تبیان، دستیار زندگی
چهل حدیث در باب روزه اى كسانى كه ایمان آورده‏اید روزه بر شما نوشته (واجب) شد، چنانكه بر آنان كه پیش از شما بوده‏اند واجب شده بود باشد كه پرهیزگار شوید.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

چهل حدیث در باب روزه

رمضان

قال الله تبارك و تعالى: «أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَیْكُمُ الصِّیَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ؛ اى كسانى كه ایمان آورده‏اید روزه بر شما نوشته (واجب) شد، چنانكه بر آنان كه پیش از شما بوده‏اند واجب شده بود باشد كه پرهیزگار شوید. (سوره بقره، آیه 183)

1) پایه‏هاى اسلام

قال الباقر علیه‎السلام:

بنى الاسلام على خمسة اشیاء، على الصلوة و الزكاة و الحج و الصوم و الولایه؛ اسلام بر پنج چیز استوار است، بر نماز و زكات حج و روزه و ولایت (رهبرى اسلامى). (فروع كافى، ج 4، ص 62، ح 1)

2) فلسفه روزه

قال الصادق علیه‎السلام:

انما فرض الله الصیام لیستوى به الغنى و الفقیر؛ خداوند روزه را واجب كرده تا بدین وسیله دارا و ندار (غنى و فقیر) مساوى گردند. (من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 43، ح 1)

3) روزه آزمون اخلاص

قال امیرالمومنین علیه‎السلام:

فرض الله... الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق؛ خداوند روزه را واجب كرد تا به وسیله آن اخلاص خلق را بیازماید.

(نهج‎البلاغه، حكمت 252)

4) روزه یادآور قیامت

قال الرضا علیه‎السلام:

انما امروا بالصوم لكى یعرفوا الم الجوع و العطش فیستدلوا على فقر الاخر؛ مردم به انجام روزه امر شده‏اند تا درد گرسنگى و تشنگى را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگى آخرت را بیابند.

(وسائل الشیعه، ج 4، ص 4، ح 5/ علل الشرایع، ص 10)

5) روزه زكات بدن

قال رسول الله صلّى الله علیه وآله:

لكل شیئى زكاة و زكاة الابدان الصیام؛ براى هر چیزى زكاتى است و زكات بدن‎ها روزه است.

(الكافى، ج 4، ص 62، ح 3)

كسانى كه ایمان آورده‏اید روزه بر شما نوشته (واجب) شد، چنانكه بر آنان كه پیش از شما بوده‏اند واجب شده بود باشد كه پرهیزگار شوید.

6) روزه سپر آتش

قال رسول الله صلّى الله علیه وآله:

الصوم جنة من النار؛ روزه سپر آتش (جهنم) است. «یعنى به واسطه روزه گرفتن انسان از آتش جهنم در امان خواهد بود.» (الكافى، ج 4، ص 162)

7) اهمیت روزه

قال رسول الله صلّى الله علیه وآله:

رمضان

الصوم فى الحر جهاد؛ روزه گرفتن در گرما، جهاد است.

(بحارالانوار، ج 96، ص 257)

8) روزه نفس

قال امیرالمومنین علیه‎السلام:

صوم النفس عن لذات الدنیا انفع الصیام؛ روزه نفس از لذت‎هاى دنیوى سودمندترین روزه‏هاست.

(غرر الحكم، ج 1، ص 416، ح 64)

9) روزه واقعى

قال امیرالمومنین علیه‎السلام:

الصیام اجتناب المحارم كما یمتنع الرجل من الطعام و الشراب؛ روزه پرهیز از حرام‎ها است همچنانكه شخص از خوردنى و نوشیدنى پرهیز مى‏كند.

(بحارالانوار، ج 93، ص 249)

10) برترین روزه

قال امیرالمومنین علیه‎السلام:

صوم القلب خیر من صیام اللسان و صوم اللسان خیر من صیام البطن؛ روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شكم است.

(غرر الحكم، ج 1، ص 417، ح 80)

11) روزه چشم و گوش

قال الصادق علیه‎السلام:

اذا صمت فلیصم سمعك و بصرك و شعرك و جلدك؛ آنگاه كه روزه مى‏گیرى باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه‏دار باشند.«یعنى از گناهان پرهیز كند.»

(الكافى، ج 4، ص 87، ح 1)

12) روزه اعضا و جوارح

عن فاطمة الزهرا سلام الله علیها:

ما یصنع الصائم بصیامه اذا لم یصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه؛ روزه‏دارى كه زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نكرده روزه‏اش به چه كارش خواهد آمد.

بحارالانوار، ج 93، ص 295)

خداوند روزه را واجب كرده تا بدین وسیله دارا و ندار (غنى و فقیر) مساوى گردند.

13) روزه ناقص

قال الباقر علیه‎السلام:

لا صیام لمن عصى الامام و لا صیام لعبد ابق حتى یرجع و لا صیام لامراة ناشزة حتى تتوب و لاصیام لولد عاق حتى یبر؛

روزه این افراد كامل نیست:

1- كسى كه امام (رهبر) را نافرمانى كند.

2 - بنده فرارى تا زمانى كه برگردد.

3 - زنى كه اطاعت‏ شوهر نكرده تا این كه توبه كند.

4 - فرزندى كه نافرمان شده تا این كه فرمانبردار شود.

(بحارالانوار، ج 93، ص 295)

ماه رمضان

14) روزه بى ارزش

قال امیرالمومنین علیه‎السلام:

كم من صائم لیس له من صیامه الا الجوع و الظما و كم من قائم لیس له من قیامه الا السهر و العناء؛

چه بسا روزه‏دارى كه از روزه‏اش جز گرسنگى و تشنگى بهره‏اى ندارد و چه بسا شب زنده‏دارى كه از نمازش جز بیخوابى و سختى سودى نمى‏برد.

(نهج البلاغه، حكمت 145)

15) روزه و صبر

عن الصادق علیه‎السلام فى قول الله عزوجل:

«واستعینوا بالصبر و الصلوة‏»

قال: الصبر الصوم.

خداوند عزوجل كه فرموده است: از صبر و نماز كمك بگیرید، صبر، روزه است.

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 298، ح 3)

16) روزه و صدقه

قال الصادق علیه‎السلام:

صدقه درهم افضل من صیام یوم؛ یك درهم صدقه دادن از یك روز روزه مستحبى برتر و والاتر است.

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 218، ح 6)

17) پاداش روزه

قال رسول الله صلّى الله علیه وآله: قال الله تعالى:

الصوم لى و انا اجزى به؛ روزه براى من است و من پاداش آن را مى‏دهم.

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 294، ح 15 و 16 ؛ 27 و 30)

18) جرعه نوشان بهشت

قال رسول الله صلّى الله علیه و آله:

من منعه الصوم من طعام یشتهیه كان حقا على الله ان یطعمه من طعام الجنة و یسقیه من شرابها؛ كسى كه روزه او را از غذاهاى مورد علاقه‏اش باز دارد بر خداست كه به او از غذاهاى بهشتى بخورانند و از شراب‎هاى بهشتى به او بنوشاند.

(بحارالانوار، ج 93، ص 331)

روزه پرهیز از حرام‎ها است همچنانكه شخص از خوردنى و نوشیدنى پرهیز مى‏كند.

19) خوشا بحال روزه‎داران

قال رسول الله صلّى الله علیه وآله:

طوبى لمن ظما او جاع لله اولئك الذین یشبعون یوم القیامة؛ خوشا بحال كسانى كه براى خدا گرسنه و تشنه شده‏اند اینان در روز قیامت ‏سیر مى‏شوند.

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 299، ح‏2)

20) مژده به روزه‏داران

قال الصادق علیه‎السلام:

من صام لله عزوجل یوما فى شدة الحر فاصابه ظما و كل الله به الف ملك یمسحون وجهه و یبشرونه حتى اذا افطر؛ هر كس كه در روز بسیار گرم براى خدا روزه بگیرد و تشنه شود خداوند هزار فرشته را مى‏گمارد تا دست‏ به چهره او بكشند و او را بشارت دهند تا هنگامى كه افطار كند.

(الكافى، ج 4، ص 64، ح 8/ بحارالانوار، ج 93، ص 247)

21) شادى روزه‎دار

قال الصادق علیه‎السلام:

رمضان

للصائم فرحتان فرحة عند افطاره و فرحة عند لقاء ربه؛ براى روزه‎دار دو سرور و خوشحالى است:

1- هنگام افطار

2- هنگام لقاء پروردگار (وقت مردن و در قیامت)

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 290 و 294 ح‏6 و 26)

22) بهشت و باب روزه‏دارن

قال رسول الله صلّى الله علیه و آله:

ان للجنة بابا یدعى الریان لا یدخل منه الا الصائمون؛ براى بهشت درى است ‏به نام (ریان) كه از آن فقط روزه‎داران وارد مى‏شوند.

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 295، ح‏31/ معانى الاخبار، ص 116)

23) دعاى روزه‏داران

قال الكاظم علیه‎السلام:

دعوة الصائم تستجاب عند افطاره؛ دعاى شخص روزه‏دار هنگام افطار مستجاب مى‏شود.

(بحارالانوار، ج 92، ص 255، ح 33)

24) بهار مومنان

قال رسول الله صلّى الله علیه و آله:

الشتاء ربیع المومن یطول فیه لیله فیستعین به على قیامه و یقصر فیه نهاره فیستعین به على صیامه؛ زمستان بهار مومن است از شب‎هاى طولانى‏اش براى شب زنده‏دارى و از روزهاى كوتاهش براى روزه‎دارى بهره مى‏گیرد.

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 302، ح 3)

25) روزه مستحبى

قال الصادق علیه‎السلام:

من جاء بالحسنة فله عشر امثالها من ذلك صیام ثلاثة ایام من كل شهر؛ هر كس كار نیكى انجام دهد ده برابر آن پاداش دارد و از جمله آنها سه روز روزه در هر ماه است.

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 313، ح 33)

26)روزه ماه رجب

قال الكاظم علیه‎السلام:

رجب نهر فى الجنه اشد بیاضا من اللبن و احلى من العسل فمن صام یوما من رجب سقاه الله من ذلك النهر؛ رجب نام نهرى است در بهشت از شیر سفیدتر و از عسل شیرین‏تر هر كس یك روز از ماه رجب را روزه بگیرد خداوند از آن نهر به او مى‏نوشاند.

(من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 56، ح 2 / وسائل الشیعه، ج 7، ص 350، ح 3)

خداوند عزوجل كه فرموده است: از صبر و نماز كمك بگیرید، صبر، روزه است.

27) روزه ماه شعبان

قال الصادق علیه‎السلام:

من صام ثلاثة ایام من اخر شعبان و وصلها بشهر رمضان كتب الله له صوم شهرین متتابعین؛ هر كس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و به روزه ماه رمضان وصل كند خداوند ثواب روزه دو ماه پى در پى را برایش محسوب مى‏كند.

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 375، ح 22)

ماه رمضان

28) افطارى دادن(1)

قال الصادق علیه‎السلام:

من فطر صائما فله مثل اجره؛ هر كس روزه‎دارى را افطار دهد، براى او هم مثل اجر روزه‎دار است.

(الكافى، ج 4، ص 68، ح 1)

29) افطارى دادن (2)

قال الكاظم علیه‎السلام:

فطرك اخاك الصائم خیر من صیامك؛ افطارى دادن به برادر روزه‎دارت از گرفتن روزه (مستحبى) بهتر است.

(الكافى، ج 4، ص 68، ح 2)

30) روزه خوارى

قال الصادق علیه‎السلام:

من افطر یوما من شهر رمضان خرج روح الایمان منه؛ هر كس یك روز ماه رمضان را (بدون عذر)، بخورد - روح ایمان از او جدا مى‏شود .

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 181، ح 4 و 5 / من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 73، ح 9)

31) رمضان ماه خدا

قال امیرالمومنین علیه‎السلام:

شهر رمضان شهر الله و شعبان شهر رسول الله و رجب شهرى؛ رمضان ماه خدا و شعبان ماه رسول خدا و رجب ماه من است.

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 266، ح 23)

32) رمضان ماه رحمت

قال رسول الله صلّى الله علیه و آله:

... و هو شهر اوله رحمة و اوسطه مغفرة و اخره عتق من النار؛ رمضان ماهى است كه ابتدایش رحمت است و میانه‏اش مغفرت و پایانش آزادى از آتش جهنم.

(بحارالانوار، ج 93، ص 342)

33) فضیلت ماه رمضان

قال رسول الله صلّى الله علیه و آله:

ان ابواب السماء تفتح فى اول لیلة من شهر رمضان و لا تغلق الى اخر لیلة منه؛ درهاى آسمان در اولین شب ماه رمضان گشوده مى‏شود و تا آخرین شب آن بسته نخواهد شد. (بحارالانوار، ج 93، ص 344)

34) اهمیت ماه رمضان

قال رسول الله صلّى الله علیه و آله:

لو یعلم العبد ما فى رمضان لود ان یكون رمضان السنة؛ اگر بنده «خدا» مى‏دانست كه در ماه رمضان چیست [چه بركتى وجود دارد] دوست مى‏داشت كه تمام سال، رمضان باشد.

(بحارالانوار، ج 93، ص 346)

35) قرآن و ماه رمضان

قال الرضا علیه‎السلام:

من قرا فى شهر رمضان آیة من كتاب الله كان كمن ختم القرآن فى غیره من الشهور؛ هر كس در ماه رمضان یك آیه از كتاب خدا را قرائت كند مثل اینست كه در ماههاى دیگر تمام قرآن را بخواند.

(بحارالانوار، ج 93، ص 346)

36) شب سرنوشت‏ساز

قال الصادق علیه‎السلام:

راس السنة لیلة القدر یكتب فیها ما یكون من السنة الى السنة؛ آغاز سال (حساب اعمال) شب قدر است. در آن شب برنامه سال آینده نوشته مى‏شود.

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 258، ح 8)

براى بهشت درى است ‏به نام (ریان) كه از آن فقط روزه‎داران وارد مى‏شوند.

37) برترى شب قدر

قیل لابى عبدالله علیه‎السلام):

كیف تكون لیلة القدر خیرا من الف شهر؟ قال: العمل الصالح فیها خیر من العمل فى الف شهر لیس فیها لیلة

رمضان کریم

القدر.

از امام صادق (علیه‎السلام) سوال شد:

چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟

حضرت فرمود: كار نیك در آن شب از كار در هزار ماه كه در آنها شب قدر نباشد بهتر است.

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 256، ح 2)

38) تقدیر اعمال

قال الصادق (علیه‎السلام):

التقدیر فى لیلة تسعة عشر و الابرام فى لیلة احدى و عشرین و الامضاء فى لیلة ثلاث و عشرین؛ برآورد اعمال در شب نوزدهم انجام مى‏گیرد و تصویب آن در شب بیست و یكم و تنفیذ آن در شب بیست و ‏سوم.

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 259)

39) احیاء شب قدر

عن فضیل بن یسار قال:

كان ابو جعفر(علیه‎السلام) اذا كان لیلة احدى و عشرین و لیلة ثلاث و عشرین اخذ فى الدعا حتى یزول اللیل فاذا زال اللیل صلى؛ فضیل بن یسار گوید:

امام باقر(علیه‎السلام) در شب بیست و یكم و بیست و ‏سوم ماه رمضان مشغول دعا مى‏شد تا شب بسر آید و آنگاه كه شب به پایان مى‏رسید نماز صبح را مى‏خواند.

(وسائل الشیعه، ج 7، ص 260، ح 4)

40) زكات فطره

قال الصادق(علیه‎السلام):

ان من تمام الصوم اعطاء الزكاة یعنى الفطرة كما ان الصلوة على النبى (صلّى الله علیه وآله) من تمام الصلوة؛ تكمیل روزه به پرداخت زكات یعنى فطره است، همچنان كه صلوات بر پیامبر (صلّى الله علیه وآله) كمال نماز است.

(وسائل الشیعه، ج 6، ص 221، ح 5)

برگرفته از کتاب چهل حدیث روزه، محمدحسین فلاح زاده .

گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی .

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.