تبیان، دستیار زندگی
در مقاله « درباره کاربردی ترین ترجمه قرآن »، گفته شد که استاد کریم زمانی، پژوهشگر و مولوی شناس نام آشنای کشورمان، آستین همت بالا زده و قریب به هشت سال است که به طور جد بر روی تفسیر و ترجمه قرآن تمرکز کرده و در این مسیر، البته حوادث بسیاری را از سر گذراند
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مجله «آیه» برای نخستین بار بخش از ترجمه دکتر کریم زمانی را منتشر کرده است

ترجمه روشنگرقرآن برای اولین بار

در مقاله « درباره کاربردی ترین ترجمه قرآن »، گفته شد که استاد کریم زمانی، پژوهشگر و مولوی شناس نام آشنای کشورمان، آستین همت بالا زده و قریب به هشت سال است که به طور جد بر روی  تفسیر و ترجمه قرآن تمرکز کرده و در این مسیر، البته حوادث بسیاری را از سر گذرانده است. زمانی 20 سال از عمر خود را برای تالیف شرح جامع و کامل مثنوی مولوی صرف کرد و شاید مولوی پلی شد برای گام نهادن او در راه عرفان و شناخت تا پس از آن، شوق همنشینی و نجوای کلام خداوند در وجودش آن‏چنان شعله‏ور شود

کریم زمانی

که چندین سال را بی‏وقفه به تحقیق و پژوهش بپردازد؛ هر چند در به سرانجام رسیدن این پروژه، همسر و فرزند استاد زمانی هم‏ وی را همراهی می‏کردند. این موضوع از وسواس و دقتش در تدوین این اثر ماندگار کم نکرد؛ تا امروز، نسخه 1300 صفحه‏ای «ترجمه روشنگر قرآن کریم» در قطع رحلی، 12 بار بازخوانی شده و هر بار با دقت بیشتری نسبت به دفعات قبل مورد بررسی قرار می‏گیرد. همه اینها نشان می‏دهد که ترجمه روشنگر قرآن کریم با ترجمه و متنی ساده و قابل فهم و با دقتی مثال‏زدنی در اختیار علاقه‏مندان قرار می‏گیرد.

متنی که می‏خوانید، ترجمه روشنگر قرآن کریم به کوشش «کریم زمانی» است که برای نخستین بار و به طور اختصاصی از سوی مجله قرانی "آیه" منتشر شده است:

آیات 52 تا 54 سوره حج:

«و ما ارسلنا من قبلک من رسول و لا نبی الا اذا تمنی القی الشیطان فی امنیّته فینسخ الله ما یلقی الشیطان ثمّ یحکم‏الله آیاته والله علیم حکیم (52) لیجعل ما یلقی الشیطان فتنه للذین فی قلوبهم مرض و القاسیه قلوبهم و انّ الظالمین لفی شقاق بعید (53) ولیعلم الذین اوتوا العلم انه الحق من ربک  فیومنوا به فتحبت له قلوبهم و ان‏الله لهاد الذین آمنوا الی صراط مستقیم (54)»

«و پیش از تو هیچ رسول و پیامبری نفرستادیم مگر آنکه چون [آیات وحی را بر مردم ] می‏خواند، شیطان در خواندنش [مطالبی نادرست] القا می‏کرد، اما خداوند القائات شیطان را می زدود. آن‏گاه آیات خود را [بر کنار از هر گونه شبهه و خللی] استوار می‏داشت و خداوند دانا و با حکمت است. تا [خداوند بدین وسیله] القای شیطان را برای بیمار دلان و سنگدلان آزمونی سازد، و بی‏گمان ستمکاران در ستیزه‏ای دور [از حق] اند و تا [اینکه] دانش داده شدگان بدانند که آن [قرآن] حقیقت است از نزد پروردگار تو،  و بدان ایمان آرند و دل‏هاشان در برابر آن به خشوع آید. و بی‏گمان خداوند راهنمای مومنان به راه راست است.»

این سه آیه در دلداری و تسلیت خاطر پیامبر (صلی‏الله علیه وآله وسلم) آمده است. چه از صیانت وحی سخن آورده است و خاکی از آن است که خداوند، حافظ و پشتیبان پیام‏های خویش است و اجازه نمی‏‏دهد که شیطان در پیام وحی اخلال کند.

بنابراین بدان حضرت جمعیت خاطر می‏دهد که تلاش سترون دشمنان در ایجاد خلل برنامه‏های رسالتی تو امر تازه‏ای نیست، بلکه همه پیامبران با این کار شکنی‏ها رو به رو بوده‏اند. منتهی این قبیل پیشامدها این فایده را دارد که صف مومنان از صف بی‏ایمانان جدا می‏گردد. «آزمایش تا قیامت لازم است». اما ز دودن شبهات شیطانی از رخسار آیات و حیاتی از آن روست که مومنان به حقانیت قرار یقین می‏کنند.

ما ارسلنا: نفرستادیم، «ر س ل» .

اذا تمنّی: هر گاه می‏‏خواند، هرگاه تلاوت و قرائت می‏کرد، از مصدر تمنی (بر وزن تجلی)، چون به کتاب و مانند آن اضافه شود به معنی تلاوت و قرائت  کردن است. چنانکه  تفاسیری همچون مجمع‏البیان و روح‏المعانی آلوسی آورده‏اند که حسان بن ثابت (شاعر همراه و یاور پیامبر اکرم صلی الله علیه واله وسلم) در بیتی گوید: تمنی کتاب‏الله اول لیلة ... «در آغاز شبی کتاب خدا را تلاوت کرد...»

لیکن در این آیه چون مفعول فعل تمنی به جهت اختصار حذف شده، برخی آن را به معنی آرزو کردن گرفته‏اند، حال آنکه به قرین ثم یحکم الله آیاته « سپس خداوند آیات خود را استوار می‏داشت» همان معنی نخست مناسب‏تر می‏آید.

هر چند که این معنی نیز جابر است: هر گاه آرزو می‏کرد، یعنی طرحی برای پیشبرد رسالتش می‏ریخت، شیطان در طرح او کارشکنی می‏کرد. طبری و برخی دیگران در اینجا افسانه ساختگی غرانیق را از این عباس نقل کرده‏اند که شان والای پیامبر اکرم (صلی‏الله علیه و اله وسلم) از این گونه بر ساخته‏ها منزه است. طبق این افسانه یاوه، پیامبر اکرم صلی‏الله علیه واله وسلم در اطراف کعبه در نمازش سوره نجم را تلاوت و چون به آیه اقرایتم اللات و... رسید، شیطان این دو جمله را بر زبان او جاری ساخت که تلک الغرانیق العلی و ان شفاعتهن لثر تجی « آنان، یعنی سه بت معروف قریش لات و منات و عزی، مرغابیان بلند پروازند.

یا: مرغابیان بلند مرتبه‏اند، که به شفاعت آنها امید  می‏رود» . مشرکان ذکر این دو جمله را توسط پیامبر اکرم (صلی‏الله علیه واله وسلم) نوعی انعطاف نسبت به بت‏پرستی تلقی کردند و چون پیامبر(صلی‏الله علیه واله وسلم) آخرین آیه این سوره را که سجدة واجبه دارد تلاوت کرد همراه مسلمانان به سجده در آمدند! این بود خلاصه افسانه غرانیق.

اما باید گفت این ماجرا با عقل می‏سازد و نه با نقل خاصه آنکه چونین مطلبی در کهن‏ترین سیره‏ها  یعنی سیره ابن اسحاق و سیره ابن هشام نیامده است. بخاری نیز در صحیح خود بدان اشارتی نکرده است.

آمنیة: تلاوت، آرزو.

ینسخ: می‏زداید، محو می‏کند، «ن س خ» .

ما: آنچه.

یلقی: القاء می‏کند، «ل ق ی».

یحکم: پایدار و استوار می‏دارد. «ح ک م».

لیجعل: تا اینکه قرار دهد، «ج ع ل»

فتنه: آزمایش.

قاسیه: سفت و سخت، «ق س و»

شقاق: دشمنی ستیز، «ش ق ق»

بعید: دور و دراز، «ب ع د».

لیعلم: تا اینکه بداند، اما در اینجا: تا اینکه بدانند، چون فاعل آن الذین است.

اوتوالعلم: داده شد به آنان علم، «ا ت ی».

فیو منوا: پس ایمان بیاورند، «ا م ن»

فتخبت: تا اینکه مطبع و خاضع گردد، «خ ب ت»

ل: البته، حرف تاکید.

هاد: هادی، هدایت کننده، «ه د ی».

با تصرف  از مجله قرآنی آیه


تنظیم برای تبیان: شکوری