استرس در طنز های شبانه

بازی در سریال‌های طنز هر شبی لذت‌بخش و استرس‌زاست

فرهاد آییش بازی در سریال‌های طنز روتین را برای بازیگر به قرار گرفتن در مسیر رودخانه تشبیه كرد و گفت: همان طور كه وقتی آب جاری است و شما در مسیر آن قرار گرفته‌اید، نمی‌توانید بایستید و باید جلو بروید، بازی در سریال‌های طنز هر شبی نیز همان قدر كه لذت‌بخش است، استرس‌زاست.

این بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به پرسشی درباره خلق شخصیت‌های مثبت جذاب در مجموعه‌های تلویزیونی و ضعف برخی فیلمها و سریالها در این بخش، اظهار كرد: در این زمینه دو گرایش تفكیك شده در سینما، تلویزیون و تئاتر ما وجود دارد. خصوصا در مورد كمدی این مساله خیلی صدق می‌كند؛ این‌كه ما دوست داریم به چه بخندیم. آیا ما فقط می‌توانیم به بدی‌های آدم‌ها و در تضاد قرارگرفتن آدم‌های بد و خوب بخندیم یا می‌توان به چیزهای دیگری هم خندید. البته خندیدن به چیزهای دیگر كمی چالش‌برانگیز است برای همین كلیشه‌ها در كمدی ما در تلویزیون شكل می‌گیرد.

وی درباره گرایش اولی كه در حوزه كمدی در تلویزیون شكل می‌گیرد، توضیح داد: ما یكسری آدم‌هایی را داریم كه بدجنسی و اذیت می‌كنند و با تضادی كه ایجاد می‌كنند، شرایط كمیك ایجاد می‌شود. مخصوصا چیزی كه مرا خیلی زجر می‌دهد، دعوای زن و شوهرها در برنامه‌های خانوادگی است كه برخی فكر می‌كنند خنده‌دار است.

برای من به شخصه این موضوعات نه تنها خنده‌دار نیست، كه به شدت غمگین‌انگیز است. این‌كه شوهری سر زنش‌ داد می‌زند یا زنی سر شوهرش داد می‌كشد، یا این‌كه به محض این‌كه می‌خواهند یك كمدی در تلویزیون خلق كنند، یك مرد زن ذلیل می‌آورند و بالعكس؛ این‌ها كلیشه‌هایی است كه حتی یك بارش هم دیگر برای من جذاب نیست.

آئیش ادامه داد‌: گرایش دوم می‌خواهد فراتر از این برود و طنز را جای دیگری پیدا كند. این بدان معنا نیست در این گرایش همه شخصیت‌ها خوب تصویر می‌شوند. در این بخش آدم‌ها ذات‌ خوبی دارند ولی در شرایطی قرار می‌گیرند كه بدجنسی‌هایی هم انجام می‌دهند و كارهای بدی هم می‌كنند. در این گرایش ما می‌خواهیم به موقعیتی كه برسیم كه بخندیم اما این خنده صرفا براساس آن تضادی كه گفتم شكل نمی‌گیرد.

به اعتقاد وی این نوع نگاه و گرایش، خواه ناخواه با خود نوع دیگری از طنز به وجود می‌آورد كه سریال «شمس‌العماره» به كارگردانی سامان مقدم نیز تاحدی قابل تأمل در این حیطه موفق بوده‌است.

آییش كه سالها پیش كارگردانی سریال طنز باجناق‌ها را برای شبكه تهران بر عهده داشته، در پاسخ به این پرسش ایسنا كه در مقام بازیگر سریال‌ها طنز هر شبی، چه فشارهایی را باید متحمل شد؟ گفت:به هرحال كار زیاد است ولی در عین حال لذت‌بخش است؛ چراكه یك‌ این نوع كار تا حدودی به تئاتر نزدیك می‌شود. به این معنا كه ما هر روز به ‌روز با این كاراكترها زندگی می‌كنیم، همان‌طور كه در تئاتر به مدت چندماه در مقام تمرین با یك كاراكتر زندگی می‌كنیم.

او با بیان اینكه سریالهای روتین لذت و چالش خود را دارند، ادامه داد: البته سختی‌ها و استرس‌های آن‌چنانی هم در این كارها وجود دارد. گاه من شخصیت خودم را گم می‌كنم؛ بعضی وقت‌ها هم در عمل می‌بینیم كه گم نكرده‌ام و درست جلو می‌روم ولی شك و تردید به من غلبه می‌كند.

آییش در پاسخ به پرسش دیگر ایسنا مبنی بر اینكه آیا تلویزیون در مسیر طنز فاخر قدم برمی‌دارد و سریال «شمس‌العماره» در این مسیر در چه جایگاهی قرار دارد؟ گفت: من هم اینك می‌بینیم كه در این مسیر، سلیقه مدیران تلویزیون با چندسال قبل فرق كرده است. همین الآن آقای فرجی مدیر شبكه دو سیما، برای به دست آوردن طنز فاخر كاملا از این سریال پشتیبانی می‌كند. این اتفاق دارد می‌افتد. این‌كه چه‌قدر صبور باشیم، چه‌قدر ریسك كنیم و از سریالهای طنز پشتیبانی كنیم، موضوعی است كه می‌تواند این جریان را به یك جنبش و حركت عام‌تر تبدیل كند؛ امیدوارم این اتفاق بیفتد.

این كارگردان و بازیگر در پاسخ به این پرسش كه چرا كارهایی مشابه تله تئاتر «شام آخر» (كه نوروز سال گذشته از شبكه چهار پخش شد) را كمتر از وی در تلویزیون شاهد هستیم؟ گفت: من متن مشابه این كار زیاد دارم ولی تلویزیون باید از من بخواهد كه این كارها را تولید كنم. كارهای زیادی به من پیشنهاد می‌شود و این پیشنهادات گاه جبری می‌شود كه من اراده‌ام را از دست بدهم و گاه حتی پیشنهادات را از روی رودربایستی قبول می‌كنم؛ ولی من همواره درحال نوشتن هستم و نوشته‌های بسیاری دارم كه اجرا نشده‌است كه در آینده شاید آنها را تصویر كنم.

آییش در پایان به سریال «باجناق‌ها» اشاره كرد و گفت: این سریال با ادعای این‌كه طنزی فاخر و نوع كمدی‌ كه مخصوص خود من است ارائه شود، شروع شد؛ ولی تهیه‌كننده و برخی مدیران آن‌زمان شبكه تهران در خصوص این نوع طنز صبور نبودند تا ببینند بعد از 25 قسمت چه اتفاقی می‌افتد. می‌خواستند نوع طنزی را داشته باشند كه سریع جواب می‌دهد. نوع طنزی كه در تله‌تئاتر «شام آخر» دیدید اگر قرار باشد هرشب ساعت 9 به عنوان سریال پخش شود، باید مقداری تغییرات داشته باشد.

تنظیم برای تبیان : مسعودعجمی