نگاهی به فیلم "سنگسار ثریا"

1. ثریا که در خانه هاشم کلفتی می کند چرخ خیاطی رابر می دارد و به دست او می دهد، دست هاشم موقع گرفتن چرخ خیاطی به دست ثریا برخورد می کند. شوهر ثریا این صحنه را از دور می بیند، او که می خواهد از دست ثریا خلاص شود همان لحظه نقشه شومی از ذهنش می گذرد. صحنه کات می خورد به غروب آفتاب و صدای اذان. روستا در تاریکی سنگینی فرو می رود. صحنه کات می خورد به عکس امام خمینی که از بالا ناظر وقایع روستاست. "کوهپایه" نام روستاییست که با هر بارشی سیلاب آن را از بنیان خواهد کند.

این، بخشی از فیلم "سنگسار ثریا میم" ساخته سیروس نورسته بود که مدتی پیش در جشنواره تورنتو به نمایش در آمد و سر و صداهایی به پا کرد. فیلمی که می توان آن را در رده فیلم های ضد ایرانی- اسلامی قرار داد و طبق معمول توجه مجامع سینمایی غرب را به خود جلب کرده است. 

" سنگسار ثریا" فیلمی است که توسط کمپانی ام پاور پیکچرز و با تهیه کنندگی استیو مک اویتی و جان شپرد تولید شده و متن آن را "سیروس نورسته" و همسرش براساس كتابی به‌همین نام، اثر‌ «فریدون صاحب‌جمع» نوشته اند. «شهره آغداشلو» بازیگر ایرانی و «جیم كویزل» بازیگر مصائب مسیح از هنرپیشگان این فیلم هستند .

 داستان فیلم از اینجا شروع می شود که روزنامه نگاری فرانسوی در سفرش به روستایی می رسد و اتومبیلش را برای تعمیر به هاشم، مکانیک روستا می دهد. توقف روزنامه نگار فرانسوی در روستا فرصتی است تا او با یک ماجرای هولناک مواجه شود؛ زنی به نام زهرا به محض دیدن روزنامه نگار او را به خانه خود دعوت می کند و از او می خواهد پای حرف هایش بنشیند. از این نقطه فیلم وارد یک فلش بک می شود  و داستان در گذشته روایت می شود و خواهر زاده زهرا "ثریا" در مرکز این ماجرا قرار دارد.

شوهر ثریا که یک زندان بان است قصد تجدید فراش دارد اما چون توانایی پرداخت هزینه هر دو زن را ندارد به ثریا پیشنهاد طلاق می دهد، ثریا وقتی حق و حقوقش را مطالبه می کند مرد نمی پذیرد و با کدخدا وروحانی ده تبانی می کند، نقشه از این قرار است که ثریا را به خانه هاشم برای کلفتی می فرستند، مردی که زنش را از دست داده و به همراه فرزند ناشنوایش زندگی می کند و این ویژگی ها موقعیت را برای متهم شدن ثریا به رابطه با هاشم فراهم می کند.

شوهر ثریا با همدستی کدخدا و ملای ده به زن بی گناه اتهاماتی را نسبت می دهند که در نهایت به سنگسار شدن ثریا منجر می شود ؛هرچند سیروس نورسته ادعا کرده که این فیلم براساس یک واقعیت ساخته شده اما مسائلی که در این فیلم وجود دارد این ادعا را رد  می کند، هر چند در این مجال اندک فرصتی برای طرح همه این مسایل وجود ندارد، به هر حال قضاوت نهایی بر عهده خوانندگان است.

کپی نابرابر با اصل

در فیلم وقتی زن هاشم می میرد، زنان ده به خانه او هجوم می برند و ماترک زن هاشم را غارت می کنند اما "ثریا منوچهری" که نماد بیداری زنان است، آن ها را از این کار نهی می کند و می گوید:

- هنوز جنازه مرده روی زمینه اونوقت خونه اش رو غارت می کنید؟

 این صحنه در عین تاثیر گذار بودنش  قبلا در فیلم "زوربای یونانی" به تصویر کشیده شده بود و می توان ادعا کرد؛ این سکانس رقت انگیز را برای متاثر کردن هر چه بیشتر بیننده در "سنگسارثریا" وارد کرده اند. کارگردان زوربای یونانی در سکانسی نشان می دهد که چگونه در حالی که جسد یک پیرزن روی تخت خوابش افتاده زن های روستایی به سمت خانه او هجوم می آورند و اموال او را به غارت می برند و حتی با یکدیگر بر سر تصاحب اموال کشمکش می کنند.

 "سیروس نورسته" ادعا کرده که این اثر را بر اساس یک داستان واقعی ساخته است اما کسانی که فیلم زوربای یونانی را دیده اند یا رمان آن را که به قلم "نیکوس کازانزاکیس" نوشته شده است خوانده اند به راحتی می توانند قضاوت کنند که آیا این سکانس با اقتباس از زوربای یونانی ساخته شده است یا نه، ضمنا بد نیست بدانید، بخشی از داستان "زوربای یونانی" راجع به زنی پاکدامن است که مردان هوسباز ده به او تهمت انحراف می زنند و او را در نهایت در میدان روستا به قتل می رسانند. ( پیدا کنید شباهت ها را...)

اتهامات فمینیستی به قوانین اسلامی

ماجرای فیلم "سنگسار ثریا میم" از یک ادعای فمینیستی آب می خورد؛ ادعای تبعیض جنسیتی در شرع اسلام و جامعه ایران، و همین توهم را فمینیست ها آنقدر آب و تاب داده اند که جز خودشان کس دیگری باور نمی کند. ادعایی که در قوانین و شریعت اسلامی از آن خبری نیست و بیشتر ساخته و پرداخته ذهن خیال پرداز آنهاست ، از بین نکته های فراوانی که در این فیلم ادعا شده و می شود درباره اش گفت و نوشت یک نکته را متذکر می شوم؛ در جایی از فیلم "کدخدا ابراهیم" ادعایی عجیب را مطرح می کند و به ثریا می گوید:

- وقنی مردی اتهامی به زنش می زنه این وظیفه زنه که بی گناهی خودش رو اثبات کنه. قانون شرع این طور می گه. حتی در موردی که زنی از شوهرش شاکی باشه باز هم اثبات ادعا بر عهده زنه. می فهمی؟!

همه کسانی که ذره ای از قانون مجازات اسلامی اطلاع داشته باشند می دانند که هر کسی  ادعایی را در محکمه اسلامی مطرح می کند موظف است خودش برای اثبات حرفش سند و مدرک ارائه کند و این نکته هیچ ارتباطی به جنسیت فرد ندارد و در تهمت بستن های بدون سند و مدرک ، فرد در مقابل قانون مسئول است تا جایی که در تهمت بستن به نوامیس، کیفرهایی مانند مجازات شلاق پیش بینی شده و به این ترتیب اهرم های بازدارنده ای برای این مسائل قرار داده شده است. ضمنا شریعت اسلام مقرراتی وضع کرده که معمولا اثبات رفتارهای منافی عفت غیر ممکن می شود؛ مثل این که چهار شاهد مرد باید به صورت یکجا و در یک مجلس، به عمل خلاف عفت شهادت بدهند و شهادت جدا جدا به طوری که شائبه تبانی های بعدی به وجود بیاید مردود است.

در این گونه پرونده ها قاضی موظف است فرد اتهام زننده را بازجویی کند، قسم بدهد و در صورتی که فرد نتواند ادعایش را اثبات کند با او به بد ترین صورت برخورد می شود و حق "شهادت دادن" که یکی از حقوق شهروندی در جامعه مسلمین است، برای همیشه از او سلب می شود این ماجرا مثنوی هفتاد من کاغذ است که بهتر است در صفحه سینمایی خیلی پاپی آن نشویم.

به هر حال فیلم "سنگسار ثریا " روایتگر یک نظام مردسالارانه است. "سیروس نورسته" کارگردان ساکن امریکا با نشان دادن "روستای کوهپایه" به خیال خودش نمادی از جامعه و حکومت ایران را به تصویر کشیده که در آن حقوق زن ها  لگدکوب می شود، زن ها همیشه مجبور به سکوت می شوند و مردهایشان تمام قوانین را به نفع خود تصویب و اجرا می کنند (این همان حرفی است که فمینیست ها بر زبان می آورند).

فیلم "سنگسار ثریا"  در کل اثری است که از وافعیت های جامعه ایرانی فاصله دارد، بیان تصویری و کلامی اثر شعاری است و از صداقت و حسن نیت سازندگانش خبری نیست.

 این فیلم با بازی کردن با احساسات بیننده اش، سعی در فریب دادن و متاثر کردن او را دارد، تحریف قوانین و مقررات جزایی و احکام دین روشی است که این فیلم 5 میلیون دلاری و سرمایه گذاران آمریکاییش در پیش گرفته اند. این اثر به دلیل حجم گسترده اطلاعات غلط برای مخاطبان ایرانی تهیه نشده و غرض از تولید آن قطعا تاثیر گذاری بر چهره ایران در جهان است.

نویسنده:لقمان یدالهی-تبیان