در سایه سار وحی
(5)
دیوانه واقعی کیست؟
قرآن كریم می فرماید: وَ مَنْ یَرْغَبُ عَنْ مِلَةِ اَبْراهِیمَ اِلاّ مَنْ سَفِهَ نَفْسة .( بقره/130 )
خداوند متعال اعراض از ملت و دین ابراهیم را مساوی با سفاهت، و خود را به دیوانگی زدن، و راه جنون را اختیار نمودن می داند .
«سفیه»كیست ؟
و «سفاهت»چیست ؟
ما به چه كسی می گوییم سفیه ؟
ما انسانها هر كسی را كه چیزی گرانتر از آنچه هست خریداری كند یا ارزانتر از آنچه هست بفروشد به گونه ای كه عُقَلاء آن فاصله را تایید نكنند می گوییم سفاهت است، و چنین فردی را سفیه می نامیم .
حال قرآن بر اساس زبان خود ما با ما صحبت می كند، و می گوید: كه ای انسانها ! من به شما جانی دادم، حال اگر طبق اصطلاح خودتان آن را با كمتر از ارزش خودش معامله كنید قانوناً بایستی سفیه و دیوانه باشید .
شما ببینید با این عمر چه كارها می شود كرد؟
و از این طریق نرخ و قیمت آن را پیدا كنید . برای اینكه نرخ چیزی معلوم بشود به بازار مراجعه می كنند ببینند معمولاً این جنس را چقدر بر می دارند،
خوب،ما نگاه می كنیم می بینیم كسانی در یك عمرِ كوتاهی چه خدمات بزرگی كردند، و همین می شود نرخ عمر .
عیسی(ع) كه در عالم یك محور بزرگی است، عمرش«سی و چند»سال بیشتر نبود و در همین عمر به این مقامات رسید !
حال قرآن می گوید: اگر كسی عمر خود را داده باشد اما چیز كمی را دریافت نموده باشد، به چنین فردی، جز سفیه چه میتوان گفت ؟
یا مثلا كسی در خانه ای خواسته است یك میخی را نصب كند تا لباس خود را به آن آویزان نماید، حال اگر به جای یك میخ كوچك یك میخ طویله بردارد، حال به چنین كسی كه برای یك كار ناچیزی ضرر بزرگی بر خود وارد كرده است آیا نمی گویید كه سفیه است، دیوانه است .
یا اینكه انسان برای اینكه دنیای خودش آباد بشود آخرت خودش را به خطر بیندازد، و یا آخرت خود را خراب كند تا دنیای دیگری آباد بشود آیا این هم سفاهت نیست ؟!
پس همانطور كه ما در مشابه اینها نسبت به ضایع شدن مال و ضایع شدن جان و...حكم سفاهت مطرح می كنیم، خداوند متعال هم بر اساس وضعیتی كه ما داریم و ضررهایی كه بر خود وارد می كنیم بر این اساس بر ما حكم سفاهت می كند .و می گوید: هر كس كه از حكم ابراهیم سرباز بزند سفیه خواهد بود . وَ مَنْ یَرْغَبُ عَنْ مِلَةِ اَبْراهِیمَ اِلّا مَنْ سَفِهَ نَفْسَه . (بقره/130) غیر از دیوانگان كسی از دین ابراهیم اعراض نمی كند .
خداوند متعال اعراض از ملت و دین ابراهیم را مساوی با سفاهت، و خود را به دیوانگی زدن، و راه جنون را اختیار نمودن می داند .
این ابراهیم شدن چه نقشی دارد كه كسی بگوید من نمی خواهم ابراهیمی بشوم ؟!
ابراهیمی شدن به چیست ؟
به«اخلاق» ابراهیم است، به«رفتار» ابراهیم است، به«كردار» ابراهیم است، و به«گذشت» او و«انتخاب» اوست .
می گوید این انتخاب ابراهیم یك انتخاب عاقلانه است، هر كس كه چنین انتخابی را نپذیرد پا به روزی خودش زده است و دیوانه است .
می دانید انتخاب ابراهیم چیست ؟
خدا به ابراهیم گفت: اَسْلِم !
ابراهیم گفت كه: اَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعالَمِیْن .
یعنی «نهی» و نهی تو
«امر» ، امر تو
و «خواست» ، خواست تو،
هر چه را كه خواستی دوست بدارم، دوست می دارم،
و هرچه را كه خواستی دوست ندارم، دوست نمی دارم .
من به غیر از تو چیزی«انتخاب» نمی كنم،
تو چه چیز را انتخاب می كنی، من هم همان چیز را انتخاب خواهم كرد،
و این معنای اَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعالَمِین است .
خدا برای انسان چه چیز انتخاب كرده است ؟
خدا برای انسان همه چیز را انتخاب كرده است .
خدا نسبت به انسان نگفته است كه هر كار خواست انجام دهد و به ما مربوط نیست .
خدا برای انسان تمامی امرها و تمامی نهی ها را انتخاب كرده است، وهیچ چیز را نا گفته نگذاشته است .حتی اینكه انسان چه آرزویی داشته باشد خدا همان را نیز بیان داشته است .
ابراهیم هم گفت كه: خدا برای من انتخاب كرده است، دیگر من برای خودم انتخابی ندارم .
من همان چیزهایی را كه خدا برایم پسندیده است همانها را پسندیده ام .
این معنای: اِذْ قالَ لَهً اَسْلِم قالَ اَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعالَمِین می باشد .
یعنی صد در صد خود را داده ام به دست خدا .
حال می گوید: اگر هر كس از این خط خارج شود عاقل نیست، و دیوانه است .
آیت الله حایری شیرازی
تنظیم برای تبیان: شکوری
