حکایت رمل های بستان (1)

بازنگری عملیات طریق القدس ( آزادسازی بستان )

عملیات طریق القدس ، دو ماه پس از عملیات ثامن الائمه طراحی شده و در تاریخ 8/9/1360 به مرحله اجرا در امد . برخی از ویژگی های قابل ملاحظه این عملیات عبارت بود از :

1- افزایش وسعت منطقه عملیات : اعتماد به نفس رزمندگان و درک صحیح از نقاط ضعف و ناتوانی دشمن، همراه با افزایش ظرفیت به کارگیری تمامی امکانات موجود، به انتخاب منطقه عملیاتی طریق القدس با وسعتی بیش از دو برابر منطقه عملیاتی ثامن الائمه انجامید.

2- گسترش اهداف عملیاتی: رسیدن به مرزهای بین المللی، قطع ارتباط جبهه شمالی دشمن با جبهه جنوبی (در منطقه اشغالی جنوب)، آزادسازی شهر مرزی بستان، انهدام دشمن و پاکسازی مناطق، آزادسازی نیروهای خودی و ... بخشی از اهداف و نتایج عملیات را تشکیل می داد. افزایش سطح اهداف عملیاتی، نشانگر ظرافت، دقت برنامه ریزی در تدبر و طراحی عملیات، و همچنین حاکی از افزایش توان عملیاتی رزمندگان اسلام بود.

3-افزایش ظرفیت سازماندهی نیروهای مردمی: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، به طور مشخص، در عملیات طریق القدس و به دنبال افزایش جذب نیروهای مردمی، سازمان رزم خود را گسترش داد. یکی از فرماندهان سپاه پاسداران، گسترش سازمان رزم سپاه را نتیجه تغییر شرایط و فضای کاری دانسته و می گوید:

" به خوبی توانستیم با تجدید نظر و سازماندهی نیروهایمان، بخش وسیعی از نیروهای مردمی که عامل موثری در این عملیات بودند را وارد صحنه کرده و تجارب با ارزشی به دست آوریم."

به عبارت دیگر، عملیات طریق القدس، تجلی گاه بارز حضور نیروهای مردمی در جبهه های جنگ بود که به دنبال پاکسازی جبهه انقلاب از عناصر آلوده و خائن، به منصه ظهور رسید.

4- اتخاذ تاکتیک ویژه: طراحی عبور از رمل، به عنوان محور شمالی عملیات، یکی از ویژگیهای عملیات و ناشی از خلاقیت و ابتکار متاثر از گسترش حضور نیروهای مردمی در جنگ بود که موجب دور خوردن دشمن و تضمین کننده پیروزی عملیات گردید. این مساله، به قدری به دور از انتظار دشمن بود که حتی اسرای دشمن در سایر عملیات، همواره تاکید داشتند که رزمندگان اسلام به صورت "هلی برد"، در این محور وارد عمل شده اند، چرا که رمل به طور  طبیعی، مانعی اساسی و غیرقابل عبور است، و این در حالی بود که رزمندگان جهت رسیدن به اهداف مورد نظر، هیچ استفاده ای از هلی کوپترها نکرده بودند.

"افرایم کارش"، یکی از کارشناسان برجسته نظامی، در ارزیابی عملیات طریق القدس و تایید بر شکل گیری تاکتیک جدید رزمندگان اسلام می نویسد:

" عملیات طریق القدس، نتایح مهم عملیاتی را در بر داشت. با این تلاش وسیع ایرانی ها در جنگ، تا این مرحله، قدرت برنامه ریزی عملیاتی و مهارتهای فرماندهی و کنترلشان تا حدود زیادی افزایش یافت. در واقع، این عملیات، بیانگر لیاقت ایرانی ها در ایجاد و کنترل عملیات نظامی مختلف، در سطح وسیع بود. ثانیاً، پاتک بستان، ایران را قادر ساخت که برای اولین بار با موفقیتی چشمگیر، تاکتیهای موج انسانی را که بعدها تاکتیک حاکم بر جبهه های جنگ شده، به مرحله آزمایش گذاشت.

آثار عملیات طریق القدس:

دشمن، اگر چه علل شکست نیروهایش در عملیات ثامن الائمه را ناشی از "نحوه استقرار ناقص نیروها" و "محدود بودن عقبه آنها به دو پل بر روی رودخانه کارون"، عنوان کرد، لیکن، در عملیات طریق القدس، نظر به اینکه از لحاظ نظامی، توجیهی برای شکست خود نداشت، مجبور به پذیرش واقعیات جدید گردید.

بنابراین، شکل گیری تاکتیک جدید عملیاتی از یکسو، و تغییر ذهنیت غلط دشمن و باور توانائی رزمی رزمندگان از سوی دیگر، ازعواملی بود که تاثیرات خود را در صحنه نبردهای آتی، باقی گذاشت. دشمن، از این پس، با شک و تردید به ادامه حضور خود در مناطق اشغالی می نگریست، زیرا استقرار ناقص نیروهای عراقی، آنان را در برابر توانائی جدید رزمندگان و تهاجمات احتمالی آنان، در معرض انهدام و آسیب پذیری جدی قرار داده بود. حمله دشمن به پل سابله، پس از گذشت چند روز از عملیات طریق القدس، و سپس عقب نشینی آنها از شمال رودخانه نیسان، به اعتقاد صاحبنظران جنگ، اولین تحول در باور و نگرش دشمن بوده، چرا که از این پس، نیروهای عراقی برای ادامه حضور در مناطق اشغالی، نیاز به تصمیم گیری تازه ای داشتند.

                 ادامه دارد ...

منبع :

 از خونین شهر تا خرمشهر

تنظیم برای تبیان :

بخش هنر مردان خدا - سیفی