فرزند ابوبکر، فرزند خوانده علی
ولادت محمد بن ابی بكر - سال دهم هجری قمری
محمد بن ابی بكر، از یاران وفادار و فداكار امام علی بن ابی طالب (ع) بود. وی، در سفر معنوی و روحانی حجه الوداع، كه پیامبر اكرم (ص) و اكثر اصحاب و پیروان آن حضرت،در سال دهم قمری از مدینه منوره و سایر نواحی اسلامی عازم مكه معظمه شده بودند، در سرزمین "ذوالحلیفه"، یا "شجره" كه بین راه مدینه و مكه و یكی از "میقات" پنجگانه است، در چند روز مانده به پایان ماه ذی قعده، از بانوی شریف و گرانقدری بنام "اسماء بنت عمیس" دیده به جهان گشود.1 گفتنی است كه اسماء بنت عمیس از زنان پیشگام در ایمان بود و در سال های نخست ظهور اسلام، به پیامبر خدا (ص) ایمان آورد و به همراه همسر دلیر و فداكارش حضرت جعفر بن ابی طالب (ع)، معرف به جعفر طیار، به حبشه هجرت كرد.3
پس از هجرت پیامبر (ص) به مدینه و تشكیل حكومت اسلامی، آنان نیز به مدینه هجرت كردند. در سال هشتم قمری، جعفر بن ابی طالب(ع) در رأس سه هزار رزمنده سپاه اسلام در جنگ با رومیان متجاوز، در مكانی به نام "موته" شركت كرد و در این جنگ نابرابر، بسیار ایستادگی كرد، تا این كه دو دستش قطع شد و مظلومانه به شهادت رسید.
بر اساس حدیث صحیحی از پیامبر اسلام (ص)، خداوند سبحان به جای دو دست بریده ، دو بال در بهشت به او عنایت می كند تا با آن ها به هر كجا كه خواهد، پرواز كند. بدین جهت از آن زمان به "جعفر طیار" معروف گردید.4 اسماء بنت عمیس، پس از شهادت جعفر طیار، با ابوبكر بن ابی قحافه ازدواج كرد و محمد بن ابی بكر را به دنیا آورد. پس از مرگ ابوبكر در جمادی الآخر سال سیزدهم قمری، با امام علی بن ابی طالب (ع) ازدواج كرد و از آن زمان، محمد بن ابی بكر را به همراه خویش به خانه امام علی (ع) برد و از تربیت علوی و روحیه ستم ستیزی، وی را بهره مند نمود. محمد بن ابی بكر در مبارزه با تبعیضات و ستم گری های عثمان [خلیفه سوم راشدین] و عاملان او، به ویژه با عامل او در مصر، یعنی عبدالله بن سعد بن ابی سرح، بسیار ساعی بود.5 هم چنین در راه ایجاد و استمرار حكومت عدالت گستر حضرت علی (ع)، بسیار جان فشانی كرد و در جنگ جمل در حمایت از آن حضرت، درست روبروی خواهر خویش عایشه بنت ابی بكر قرار گرفت.6 امام علی (ع)، پس از پایان جنگ جمل، وی را به حكومت مصر منصوب كرد و طی نامه ای به اهالی مصر و خود محمد بن ابی بكر سفارش های ارزنده و آموزنده ای نمود.7 محمد بن ابی بكر، پس از استقرار در مصر، با شایستگی تمام و وفاداری به آرمان های مقدس علوی، بر روش مولایش امیرمومنان (ع) حكومت كرد و با مخالفانش مبارزه نمود و سرانجام، در سال 38 قمری، در هجوم سراسری سپاهیان شام به فرماندهی عمرو بن عاص، به دست معاویه بن حدیج به طرز فجیعی به شهادت رسید. امام علی (ع) در شهادت وی بسیار متأثر و اندوهگین شد.8
تهیه و تنظیم برای تبیان: رضا سلطانی
1- اعلاق النفیسه [ابن رسته]، ص 202؛ تهذیب الأسماء [عبدالقادر بن محمد حنیفی]، ص 174 2
- بحارالانوار [علامه مجلسی]، ج99، ص 349
3- تاریخ ابن خلدون، ج1، ص 388؛ فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام [جعفر سبحانی]، ص 130
4- فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، ص 415؛ تاریخ ابن خلدون، ج1، ص 430
5- أنساب الاشراف »ترجمه امیرالمومنین« [احمد بن یحیی بلاذری]، ص 293
6- الأمالی [از سلسله تألیفات شیخ مفید، ج13]، ص 24
7- همان، ص 260؛ تحف العقول [ابن شعبه حرانی]، ص 124
8- أنساب الأشراف »ترجمه امیرالمومنین«، ص 297؛ تاریخ ابن خلدون، ج1، ص 615
