کپی با کارگردان پنجمین خورشید

«پنجمین خورشید» می‌تواند به فیلم‌های زیادی شبیه باشد

قرار داشتم حمید گودرزی در جدیدترین سریالم حتما نقش اول بازی كند

علیرضا افخمی معتقد است «اگر پیش از قسمت آخر «پنجمین خورشید» به قصه بودن داستان كل سریال اشاره می‌كردیم امكان لو رفتن پایان كار وجود داشت.»

كارگردان «پنجمین خورشید» یادآور شد: پایانی كه برای این سریال به تصویر كشیده شد پیش از این در طرحی كه به شورای طرح و برنامه سیما ارایه شده، نوشته شده بود.

كارگردان «پنجمین خورشید» در پاسخ به این پرسش خبرنگار سرویس تلویزیون ایسنا كه آیا بهتر نبود در طول سریال نشانه‌هایی گنجانده می‌شد تا بیننده در زمینه قصه بودن كل داستان «پنجمین خورشید» حدس‌هایی بزند، گفت: فكر می‌كنم این كار ضرورتی نداشت. بیشتر بینندگان حدس می‌زنند كه كل قصه، مجموعه یك «خواب» باشد و قهرمانان داستان در پایان «پنجمین خورشید» از خواب بلند می‌شود چون در طول این سریال چندبار به خواب و كابوس اشاره شد.

وی اضافه كرد: حتی در یكی از دیالوگ‌هایی كه هما (با بازی شبنم قلی‌خانی) به محسن (با بازی حمید گودرزی) می‌گوید اگر برنگشتی همه این ماجراها را به حساب یك خواب خوب و قشنگ می‌گذارم، البته در طول سریال یكی – دو جمله هم مبنی بر داستان بدون سریال مطرح شد، مانند دیالوگی كه همایون (با بازی شهرام قائدی) به محسن در زمینه امضا كردن اسكناس می‌گوید و جمله‌ی «این چه داستانی است؟» را بیان می‌كند.

علیرضا افخمی درباره الهام نویسندگان فیلم‌نامه «پنجمین خورشید» از سینمایی «اثر پروانه‌ای» اظهار كرد: این فیلم را ندیده‌ام؛ البته «پنجمین خورشید» می‌تواند به فیلم‌های زیادی شباهت داشته باشد، چون قصه سفر در زمان را مطرح می‌كند. این موضوع حتی در سریال «گمشدگان» (lost) هم وجود دارد، البته اگر طرح این سریال با الهام از فیلمی زده شده بود، نقطه ضعفی محسوب نمی‌شد، بنابراین دلیلی برای پنهان كردن آن وجود نداشت. اما من نه «اثر پروانه» را دیده‌ام و نه «گمشدگان» را.

او تصریح كرد: دخترم (افسانه افخمی) طرحی 15ـ 20 صفحه‌ای را بدون الهام از فیلم یا سریالی برای «پنجمین خورشیده نوشته بود.

این كارگردان و ناظر كیفی سریال‌ها در زمینه‌ی ضرورت ذكر نام منبعی كه سریال یا فیلمی از آن ساخته می‌شود، تأكید كرد: اقتباس از اثر یا الهام از آن برای ساخت فیلم یا سریال در جامعه سینمایی و ادبیات بسیار مرسوم است. درواقع طرح و ایده به معنای اصیل آن مدت‌هاست كه تمام شده است و همه آثار نوشته شده است.

او اضافه كرد: افراد فیلم‌ها و كتاب‌های مختلفی می‌خوانند و یك نویسنده و كارگردان ممكن است طرحی به ذهنش برسد كه ملغمه‌ای از تمام آثاری باشد كه او تاكنون خوانده و دیده است. درواقع این، فرایندی است كه در زمینه‌ی بسیاری از آثار اتفاق می‌افتد و اصلا هم نكته بدی به شمار نمی‌رود، بلكه نشان‌دهنده آن است كه ادبیات، فیلم‌نامه و فیلم زاینده است و آثاری را پیرامون خود تولید می‌كند و روی خوانندگان و بینندگان اثر می‌گذارد.

***

افخمی كه به همراه سجاد ابوالحسنی نگارش فیلم‌نامه «پنجمین خورشید» را برعهده داشته است درباره‌ی روند نوشتن متن این سریال اظهار كرد: مشترك فیلم‌نامه‌ی «پنجمین خورشید» را می‌نوشتیم؛ البته این كار به معنای تقسیم كار بین ما نبود. خیلی اوقات سكانس‌هایی را كه سجاد می‌نوشت بدون هیچ تغییری می‌ساختیم، بعضی وقت‌ها هم سكانس‌ها به بازنویسی نیاز داشت. برخی سكانس‌ها را نیز خودم می‌نوشتم.

او اضافه كرد: در كل سلیقه‌ی من و سجاد به هم نزدیك است؛ البته سجاد جوانی است كه در عرصه نویسندگی بیشتر می‌تواند تجربه كند. او بسیار به كار خود علاقه‌مند و با استعداد است. او مطمئنا در آینده به موفقیت می‌رسد. امیدوارم سجاد خیلی زود بتواند مستقل كار كند. هرچند او به كار مشترك علاقه‌مند است؛ اما لازم است هرچه زودتر استقلال پیدا كند.

نویسنده «پنجمین خورشید» در پاسخ به این پرسش ایسنا كه چه‌قدر در مرحله نگارش، ممیزی اعمال می‌شد، گفت: این سریال در مرحله متن خیلی ممیزی نشد و مدیرگروه فیلم و سریال و مدیر شبكه سه سیما از این جهت به من اعتماد كامل داشتند. البته من در زمینه خیلی از سكانس‌ها به ویژه در قسمت‌های پایانی (كه زمان خیلی كم شده بود) كه شك و شبهه داشتم، پس از نگارش به صورت تلفنی برای مدیر گروه فیلم و سریال شبكه می‌گفتم و اگر مشكلی در آن احساس می‌شد، اصلاح می‌شد.

***

این كارگردان درباره‌ی روند انتخاب بازیگران «پنجمین خورشید» با توجه به مشكل بودن این مرحله در سال‌های اخیر از نظر برخی كارگردانان و تهیه‌كنندگان، گفت: در این زمینه مشكل چندانی نداشتم؛ خوشبختانه بازیگران مورد نظر من وقتشان آزاد بود. البته با برخی از آن‌ها پیش از این همكاری كرده بودم. برخی دیگر هم با وجود كامل نبودن فیلم‌نامه بازی در این سریال را پذیرفتند. درواقع تنها مشكل ما نداشتن متن بود.

او با اشاره به چگونگی انتخاب حمید گودرزی برای ایفای نقش محسن اظهار كرد: من و او رفاقت دیرینه‌ای داریم و از قبل قرار گذاشته بودیم كه در جدیدترین سریالی كه بسازم حتما او نقش اول آن را بازی كند.

كارگردان «پنجمین خورشید» درباره‌ی مشترك بودن برخی بازیگران این سریال با «نردبام آسمان» و ضرورت استفاده از بازیگرانی كه كم‌تر در سریال‌ها دیده شده‌اند، گفت: به‌كارگیری چنین بازیگرانی دغدغه‌ی من نیز هست. «پنجمین خورشید» با «نردبام آسمان» دو بازیگر مشترك (شبنم قلی‌خانی و انوشیروان ارجمند) داشت البته ظاهرا قرار نبود «نردبام آسمان» در ماه مبارك رمضان پخش شود و ما از این موضوع اطلاعی نداشتیم و پخش این مجموعه پس از رایزنی‌هایی برای اوقات مبارك رمضان قطعی شد، ضمن آن‌كه «نردبام آسمان» مجموعه‌ای مناسبتی نبود. اگر «نردبام آسمان» پخش نمی‌شد «پنجمین خورشید» كم‌ترین بازیگر تكراری را در میان مجموعه‌های ماه رمضان داشت.

او مهوش صبركن، انوشیروان ارجمند، شبنم قلی‌خانی، رضا آحادی، مهدس سلوكی را بازیگرانی ذكر كرد كه سابقه بازی در سریال‌های ماه رمضان را ندارند.

كارگردان «پنجمین خورشید» همچنین به خبرنگار ایسنا تصریح كرد: این سریال قرار نبود برای پخش در ماه مبارك رمضان ساخته شود و به منظور پخش هفتگی قرار بود تولید شود. .

علیرضا افخمی در پاسخ به این كه چه‌طور شد كه با وجود اعلام قبلی مبنی بر كارنكردن برای ساخت سریال رمضان 88 «پنجمین خورشید» را ساختید؟! افزود: من همین حرف را زدم و تقریبا به همه‌ی شبكه‌ها از جمله شبكه سه سیما اعلام كردم كه قصد ساخت سریال برای ماه رمضان را نداریم و قرار نبود «پنجمین خورشید» برای پخش این اوقات مبارك ساخته شود.«پنجمین خورشید» را در قالب طرحی پنجاه‌وچند صفحه‌ای برای ساخت در قالب هفتگی ارایه داده بودم. آن‌ها طرح را پسندیدند و تصویبش كردند. من هم عجله‌ای برای تصویب و آغاز تصویربرداری نداشتم. همان زمان یكی از تهیه‌كنندگان كه از دوستانم است، قرار بود مجموعه ماه رمضان را بسازد، اما طرح او در شورای طرح و تأمین برنامه سیما دچار مشكلاتی شد و تصویب نشد.

افخمی اضافه كرد: علی‌اصغر پورمحمدی – مدیر شبكه سه سیما و محمدرضا تخشید - مدیر گروه فیلم و سریال شبكه سه سیما - كه از دوستانم هستند ناگهان دستشان در زمینه سریال ماه رمضان سال جاری خالی شد. آنان «پنجمین خورشید» را مجموعه مناسبی برای ساخت در این اوقات مبارك تشخیص دادند. البته در این مرحله خیلی با شبكه سه «چانه زدم» اما در نهایت چون به علت مخاطره‌آمیزشدن وضعیت شبكه در زمینه سریال ماه رمضان سال جاری و ارادت و احترام به تخشید و پورمحمدی ساخت «پنجمین خورشید» را قبول كردم. البته انشاء‌الله ماه رمضان سال آینده اصلا سریال نمی‌سازم.

افخمی در ادامه در مورد این كه آیا یك ساعت و نیم منتظر نگه داشتن مخاطب پس از دو روز برای پخش قسمت آخر «پنجمین خورشید» توهین به او نیست، گفت: به كار بردن واژه‌ی توهین واژه‌ی درستی نیست و فكر نمی‌كنم به مخاطب نیز چنین احساسی دست داده باشد؛ در قسمت آخر هم بینندگان متوجه شدند كه برخی سكانس‌ها همان روز پخش تصویر شده بود. به عنوان نمونه یكی از آن‌ها بدون توجه به راكورد صحنه به تصویر كشیده شده بود و بینندگان هم متوجه شدند كه با چه مكافاتی توانستیم قسمت آخر را با بیش از یك ساعت تأخیر به پخش برسانیم.

افخمی اذعان كرد: نسخه‌ای كه به پخش رسانده شد اشكالاتی در پس‌تولید داشت به عنوان نمونه صدای من و دستیارم جامانده بود!

او با بیان این‌كه اگر تلاش خود را برای رساندن سریال به پخش نكرده بودیم به مخاطب توهین می‌شد، در پایان گفت: این كارگردان تلویزیون در پاسخ به این پرسش سیما كه آیا اصرار شبكه برای پخش این سریال در شنبه شب باعث فشار به گروه تولید نشد، گفت: به ما فشار آمد؛ اما شبكه هم به علت اهمیتی كه به مخاطبان خود می‌داد، خواهان پخش در روز اعلام شده بود؛ چراكه مسؤولان معتقد بودند كه به علت روی آنتن نرفتن «پنجمین خورشید» در ایام سوگواری حضرت علی (ع) با مخاطب این سریال چهار روز قطع ارتباط شد و پس از آن پنج شب مجموعه روی آنتن رفته بود در این شرایط بد بود اگر برای پخش قسمت پایانی، سه روز ارتباط مخاطبان «پنجمین خورشید» قطع می‌شد. درواقع فشار پورمحمدی و تخشید برای به موقع آماده شدن سریال در جهت حمایت از منافع بینندگان بود و همان‌قدر كه ما در ساخت مجموعه استرس داشتیم به همان اندازه آنان این فشار را تحمل می‌كردند و لحظه به لحظه در جریان روند تصویربرداری بودند و تمام تلاش خود را برای مهیاكردن شرایط لازم می‌كردند.

تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی