تبیان، دستیار زندگی
چنانکه گذشت یکی از محورهای دعای امروز، برخورداری از رحمت بی منتهای الهی است، اکنون ببینیم دیدگاه قران کریم در خصوص چگونگی بهره مندی از خوان گسترده رحمت الهی چیست؟
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پیک رمضان 9

دعای روز نهم ماه مبارک رمضان

شرح اجمالی دعا در پرتو قرآن

موضوعات یاد شده در دعای روز نهم عبارتند از:1. بهره مندی از دریای رحمت الهی2. هدایت با آیات محکم و دلایل روشن 3. تلاش در جهت کسب رضایت الهی.

چنانکه گذشت یکی از محورهای دعای امروز، برخورداری از رحمت بی منتهای الهی است، اکنون ببینیم دیدگاه قران کریم در خصوص چگونگی بهره مندی از خوان گسترده رحمت الهی چیست؟

بر مبنای آموزه های قرآن، تقوا و خداترسی، رمز دریافت رحمت الهى است.

رحمت بی منت الهی در قرآن

کلمه رحمن به جز مواردی که در " بسم الله " به کار رفته ، حدود 41 بار در قرآن آمده است و کلمه رحیم نیز به جز دفعاتی که در " بسم الله " تکرار گشته، حدود 80 بار .

آنگونه که مفسران گفته اند "رحمن" ناظر به صفت رحمت عام خداوند است که مومن و کافر را می پوشاند، اما رحیم تنها مومنان را آنهم در قیامت شامل می شود.

در این که حضرت باری تعالی رحمت گستر است تردیدی نیست؛ این حقیقت از آیاتی چون «وَرَحْمَتِی وَسِعَتْ كُلَّ شَیء «الأعراف/156»(رحمتم همه چیز را فراگرفته) و كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلىَ‏ نَفْسِهِ الرَّحْمَة «انعام/54»( پروردگارتان، رحمت را بر خود فرض کرده) به خوبی مستفاد است.

اما سوال اساسی این است که چگونه می توان رحمت الهی را به سوی خود جلب کرد؟

قرآن کریم کلید این سوال را در آیات متعددی به دست داده است:

1. خداترسی کلید جلب رحمت الهی

وَإِذَا قِیلَ لَهُمُ اتَّقُوا مَا بَینَ أَیدِیكُمْ وَمَا خَلْفَكُمْ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ «یس/45»

و هرگاه به آنها گفته شود: «از آنچه پیش رو و پشت سر شماست [= از عذابهای الهی‌] بترسید تا مشمول رحمت الهی شوید!» (اعتنا نمی‌کنند).

بر مبنای کریمه یاد شده تقوا و خداترسی، رمز دریافت رحمت الهى است.

2. دعا، عامل اعتنا و جلب رحمت خدا

افزون بر تقوا، دعا نیز عامل جذب و جلب رحمت الهی است: « قُل ما یَعْبَوا بِكُمْ رَبّی لَولا دُعاءَ كم» «فرقان / 77 »

«ای پیامبر! به مردم بگو: اگر دعای شما نباشد,پروردگار من هیچ اعتنایی به شما نمی کرد.»

3.ایمان زائر پیامبر، راه دریافت لطف و رحمت حق تعالی.

وَإِذَا جَاءَكَ الَّذِینَ یؤْمِنُونَ بِآیاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَیكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ«الأنعام/54»

هرگاه کسانی که به آیات ما ایمان دارند نزد تو آیند، به آنها بگو: «سلام بر شما پروردگارتان، رحمت را بر خود فرض کرده؛ هر کس از شما کار بدی از روی نادانی کند، سپس توبه و اصلاح (و جبران) نماید، (مشمول رحمت خدا می‌شود چرا که) او آمرزنده مهربان است.»

فضل و رحمت الهى دو گونه است: رحمتی که جنبه" تشریعى" دارد، و رحمتی که جنبه "تکوینی".

4. توبه و اظهار پشیمانی

از آیه فوق، همچنین می توان دریافت که خداوند، رحمت را بر خویش واجب كرده، ولى شرط دریافت آن، عذرخواهى و توبه است:..كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِنْ بَعْدِهِ...

گونه های رحمت

یکی از نعمتهای بزرگ الهی در طریق هدایت بندگان، بذل و اعطای رحمت بی منت و بی منتهای اوست که همه را زیر این چتر گرد آورده است.در قرآن می خوانیم:

...وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ ما زَكى‏ مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَداً وَ لكِنَّ اللَّهَ یُزَكِّی مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ. «النور/21»

اگر فضل و رحمت الهى بر شما نبود احدى از شما هرگز پاك نمى‏شد، ولى خداوند هر كه را بخواهد تزكیه مى‏كند، و خدا شنوا و دانا است"

ناگفته نماند که فضل و رحمت الهى دو گونه است: رحمتی که جنبه" تشریعى" دارد، و رحمتی که جنبه "تکوینی".

رحمت نخستین از طریق برانگیختن پیامبران و نزول كتب آسمانى و تشریع احكام و بشارتها و انذارها صورت می پذیرد، ودومی از طریق امدادهاى معنوى و الهى است، و آیه یاد شده نیز ناظر به رحمت تکوینیه خداست(به قرینه "من یشاء").


نوشته و تنظیم برای تبیان: گروه دین و اندیشه_شکوری