تبیان، دستیار زندگی
درباره شب قدر بسیار نوشته و گفته شده است. اما به سبب آن كه از پیچیدگی های بسیاری برخوردار است هرگز كسی به بطون آن راه نیافته است. با این همه عدم دست یابی به بطون مقام و ارزشی آن، نمی تواند ما را از تلاش نسبت به درك عظمت آن باز دارد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نزول جمعی قرآن و رسول در شب قدر
شب قدر

درباره شب قدر بسیار نوشته و گفته شده است. اما به سبب آن كه از پیچیدگی های بسیاری برخوردار است هرگز كسی به بطون آن راه نیافته است. با این همه عدم دست یابی به بطون مقام و ارزشی آن، نمی تواند ما را از تلاش نسبت به درك عظمت آن باز دارد گرچه خداوند بارها می فرماید كه درك آن بیرون از توان عادی بشری است ولی باز می توان از راه آیات و روایاتی كه این شب را از هزار ماه با ارزش تر دانسته است، یاری گرفت تا روشنایی بر شب شگرف آن افكند و گوشه هایی از عظمت و جلال آن را بازشناسی كرد.

نویسنده در این مطلب بر آن است تا راهی به سوی حقایق آن بگشاید. هر چند كه وی نیز بر این مطلب اقرار دارد كه آن چه آمده تنها بخشی اندك از بی نهایت شبی است كه خداوند خود آن را بیرون از دایره احاطی علم و درك بشر معرفی كرده است. با هم این مطلب را از نظر می گذرانیم.

قرآن به عنوان بخشی از وجود نورانی حضرت ختمی مرتبت(ص) مطرح می باشد كه با وی همواره از هر مرتبه ای از مراتب هستی نزول یافته است و هرگز از وی جدا نبوده است. این كه در میان مفسران اختلاف است كه ضمیر در انزلناه به چه كسی و یا چه چیزی بر می گردد به خوبی این معنا را تبیین می كند كه این ضمیر می تواند به قرآن و یا حضرت ختمی مرتبت(ص) بازگردد؛

ارزش شب قدر

شاید مهم ترین رخداد تاریخی كه قرآن آن را گزارش می كند، نزول جمعی حضرت ختمی مرتبت از مقام قدس به همراه قرآن در شب قدر باشد. رخدادی كه در آن سیر دایره هستی به مقصد میانی می رسد و راه بازگشت صعودی را آغاز می كند. از این رو آن را برتر از هزار ماه دانسته و بر تجلیل و گرامیداشت آن به عنوان ایام الله با احیای شب آن و انجام اعمال دیگر تاكید كرده است.

در بزرگی و منزلت و تاثیر این شب، بسیار در روایات گفته شده است و بسیاری از فرهیختگان و نام آوران علم و ایمان در طول تاریخ اسلامی نسبت به ارزش و اهمیت آن سخن های فراوان گفته اند؛ اما ارزش و جایگاه آن چنان كه باید و شاید هنوز بر همگان شناخته نشده است.

تكرار بی پایان شب های قدر

تكرار بی پایان شب قدر در سال های پس از نزول جمعی حضرت محمد مصطفی(ع) به همراه قرآن به معنای آن است كه نزول فرشتگان و روح به قلب و شخصی كه خلیفه كامل و تمام الهی است، چیزی جز نزول همه هستی به توسط نائبانی چون فرشتگان و روح به پیشگاه وجودی و نوری و روحی حضرت ختمی مرتبت(ص) نمی باشد. به این معنا كه در جهان مادی، شخصی كه نفس و جان رسول الله(ص) است هنوز حضور دارد كه در نقش خلیفه الهی مسئولیت های رسول الله(ص) را انجام می دهد.

این بدان معنا خواهد بود كه همه هستی در بهره گیری از ربوبیت الهی به مجرای فیضی وابسته هستند كه هم اكنون به نیابت روحی و نفسی و نوری رسول خدا(ص) در زمین مستقر است. بدین ترتیب شب قدر نه تنها یك رخداد تاریخی در بخشی از زمان و لحظه تاریخی بلكه تكرار مكرر رخداد بی مانندی است كه تا زمان حضور نورمحمدی در قالب اشخاصی چون اهل بیت عصمت و طهارت(ع)، ادامه خواهد داشت.

از مطالبی كه برخی از آن ها در سوره قدر تبیین و تحلیل شده، می توان دریافت كه پیش از نزول جمعی حضرت ختمی مرتبت(ص) به همراه قرآن، زمین خلیفه ای چنین مطلق و كامل به خود ندیده بود تا همه فرشتگان و روح به نزول اجلال نزول نمایند.

همه آن فرشتگانی كه به حضرت آدم(ع) در مقام قدس سجده كرده بودند، به اعتبار نور محمدی بود كه به شكل روح در جان حضرت آدم(ع) دمیده شده بود. اكنون كه حضرت محمد(ص) در شب قدر به زمین اجلال نزول كرده است می بایست همه فرشتگان برای بهره گیری از مقام فیض و اعلان اطاعت از خلیفه كامل الهی، به وی رجوع كنند.

براین اساس می توان گفت كه حضرت محمد(ص) در شب قدر از مقام قدس الهی به زمین و یا مراتبی از آن چون مقام مثالی و قلبی اجلال نزول كرده و در این شب است كه خلافت واقعی در دایره نزول كامل آن آغاز می شود. اگر شب را مقام جمع الجمع وجود بدانیم باید گفت كه روز تولد آن حضرت(ص) نیز از چنان جایگاهی برخوردار است و روز قدر وجود نیز می باشد. با این همه شب قدر به سبب نزول جمعی آن حضرت(ص)، از ارزش ویژه ای برخوردار می باشد؛ زیرا بهره گیری از آن در این مقام، همگانی و عمومی است.

نزول جمعی قرآن همراه نزول جمعی محمدی

از آیات قرآنی این معنا به دست می آید كه هر پیامبری كتاب وجودی خویش را به همراه دارد. این كتاب وجودی هرگز از وی جدا نبوده و نخواهد بود. بنابراین معنا ندارد كه چیزی پس از وی در مقام وجود مادی به وی عطا شود. به این معنا كه همه چیز در همان مقام قدس و ذات به او عطا شده است.

شاید صریح ترین آیاتی كه به این مسئله پرداخته، آیات مرتبط با حضرت عیسی بن مریم (ع) باشد؛ زیرا در این آیات به خوبی این معنا مورد تأكید قرار می گیرد كه حضرت عیسی بن مریم(ع) از همان زمانی كه پا به عرصه وجود مادی می گذارد از كتاب انجیلی خبر می دهد كه در اختیار اوست و به وی وحی شده است نه آن كه بعدها به وی وحی خواهد شد. این بدان معناست كه نزول وجودی آن حضرت(ع) از مقام قدس به مقام ماده و جسم همراه با كتاب انجیلی است كه بخشی از وجود آن حضرت(ع) می باشد.

به سخن دیگر، كتاب انجیل، بخشی از وجود حضرت عیسی بن مریم(ع) است كه خداوند به وی عطا كرده است، نه آن كه امری جدا از ذات و وجود نورانی آن حضرت (ع) باشد. براین اساس، آن حضرت در مراحل بعدی تنها آن چه را خداوند پیش از این به وی عطا كرده است، به فرمان الهی اعلان می كند.

از بسیاری از آیات قرآنی این معنا به دست می آید كه چنین حالتی برای پیامبر اكرم(ص) نیز صادق بوده است؛ زیرا خداوند در برخی از آیات از نزول جمعی قرآن به وی سخن می گوید و در برخی نیز وی را از تعجیل در وحی باز می دارد و به او فرمان می دهد تا در انتظار فرمان الهی برای لحظه ابلاغ باشد. از این رو آن حضرت(ع) همه آیات قرآنی را می دانست و از تغییر قبله و زمان آن آگاه بود ولی در انتظار این معنا بود كه فرمانی از مقام قدس الهی برسد تا آن را عملی سازد و ابلاغ نماید.

از مطالبی كه برخی از آن ها در سوره قدر تبیین و تحلیل شده، می توان دریافت كه پیش از نزول جمعی حضرت ختمی مرتبت(ص) به همراه قرآن، زمین خلیفه ای چنین مطلق و كامل به خود ندیده بود تا همه فرشتگان و روح به نزول اجلال نزول نمایند.

بنابراین، قرآن به عنوان بخشی از وجود نورانی حضرت ختمی مرتبت(ص) مطرح می باشد كه با وی همواره از هر مرتبه ای از مراتب هستی نزول یافته است و هرگز از وی جدا نبوده است. این كه در میان مفسران اختلاف است كه ضمیر در انزلناه به چه كسی و یا چه چیزی بر می گردد به خوبی این معنا را تبیین می كند كه این ضمیر می تواند به قرآن و یا حضرت ختمی مرتبت(ص) بازگردد؛ زیرا آن چه كه در شب قدر به یكباره نزول یافته است، وجود نورانی حضرت محمد مصطفی(ص) بوده است كه به همراه خود، قرآن را داشته است. بنابراین می توان گفت آنچه در شب قدر نزول یافته قرآن بوده است كه بخشی از ذات نبوی می باشد.

آیات سوره بقره، سوره دخان و سوره قدر كه بر نزول قرآن در شب قدر و ماه رمضان دلالت دارد می خواهد همین معنا را تاكید كند؛ زیرا نزول نوری و جمعی حضرت ختمی مرتبت(ص) درشب قدر ماه رمضان به معنای نزول قرآن به همراه وی نیز خواهدبود.

نویسنده: سیدعباس كریمی


تنظیم برای تبیان: گروه دین و اندیشه_شکوری، با تلخیص