2. ـ كبو...ترانه؛ با محوریت امام رضا (ع)
  3. ـ فرشته و عطش؛ با محوریت ادبیات آیینی.

هم‌چنین در سال 1386 سررسید "نارنج خاتون" توسط این انجمن به چاپ رسید كه در آن مشخصات و عكس و قطعه‌ای از شعر خانم‌های شاعر در روز تولدشان درج شده بود.

جلسات این انجمن، هم‌چنان عصر هر چهارشنبه، در كتابخانه منزل خانم نجاتی برگزار می‌شود.

انجمن شعر بانوان تهران

این انجمن ، انجمنی ست كه بعد از برپایی "دومین كنگره شعر زنان تهران" در زمستان 87، اولین جلسه خود را در آخرین پنجشنبه فروردین سال 88 برگزار كرد. تمامی شركت كنندگان در كنگره، به عنوان عضو رسمی انجمن شعر بانوان تهران به رسمیت شناخته شدند. خانم سودابه امینی ، دبیر این كنگره، در روزهای برگزاری مراسم اعلام كرده بود: «این كنگره كارنامه سی ساله شعر و جایگاه زنان را بررسی كرده و برآن است تا انگیزه و خلاقیت‌های بانوان را بارور كند». ایشان هم‌چنین یادآور شده بود: «ما قطعاً در پی آن هستیم كه این كنگره نیازهای بانوان شاعر را برطرف كند و هیچ‌گاه تلاش نمی‌كنیم شعر زنان را در برابر دیگر زنان و یا شعر زنان را در برابر مردان قرار دهیم. زنان شاعر با واقعیت در زمینه شعر اجتماعی، پایداری، نمادگرا و اساطیری زنان قلم می‌زنند و حقیقتا هم موفق گام برداشته‌اند.

باید به فكر آن باشیم كه انجمن شعر زنان در تهران پایه‌گذاری شود كه در این فضا هم شاعران زن قدم گذارند و هم تئوری‌پردازان و نظریه‌ پردازان كه علاقمند به كار هستند فعالیت داشته باشند».(خبرگزاری کتاب ایران)
بانوان شعر دوست

در دهمین جلسه این انجمن كه در دی ماه سال88 برگزار شد، با هدف گفت‌و‌گو در موضوع لزوم برگزاری چنین جلساتی، به این انجمن رفتم. شاعرانی كه در این روز در جلسه حضور داشتند دیدگاه‌های خود را صمیمانه بازگو كردند و تقریبا همه تأیید كردند كه در چنین نشست‌هایی زنان سروده‌های خود را در محیطی كه در آن احساس آرامش و راحتی بیشتری دارند، در معرض نقد قرار می‌‌دهند و یكی از فایده‌های این گونه جمع‌ها را پرهیز از مردانه‌سرایی زنان اعلام كردند. به جلسه شعر زنان به عنوان نقطه شروع برای آن دسته از شاعران زن كه در ابتدای راه هستند نگاه خوش بینانه‌ای وجود داشت. یكی از شاعران با تأكید بر ضرورت چنین جلسه ای یادآور شد كه گاهی بعضی زنان با این كه شعرهای بسیار خوبی هم دارند حاضر نیستند آن را در جمع ارائه دهند و این اجتماع به دلیل اختصاصی بودن محیط، این امكان را برای آنان فراهم می‌سازد تا با اعتماد به نفس بیشتری به عرضه اثر خود بپردازند. هم‌چنین اعلام شد كه منظور از برگزاری این انجمن این نیست كه در آن شعرهای خاص و زنانه خوانده شود یا ورود مردها به جلسه به كلی ممنوع باشد، بلكه هدف، ایجاد فضایی صمیمی‌تر است و شاعران مرد هم با اعلام قبلی می‌توانند در این جمع شركت كنند. یكی از ویژگی‌های این انجمن وجود بانك اطلاعاتی از زنان شاعر سراسر كشور است. نكته اصلی كه باید مد نظر قرار گیرد، این است كه این انجمن هنوز در آغاز راه است و در سایه حمایت‌ و حضور فعال زنان می‌تواند اثربخش بودن خود را در آینده‌ای نزدیك به اثبات برساند. از جمله شاعران حاضر در این جلسه خانم‌ها هوروش نوابی، مهری محبی، دكتر سیمین وحیدی، معصومه باغیان، لیلا كردبچه، مرضیه فراهتی، افسانه راز، صفورا میرزایی، طیبه طاووسیان و زهره قربانی بودند و خانم‌ها سودابه امینی، غزل تاجبخش، ناهید یوسفی، و مژگان عباسلو نیز غایب‌های جلسه بودند. شاید شاعران دیگری نیز از قلم افتاده باشند.

این انجمن آخرین پنجشنبه هر ماه، ساعت سه و نیم تا شش بعد از ظهر تشكیل می‌شود و دو آدرس اینترنتی آن www.zananpoem.com و www.zananpoem.blogfa.com است.

خانم غزل تاجبخش، كه اتفاقاً در جلسه انجمن شعر زنان دی ماه حضور نداشتند وقتی باخبر شدند كه ما در این نشست در مورد ضرورت برگزاری انجمن‌های خاص زنان گفت‌وگو كردیم، مثل همیشه به خاطر توجه مسئولانه و دقیق خود زحمت كشیدند و ضمن تماس، نظر خود را در این‌باره مطرح كردند. ایشان به لزوم چنین جلساتی در حد وجود فضایی آزاد و راحت برای زنان معتقد بودند به شرط این كه به سوی گرایش‌های منحصراً فمینیستی و جداسازی‌های متعصبانه سوق نیابد و معتقد بودند همان‌طور كه در خلقت، زن و مرد با مشاركت هم زندگی را می‌سازند در شعر هم كه بخشی از زندگی و بخش بسیار لطیف زندگی‌ست، می‌توانند در كنار هم بر سازندگی و آفرینش‌های ادبیات همت داشته باشند.

ایشان كه خود "انجمن ادبی غزل" را نزدیك به سی سال در منزل شخصی‌شان برگزار كرده‌اند یكی از راه‌های تداوم چنین انجمن‌هایی را، داشتن مسئول مستقیم و قابل مراجعه مطرح كردند.

به نظر ایشان می‌بایست تعدادی خانم فعال مسئولیت انجمن را به عهده بگیرند و آن را پشتیبانی كنند.

انجمن ادبی غزل

بانوان شعر دوست

"انجمن ادبی غزل"، هرچند در شمار انجمن‌های ادبی زنان نیست، اما میزبانی مهربانانه خانم غزل تاجبخش در مدت زمانی نزدیك به سی سال، ویژگی خاصی به این انجمن بخشیده است كه اشاره به آن را در این نوشته موجّه می‌كند.

اولین جلسات انجمن غزل در سال 1360 با پیشنهاد و توافق آقایان: زنده یاد دكتر سیدضیاءالدین سجادی، زنده یاد حمید عاملی، غلامحسین قرشی، زنده یاد ابوالقاسم حالت ، سعید شمس‌انصاری (شاعر و استاد خوشنویسی) و چند تن از شاعران دیگر پایه گذاری شد. ابتدا جلسه‌ها هفتگی و سیار بود و به تدریج كسانی دیگر به این انجمن پیوستند. در همان دو سه هفته اول، با پیشنهاد و تأكید همسر خانم تاجبخش، زنده یاد مهندس محسن رازانی، قرار شد شب‌های شعر ماهی یك بار و در منزل ایشان برگزار شود و با پیشنهاد استاد سجادی مقرر شد با نام "انجمن ادبی غزل" در آخرین یكشنبه هر ماه پذیرای شاعران باشد و چنین شد كه این جلسات از مهرماه 1360 بدون وقفه تا امروز ادامه یافته است.

حضور در این جلسه‌ آزاد است، نه شرط سنی دارد نه شرط جنسی، اما معمولا اكثریت شركت‌كنندگان را جوانان تشكیل می‌دهند. انجمن ادبی غزل، نهادی‌ست صرفاً فرهنگی، بدون وابستگی به شخصیتی حقیقی یا حقوقی و كاملا مستقل و استوار بر پایه‌های ادب و اخلاق. نام آن بنا بر توصیه مؤكد زنده‌یاد استاد سجادی "غزل" انتخاب شده، اما قرائت انواع قالب‌های شعری در آن آزاد است و نهایت تلاش و دقت به كار گرفته می‌شود كه حاضران در جلسه بتوانند سروده‌های خود را در زمان مقرر، كه از ساعت شش تا نُه بعد از ظهر است، به سمع دیگران برسانند. مدیریت جلسه در ابتدای پیدایش به عهده زنده یاد حمید عاملی بود و بعد از ایشان چند سال آقای سید كریم قنبری و بعد از ایشان هم آقای علیشاه مولوی عهده‌دار اجرای جلسه بودند و درحال حاضر اداره آن را یكی از جوانان مستعد به نام آقای احسان هاشمی بر عهده دارند. توصیه همیشگی خانم تاجبخش این بوده است كه همگان با درك مسئولیت اخلاقی و با توجه به اهمیت ادب كهن كشور برای اعتلای فرهنگ و ادبیات، نهایت همت را به كار گیرند.

خانم تاجبخش با اشاره به مشكلات متعددی كه در جریان تداوم انجمن غزل داشتند، بخصوص بعد از درگذشت همسرشان و ضرورت‌هایی كه ایشان را به تبدیل منزل شخصی‌شان وا می‌داشت، هم‌چنین با اشاره به بیماری‌هایی كه گه گاه باعث برهم خوردن نظم طبیعی زندگی‌شان می‌شده، و مسافرت‌ها و حوادث دیگری كه معمولا در زندگی اشخاص رخ می‌هد، یكی از دلیل‌های تداوم انجمن غزل و هر انجمنی را صبر و پایداری و مسئولیت‌پذیری مسئولان آن اعلام كردند.

ایشان با نگاه احترام آمیزی كه به قلم دارند یادآوری كردند كه خداوند این قلم را بیهوده به دست ما نداده است و همه نویسندگان و شاعران در برابر استعداد و ابزاری كه دارند مسئول و موظف اند.

انجمن ادبی غزل از فروردین امسال دارای یك سایت اختصاصی نیز شده كه بعضی سطور این بخش، برگرفته از توضیحات مندرج در آن سایت است: www.anjomaneghazal.com

محفل شعری در منزل خانم سیمین‌دخت وحیدی

در شمار انجمن‌های ادبی زنان شایسته است به فعالیت‌های خانم سیمین‌دخت وحیدی نیز در این زمینه اشاره شود. ایشان از اوایل دهه هشتاد در منزل شخصی خود، پذیرای بانوان شاعر بودند و جلسات شعرخوانی زنان را كه هر پانزده روز یك بار تشكیل می‌شده میزبانی می‌كردند. پس از چند سال فعالیت دلسوزانه به علت‌ بیماری، جابه جایی منزل و مسافرت هشت ماهه به امریكا، هم‌چنین كم شدن تعداد زنان شركت كننده در این جلسات به دلیل مسئولیت‌های زندگی؛ ازدواج، مادر شدن و مسئولیت‌های خانه داری و خانوادگی، رفته رفته تعداد شاعرانی كه گرد هم می‌آمدند كم شد و در حال حاضر مدتی ست كه جلسات به روال سابق برگزار نمی‌شود. خانم وحیدی در گفتگویی تلفنی با ابراز مهر و احساس تعهد نسبت به شاعران زن و بخصوص شاعران جوان و دخترانی كه اولین گام‌های خود را در این مسیر برمی‌دارند، توضیح دادند كه چگونه بعضی خانم‌های شاعر از راه‌های دور با ایشان تماس می‌گیرند و با خواندن شعر خود از ایشان راهنمایی می‌گیرند. ایشان با اشاره به استعدادهای موجود اعلام كردند كه در صورت حمایت وزارت ارشاد، دست كم هر سال ده عنوان از كتاب‌های خانم‌های شاعر را می‌توانند به چاپ برسانند.

خاتمه

این البته تمام آنچه می‌شد و ‌بایست در مورد انجمن‌های شعر زنان نوشت نیست. حتماً مواردی از قلم افتاده است و حتما نظرهای مخالف و موافق در مورد لزوم برپایی انجمن های ادبی زنان بسیار است که باید به آن‌ها پرداخته شود. باشد که از رهگذر این کنکاش‌های ساده، به دریافت‌های کامل‌تری در خصوص این موضوع نایل شویم.

فریبا یوسفی

تهیه و تنظیم برای تبیان : زهره سمیعی - بخش ادبیات تبیان