باز هم این یهودیان پیمان شکن

پیش از ظهور اسلام، در مدینه منوره و اطراف آن، چند طایفه یهود زندگی می كردند و به هنگام هجرت رسول خدا(ص) از مكه معظمه به مدینه و تشكیل حكومت اسلامی در این شهر، آنان با آن حضرت پیمان صلح و همزیستی مسالمت آمیز و عدم تعرض به یكدیگر امضا كردند. ولی یهودیان با اقتدار اسلام و گستردگی حكومت پیامبر(ص) روی خوش نشان نداده و در مواقع گوناگون، در صدد نقض عهد برآمده و قصد ضربه زدن به اسلام و مسلمانان را نمودند. ولیكن به حول و قوه الهی، تمامی آنان مقهور قدرت و تیزهوشی پیامبر(ص) و مسلمانان مبارز گردیدند. طایفه "بنی قریظه"، از همین طیف بود. آنان در هنگام هجوم مشركان مكه و سایر دشمنان اسلام، به مدینه منوره و محاصره این شهر مقدس و ایجاد جنگ بزرگ احزاب (خندق)، در صدد نقض عهد مسلمانان و كمك به مشركان متجاوز برآمدند و آنان را در رخنه كردن به داخل مدینه از طریق محل مسكونی خویش، امیدوار نموده و مسلمانان را در رعب و وحشتی عظیم قرار دادند. ولی سرانجام با كشته شدن "عمرو بن عبدود" به دست امیرمؤمنان، علی بن ابی طالب(ع) و عقب نشینی متجاوزان و مهاجمان به سوی مكه، دسیسه یهودیان بنی قریظه در راه دادن مهاجمان متجاوز به داخل مدینه، نقش بر آب شد و آنان در نزد مسلمانان، رسوا و بی مقدار شدند. هنگامی كه مسلمانان از جنگ احزاب (خندق) آسوده شده و به خانه های خود برگشتند، پیامبر(ص) از جانب خداوند متعال، آنان را مأمور به نبرد با طایفه خیانت پیشه "بنی قریظه" نمود. بدین جهت، در روز چهارشنبه، بیست و سوم ذی قعده سال پنجم قمری، پیامبر(ص) به همراه اصحاب و یارانی كه در نبرد احزاب حضور داشتند، به سوی محله مسكونی بنی قریظه حركت نمود. آن حضرت، عبدالله بن اُمّ مكتوم را جانشین خویش در مدینه نمود و پرچم سپاه اسلام را به دست امام علی بن ابی طالب(ع) سپرد.

حضرت علی(ع) در رأس دسته ای از سپاهیان اسلام، پرچم را تا دژ مستحكم بنی قریظه به پیش برد و در آن جا به اعتزاز درآورد و سپس به سوی پیامبر(ص) برگشت و به اتفاق آن حضرت، در اطراف دژ یهودیان، سنگر گرفت. مسلمانان، دژ یهودیان را كاملاً در محاصره گرفتند و طرفین، با پرتاب تیر، یكدیگر را نشانه گرفتند. ولی مسلمانان با روحیه قوی ایمانی و برتری نظامی، صحنه را بر یهودیان تنگ كرده و آنان را در سختی و مشقت قرار دادند. یهودیان كه با شدت عمل مسلمانان روبرو شده بودند، بناچار نماینده ای بنام "نبّاش بن قیس" را جهت گفت و گو و پیدا كردن راه حل مناسب، به نزد رسول خدا(ص) فرستادند. نماینده یهودیان به پیامبر(ص) عرض كرد: ای محمد(ص)! همان حكمی كه بر "بنی نضیر" روا داشتی، بر ما نیز بدان راضی باش. دارایی ها، چهارپایان و اراضی ما از آن شما باشد، ولی از خون ما درگذرید و اجازه دهید به همراه زنان و فرزندانمان و به اندازه بار شتران از اسباب و اثاثیه را برداریم و از این دیار بیرون رویم. پیامبر(ص)، تقاضایش را نپذیرفت و فرمود: باید تسلیم گردید. نماینده یهود گفت: ما هیچ چیزی از این جا بیرون نمی بریم و تنها خودمان به همراه زنان و فرزندانمان بیرون رویم. پیامبر(ص) نپذیرفت و مجدداً تأكید نمود، كه یهودیان خیانت پیشه و سركش باید تسلیم گردند. نماینده یهود بدون دست یابی به نتیجه مثبتی به نزد قوم و قبیله اش برگشت و تأكید پیامبر(ص) را به اطلاع آنان رسانید.

آنان، یكدیگر را سرزنش و ملامت كردند، كه چرا خیانت كردیم و با دشمنان اسلام، هم راز و هم دست شده و در صدد نابودی اسلام برآمدیم؟ ولی، حاضر به تسلیم شدن، نگردیدند. آنان، چون با سرسختی و پیش روی سپاهیان اسلام، روبرو گردیدند، از پیامبر(ص) درخواست كردند، كه "ابولبابه بن عبد منذر" را جهت گفت و گو به نزد آنان بفرستد.

اما یهودیان بنی قریظه، هر چه مقاومت كردند، سودی عایدشان نگردید و سرانجام تسلیم گردیدند. مسلمانان، آنان را اسیر نموده و مردانشان

را در مكانی نگهداری كردند و زنان و فرزندانشان را در جای دیگر، متمركز نمودند و تمام دارایی ها، چهارپایان و اسباب و وسایلشان را به غنیمت گرفتند. "طایفه اوس" كه یكی از دو طایفه بزرگ انصار و از مسلمانان معروف مدینه بوده و سابقاً با بنی قریظه هم پیمان بودند، از پیامبر(ص) درخواست تقلیل كیفرشان را نمودند و پیامبر(ص) اختیار آنان را بر عهده "سعد بن معاذ" كه از بزرگان و ریش سفیدان طایفه اوس بود، گذاشت و فرمود كه هر چه وی بر آن حكم كند، من نیز به همان راضی خواهم بود. سعد بن معاذ، پس از قرار گرفتن در جای داوری، به طایفه اوس گفت: علیكم عهدالله و میثاقه أنّ الحكم فیكم ما حكمتُ؟ آیا با خدا، عهد و پیمان می بندید كه هر چه من حكم كردم، شما نیز آن را بپذیرید و گردن نهید؟ جملگی گفتند: آری، می پذیریم. سعد بن معاذ گفت: حكم من این است كه فتنه جویان، كشته شوند و زنان و فرزندانشان اسیر و دارایی هایشان، میان مسلمانان تقسیم گردد. پیامبر(ص) فرمود: ای سعد! همان چیزی را داوری كردی كه خداوند متعال از هفت آسمان بالا، همان را حكم می كند. بدین گونه، یهودیان خیانت پیشه و فتنه جو، به سزای كردارشان رسیده و جملگی محكوم به مرگ شدند و بازماندگان و دارایی هایشان، به دستور پیامبر(ص)، در میان مسلمانان تقسیم گردید.(1)

تهیه و تنظیم برای تبیان: رضا سلطانی

1- نك: المغازی [واقدی]، ج1، ص 496؛ فتوح البلدان [بلاذری]، ج1، ص 23؛ تاریخ الطبری، ج2، ص 253؛ سبل الهدی و الرشاد [صالحی شامی]، ج5، ص 5