تبیان، دستیار زندگی
مزایای دوست خوب یا بد، تنها به زندگی این دنیایی ختم نمی‏شود بلکه به آن دنیا هم مربوط خواهد شد. آیه 27 و 28 سوره فرقان را بخوانید، خودتان متوجه می‏شوید: «و روزی است که ستمکار دست‏های خود را می‏گزد [و] می‏گوید ای کاش با پیامبر راهی برمی‏گرفتم؛ ای وای! کاش ف
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

از دوست کافرت هم نبر!

قدم قدم ، تا رفاقت

مزایای دوست خوب یا بد، تنها به زندگی این دنیایی ختم نمی‏شود بلکه به آن دنیا هم مربوط خواهد شد. آیه 27 و 28 سوره فرقان را بخوانید، خودتان متوجه می‏شوید: «و روزی است که ستمکار دست‏های خود را می‏گزد [و] می‏گوید ای کاش با پیامبر راهی برمی‏گرفتم؛ ای وای! کاش فلانی را دوست نگرفته بودم». در تفسیر مجمع البیان در تفسیر این آیه آمده: «عقبه ابی معیط  و ابی بن خلف، دو دوست صمیمی بودند. عقبه، هر گاه از سفر به مکه باز می‏گشت، بزرگان و افراد سرشناس قبایل را به مهمانی دعوت می‏کرد. او در حالی که هنوز مسلمان نشده بود، پیامبر(صلی‏الله علیه واله وسلم) وقتی سر سفره حاضر شد، فرمود: «من از غذای تو نمی‏‏خورم؛ مگر اینکه مسلمان شوی».

عقبه که نمی‏خواست پیامبر (صلی‏الله علیه واله وسلم) سفره و غذای او را ترک کند، مسلمان شد خبر مسلمان شدن عقبه به گوش دوستش- ابی بن خلف- رسید و او از اینکه عقبه رفاقت پیامبر (صلی‏الله علیه و اله وسلم) و مسلمانی را برگزیده بود، سخت ناراحت شد و به او گفت که با اهانت به محمد (صلی‏الله علیه و اله وسلم)، رفاقت آن حضرت را رها کند و شرط دوستی را عملی کند. عقبه هم از رفاقت با پیامبر (صلی‏الله علیه و اله وسلم) دست کشید و راه کفر و گمراهی را پیش گرفت، بعد از آن هم، عقبه در جنگ بدر و ابی بن خلف در جنگ احد در حالی که بر ضد اسلام و پیامبر (صلی‏الله علیه و اله وسلم) قیام کرده بودند، کشته شدند». آیه 67 سوره زخرف هم می‏گوید: «در قیامت همه دوستان به استثنای متقین، دشمن یکدیگرند». آیات 100 و 101 شعرا در مورد شفاعت دوستان می‏گوید: «در نتیجه شفاعت گرانی نداریم و نه دوستی نزدیک»

امام علی علیه‏السلام در غررالحکم می‏فرماید: «از هیچ دوستی دور مشو؛ گرچه کافر شود».

علامه طباطبائی در جلد 15 تفسیر المیزان در تفسیر این آیات می‏نویسد: «پیامبر (صلی‏الله علیه و اله وسلم) فرمود: بعضی از بهشتیان می‏گویند چه بر سر دوست ما آمد [در حالی که دوستانشان در جهنمند] خدا برای اینکه قلب این مومن را شاد کند، فرمان می‏دهد که دوستش را از دوزخ خارج کنند و به بهشت بفرستند. اینجاست که باقیماندگان در دوزخ می‏گویند؛ نه شفاعت‏گرانی داریم و نه دوست نزدیکی».

شاید به هیمن خاطر باشد که امام علی (علیه‏السلام) فرموده است: «بر شما باد به انتخاب دوستان شایسته زیرا آنها بهترین توشه‏اند در دنیا و آخرت». برای اینکه رستگار شوید، خوب است تعداد دوستانتان را زیاد کنید. شیخ صدوق در امالی به نقل از مولاعلی (علیه‏السلام) می‏نویسد: «تا آنجا که می‏توانی بر شمار دوستان بیفزا که هر گاه از آنان یاری خواسته شود، تکیه گاه و پشتیبانند» و یادتان باشد با همسطح خودتان دوستی کنید. امام باقر (علیه‏السلام) می‏فرماید: «هرگاه خواستی با کسی همنشین شوی، با کسی که مثل توست، رفیق شو و با کسی که عهده‏دار تو شود، رفاقت نکن که این دوستی مایه ذلت و خواری است».

- رازت را نگو!

بارها گفته‏ایم که در هر چیزی باید تعادل را حفظ کرد! هر چیز متعادلش خوب است. در دوستی هم همین‏طور؛ باید روی خط راه رفت. امام علی‏(علیه‏السلام) در نهج‏البلاغه می‏فرماید: «با دوستت با حفظ جهات و مدارا اظهاردوستی کن، شاید روزی دشمنت شود. همچنین در اظهار دشمنی هم مدارا کن؛ شاید روزی دوستت شود» و همچنین به نقل از بحارالانوار می‏فرماید: «همه دوستی را نثار دوستت کن اما همه اعتمادت را نه. از جان و مالت در راهش بگذر و با او همدردی کن؛ اما همه رازهایت را با او در میان مگذار. بدین ترتیب هم حق حکمت را به تمامی ادا کرده‏ای و هم حقوق دوستی را به جا آورده‏ای!»

«تحف العقول» از امام صادق (علیه‏السلام) می‏نویسد: «به دوستت اعتماد مطلق نداشته باش زیرا زمین خوردن بر اثر اعتماد، قابل جبران نیست».

- امان از جدایی

خب، حالا با هم دوست شدید مراقب باشید که این دوستی را به هیچ قیمتی از دست ندهید. آیه هفت سوره ممتحنه می‏گوید: «امید است که خدا میان شما و میان کسانی از آنان که ایشان را دشمن داشتید، دوستی برقرار کند و خدا توانا آمرزنده و مهربان است». امام علی علیه‏السلام در غررالحکم می‏فرماید: «از هیچ دوستی دور مشو؛ گرچه کافر شود». در کتاب اصول کافی آمده که رسول‏ خدا (صلی‏الله علیه و اله وسلم) فرمود: «اعمال هر هفته اهل دنیا در روزهای دوشنبه و پنج‏شنبه بر خداوند عرضه می‏شود. پس هر  مومنی آمرزیده می‏شود مگر آنکه میان او و برادرش کینه‏ای باشد که در این صورت گفته می‏شود عمل این دو را رها کنید تا با یکدیگر آشتی کنند».

امیرمومنان (علیه‏السلام) در غررالحکم می‏فرماید: «سه چیز، سوزنده و کشنده است؛ فقر پس از دولتمندی، خواری پس از عزت و از دست دادن دوستان». یک چیز دیگر را هم خوب بدانید آن هم اینکه وقتی از هم جدا شدید یا به قول معروف قهر کردید، برقراری دوستی دوباره سخت است. به قول امام علی علیه‏السلام «از جا کندن کوه‏های استوار، آسان‏تر از الفت دادن دل‏های رمیده از یکدیگر است» ولی در عوض برای آشتی کردن حدیث جالبی وجود دارد.

رسول خدا (صلی‏الله علیه و اله وسلم) به اصحابش گفت: «شما را از آنچه از درجه روزه، نماز و صدقه برتر است، خبر دهم؟» گفتند: «آری». حضرت گفت: «آن آشتی میان افراد است؛ چرا که اختلاف، زداینده ایمان است». امام حسن مجتبی (علیه‏السلام) به یکی از فرزندانش می‏فرماید: «با احدی برادری و دوستی مکن، مگر بدانی به چه جاهایی می‏رود و با چه افرادی نشست و برخاست می‏کند. وقتی خوب بر احوالش آگاهی یافتی و روش او را پسندیدی، با او دوستی کن. دوستی تو به خاطر این باشد که او را از لغزش‏ها باز داری و در تنگدستی به او یاری رسانی».

محبوبه شعاعی، با تلخیص و تصرف از مجله قرآنی آیه


تنظیم: شکوری_کارشناس بخش قرآن