بلعم باعورهای زمان

قصه بلعم باعورا در قرآن كه ابتدا در صف مومنان و حامل آیات و علوم الهی بود، سپس از مسیر حق منحرف گشته و عاقبت كارش به بدبختی و گمراهی كشیده شد آیا در همه زمان ها و نسل ها می تواند استمرار پیدا كند؟

پاسخ:

داستان بلعم باعورا در قرآن كریم در آیات 175 و 176 سوره اعراف بیان شده و مربوط به عصر حضرت موسی(ع) بوده است. در بخش نخست پاسخ به این سؤال كه تحت عنوان عاقبت عالمان بی عمل مطرح شد، ویژگی های شخصیتی بلعم را عنوان كردیم. اما از آنجا كه دانشمندانی همانند بلعم در هر عصری و نسلی ممكن است وجود داشته باشند، بنابراین در زمان پیامبر اعظم(ص) و زمان حاضر و آینده نیز می توان مصادیقی از چنین عالمانی را به وضوح شناسایی كرد.

در عصر و زمان پیامبر(ص) همانند «ابوعامر» و «امیه بن ابی صلت» وجود داشته اند، مفهوم آیات بر آنها تطبیق شده است، همان گونه كه بر افراد مشابه او در هر عصر و زمان نیز منطبق خواهد شد وگرنه اصل داستان مربوط به غیر «بلعم» نیست.

در تفسیر «المنار» از پیامبر اسلام(ص) چنین نقل شده: مثل «بلعم بن باعورا» در بنی اسرائیل همانند «امیه بن ابی صلت» در این امت است.

همچنین از امام باقر(ع) روایت شده كه فرمود: الاصل فی ذلك بلعم، ثم ضربه الله مثلا لكل موثر هواه علی هدی الله من أهل القبله : «اصل آیه درباره بلعم است، سپس خداوند آن را به عنوان یك مثال درباره كسانی كه هواپرستی را بر خداپرستی و هدایت الهی در این امت مقدم بشمرند، بیان كرده».

اصولا در جوامع انسانی كمتر خطری به اندازه خطر دانشمندانی است كه علم و دانش خود را در اختیار فراعنه و جباران عصر خود قرار می دهند و در اثر هواپرستی و تمایل به زرق و برق جهان ماده (و اخلاد الی الارض) همه سرمایه های فكری خود را در اختیار طاغوت ها می گذارند، و آنها نیز برای تحمیق مردم عوام از وجود این گونه افراد حداكثر استفاده را می كنند. این موضوع اختصاص به زمان موسی(ع) یا سایر پیامبران نداشته، بعد از عصر پیامبر اسلام(ص) و تا به امروز، نیز ادامه دارد كه «بلعم باعوراها» و «ابوعامرها» و «امیه بن ابی صلت ها» علم و دانش و نفوذ اجتماعی خود را در برابر درهم و دینار یا مقام و یا به خاطر انگیزه حسد در اختیار گروه های منافق و دشمنان حق و فراعنه و بنی امیه ها و بنی عباس ها و طاغوت ها داده و می دهند. این گروه از دانشمندان نشانه هائی دارند كه در آیات فوق بیان شده و به وسیله آن می توان آنها را شناخت: آنها هواپرستانی هستند كه خدای خود را فراموش كرده اند. آنها همت هائی پست دارند كه به جای توجه به شخصیت برتر و مقام والا در پیشگاه خدا و خلق خدا، به پستی می گرایند، و به خاطر همین دون همتی همه چیز خود را از دست می دهند. آنها تحت وسوسه های شدید شیطان قرار دارند و به آسانی قابل خرید و فروشند. آنها همانند سگ های بیماری هستند كه هرگز سیراب نمی گردند و روی این جهات مسیر حق را رها كرده، در بیراهه ها سرگردان می شوند و پیشوای گمراهانند باید این گونه افراد را شناخت و به شدت از آنها برحذر بود.(1)

ــــــــــــــــــــــــــ

1-تفسیر نمونه، ج 7، ص 32

تنظیم برای تبیان: شکوری