تبیان، دستیار زندگی
آداب میهمانى الهى را مى‏توان به سه دسته تقسیم كرد: 1- آدابى كه توجه و پایبندى به آنها، شرط حتمى براى ورود به میهمانى الهى است. این دسته، عبارت است از پرهیز از مفطِرات روزه به قصد قربت .
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آداب میهمانى الهى

ماه رمضان

آداب میهمانى الهى را مى‏توان به سه دسته تقسیم كرد:

1- آدابى كه توجه و پایبندى به آنها، شرط حتمى براى ورود به میهمانى الهى است. این دسته، عبارت است از پرهیز از مفطِرات روزه1 به قصد قربت .

جایگاه بررسى این دسته از آداب(احكام)، فقه است و چون «رساله‏هاى عملیّه» آنها را به نحو مبسوط بیان كرده‏اند، نیازى به طرح تفصیلى این مباحث در این مجموعه نیست .

2- آدابى كه رعایت آنها، شرط ضرورى براى بهره‏بردارى انسان از این ضیافت الهى در جهت تجدید حیات معنوى خویش و رسیدن به تكامل روحى است .

آنچه جامع همه آداب این دسته است، پرهیز از محرّمات الهى است. از این رو، در گزارش خطبه معروفى كه پیامبر (صلى‏الله‏علیه‏و‏آله) در آستانه ماه رمضان فرمود، آمده است كه امام على (علیه‏السلام) در اثناى آن پرسید:

یا رَسولَ اللهِ، ما أفضَلُ الأَعمالِ فی هذَا الشَّهرِ؟ اى پیامبر خدا! بهترینِ كارها در این ماه چیست؟

پیامبر خدا پاسخ داد:

الوَرَعُ عَن مَحارِمِ اللهِ2؛ «پرهیز از محرّمات الهى.»

در تبیین پاسخ پیامبر، مى‏توان گفت كه گناهان، آفاتى هستند كه حیات معنوى انسان را تهدید مى‏كنند و مانع شكوفایى آن مى‏شوند.

از این رو ، با وجود گناهان ـ كه مانع رشد معنوى انسان‏اند ـ روزه هرگز نمى‏تواند موجب تحوّل معنوى در انسان شود. بنابراین، روزه‏دارِ مبتلا به آفت گناه، از روزه‏اش بهره نمى‏برد و به تعبیر پیامبر خدا:

گناهان، آفاتى هستند كه حیات معنوى انسان را تهدید مى‏كنند و مانع شكوفایى آن مى‏شوند.

رُبَّ صائِمٍ حَظُّهُ مِن صِیامِهِ الجوعُ وَ العَطَشُ، و رُبَّ قائِمٍ حَظُّهُ مِن قِیامِهِ السَّهَرُ3

چه بسا روزه‏دارى كه بهره‏اش از روزه خویش، گرسنگى و تشنگى است و چه بسا نمازخوانى كه بهره‏اش از سحرخیزى، بیدار ماندن است!

امام على (علیه‏السلام) نیز در این زمینه مى‏فرماید:

كَم مِن صائِمٍ لَیسَ لَهُ مِن صِیامِهِ إلاَّ الجوعُ وَ الظَّمَأُ ، و كَم مِن قائِمٍ لَیسَ لَهُ مِن قِیامِهِ إلاَّ السَّهَرُ و العَناءُ ، حَبَّذا نَومُ الأَكیاسِ و إفطارُهُم4

چه بسا روزه‏دارى كه از روزه‏اش جز گرسنگى و تشنگى، بهره‏اى ندارد و چه بسا نمازخوانى كه از نمازش جز بیدارى و رنج، بهره‏اى نمى‏برد . خوشا خواب و خوراكِ خردمندان هوشیار!5

بنابراین، پرهیز از مفطِرات روزه، شرط ورود به میهمانى الهى است و پرهیز از گناهان، شرط بهره‏ورى از بركات آن .

3- آدابى كه مراعات آنها، شرط رسیدن به بهره‏ورى كامل از میهمانى الهى است. اگر از بخش سوم، باب اوّل را استثنا كنیم، ابواب دیگر این بخش به این دسته از آداب مى‏پردازند. تلاش شده تا همه عناصرى كه در متون و منابع اسلامى، به تحقّق این نوع بهره‏ورى از میهمانى الهى نقش دارند، گردآورى شوند؛ لیكن باید توجه داشت كه اینها آداب استحبابى‏اند و هر كس مى‏تواند به اندازه توان و حال و فرصتى كه دارد، از آنها بهره‏مند گردد.

برگرفته از کتاب ماه خدا، محمدی ری شهری

گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی


1- مفطِرات روزه، عبارت‏اند از: خوردن و آشامیدن، جِماع (آمیزش)، استمنا، دروغ بستن به خدا و پیامبر (صلى‏الله‏علیه‏و‏آله) و امامان معصوم(علیهم‏السلام)، رساندن غبار غلیظ به حلق، فرو بردن تمام سر در آب، باقى ماندن بر حال جنابت یا حیض یا نفاس تا اذان صبح، اماله كردن با چیزهاى روان، قى كردن عمدى .

2- براى آگاهى از متن كامل حدیث و منابع آن ر . ك : ص 160 ح 218 و ص 244 ح 263 .

3- الأمالى، طوسى، 166/ 277، فضائل الأشهر الثلاثة، 144/158، بحارالأنوار، 96/ 289/4؛ سنن ابن ماجة، 1/539/1690، سنن الدارمى، 2/757/2620، مسند ابن حنبل، 3/307/8865، السنن الكبرى، 4/ 449 / 8313 ، المعجم الكبیر، 12/292/13413، كنز العمّال، 3/473/7490 و 7491 .

4- نهج البلاغة، حكمت 145، خصائص الأئمة علیهم‏السلام، 104، روضة الواعظین، 383، بحارالأنوار، 96/ 294/ 22 .

5 - مقصود از «هوشیاران» در این جا، عالمان عارف‏اند؛ چرا كه عبادت آنان، با عقاید صحیحشان، مطابق است (شرح نهج البلاغه، 18/ 334) .

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.